Pomnik Władysława Jagiełły autorstwa Stanisława Ostrowskiego w Nowym Jorku, fot. Christopher Ziemnowicz, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku
Pomnik Władysława Jagiełły autorstwa Stanisława Ostrowskiego w Nowym Jorku, fot. Christopher Ziemnowicz, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001921-P/160395

Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku

Identyfikator: POL-001921-P/160395

Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku

Pomnik został odsłonięty 15.07.1945 w rocznicę bitwy pod Grunwaldem. W Ameryce znalazł się jednak znacznie wcześniej, w maju 1939 r. został ustawiony przed wejściem do Pawilonu polskiego na Wystawę Światową w Nowym Jorku. Po jej zakończeniu miał być odsłonięty w jednym z dużych polskich miast, plany te jednak pokrzyżowała II wojna światowa. Doceniając wysoką klasę rzeźby, ale również biorąc pod uwagę sytuację polityczną i wymowę rzeźby, władze miasta postanowiły zachować ją dla Nowego Jorku. Ostrowski po przybyciu tam w 1941 r. uzyskał dla tej idei wsparcie mera miasta i zorganizował komitet społeczny na rzecz publicznego pokazania pomnika. Artysta zastosował tu tradycyjną formułę pomnika konnego: na kamiennym postumencie jeździec w stroju rycerskim, w koronie na głowie, siedzący na koniu, trzymający dwa skrzyżowane miecze.

Wpisywał się w historystyczny projekt całej polskiej prezentacji na nowojorskiej wystawie, w której odznaczała się tylko ultranowoczesna wieża przed pawilonem. I jej jednak przypisano tradycjonalistyczną interpretację: „Wieża jest kwadratowa, ażurowa, zbudowana z żelaza pokrytego złotą farbą; wzorowano ją na polskich basztach średniowiecznych. Cały zresztą projekt pawilonu (...) jest połączeniem nowoczesności rysunku z tradycją średniowiecza polskiego” (J. Prądzyński, 1939). Najmocniejszym akcentem tej tradycji stał się oczywiście „rycerz” Ostrowskiego - do ostatniej zresztą chwili pojawiały się naciski na artystę (politycznie motywowane, w związku z napięciem polsko-niemieckim), żeby jego Jagiełło stał się Bolesławem Chrobrym.

Ostrowski projektował pomnik grunwaldzki już w 1909 r. W ekspozycji Pawilonu 1939 zaś znalazł się wewnątrz również jego pomnik Józefa Piłsudskiego. Pomnik uzyskał dużą popularność, był nawet w USA uznany za najbardziej lubiany monument Nowego Jorku.

Czas powstania:

1939, powtórne odsłonięcie w ob. miejscu 15.07.1945

Twórcy:

Stanisław Kazimierz Ostrowski (rzeźbiarz; Polska, USA)(podgląd)

Bibliografia i archiwalia:

  • Grzesiuk-Olszewska, Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945-1995, Warszawa 1995, s. 324-325.
  • H. Ostrowska-Grabska, Bric a brac 1848-1939, Warszawa 1978, s. 159-168.
  • E. Grabska, Kim może być artysta-rzeźbiarz na emigracji. O ostatnich latach życia S.K. Ostrowskiego, Warszawa 2005.
  • A.M. Drexlerowa i A.K. Olszewski, Polish Participation in World Exhibitions 1851-2005, Warszawa 2008, s. 359-365.
  • Iwona Luba, „Duch romantyzmu i modernizacja. Sztuka oficjalna Drugiej Rzeczypospolitej”, Warszawa 2012, s. 282-284.
  • Archiwum rodzinne E. Grabskiej-Wallis.

Słowa kluczowe:

Opracowanie:

prof. Andrzej Pieńkos
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku Fotografia przedstawiająca Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku Galeria obiektu +1
Pomnik Władysława Jagiełły autorstwa Stanisława Ostrowskiego w Nowym Jorku, fot. Christopher Ziemnowicz, 2010
Fotografia przedstawiająca Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku Fotografia przedstawiająca Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku Galeria obiektu +1
Pomnik Władysława Jagiełły autorstwa Stanisława Ostrowskiego w Nowym Jorku, fot. Christopher Ziemnowicz, 2010

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz