Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Rzeźba Adolfa Ryszki „Kompozycja” w Sankt Margarethen, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Rzeźba bez tytułu, autorstwa Adolfa Ryszki, powstała w 1991 roku, Sankt Margarethen, plener rzeźby kamiennej w kamieniołomach, fot. Kamahele, 2007
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Rzeźba Adolfa Ryszki „Haus der Meditation” w Jockgrim, fot. Kamahele, 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Rzeźba Adolfa Ryszki „Milczący kamień” na szlaku rzeźby Schweinstal, fot. Kamahele, 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, bez tytułu, 1990, piaskowiec, Hořice, góra Gotarda
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską
Identyfikator: przew-000006-P/190222

Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską

AUSTRIA

Rzeźba Adolfa Ryszki „Kompozycja” w Sankt Margarethen
Sankt Margarethen in Burgenland 
1969
Dane techniczne: piaskowiec, wys. 175, szer. 325 cm 

Rzeźba znajduje się na terenie pleneru rzeźby kamiennej w kamieniołomach  (Symposion Europaischer Bildhauer). Dokładny adres: Römersteinbruch, 7062 Sankt Margarethen in Burgenland.

Rzeźba Adolfa Ryszki w Sankt Margarethen
Sankt Margarethen
1991

Rzeźba bez tytułu autorstwa Adolfa Ryszki. Znajduje się w plenerze rzeźby kamiennej w kamieniołomach Sankt Margarethen. Powstała w roku 1991, wykonana została z piaskowca i jej wysokość opiewa na 3 metry. 

CZECHY

Rzeźba plenerowa autorstwa Adolfa Ryszki w Hořice
Hořice
1990

Dzieło powstało w czasie jednego z międzynarodowych plenerów rzeźby kamiennej, często organizowanych w Europie środkowej od lat 60. Na górze Gotarda pozostało wiele realizacji poplenerowych. W Hořicach tradycja ta pielęgnowana była od dawna. Już w końcu XIX w. miasteczko stało się ważnym ośrodkiem rzeźby czeskiej, utworzono tam szkołę rzeźbiarską, do dziś znajdują się tam dzieła najwybitniejszych rzeźbiarzy czeskich wielu pokoleń, także plenerowe. Powstawaniu dzieła Ryszki telewizja praska poświęciła film dokumentalny „Metamorfozy kamene”. Rzeźbiarz brał udział w wielu tego rodzaju międzynarodowych plenerach i wielkie realizacje w kamieniu stały się jednym z głównych nurtów jego twórczości. W przeciwieństwie do innych form, w pracach tych, nieprzedstawieniowych, artysta poszukuje energii drzemiącej w materiale, wydobywa organiczne analogie tworzenia rzeźbiarskiego. Zwarty blok kamienia w Hořicach wyraża to najpełniej. W rzeźbach Ryszki widoczne są inspiracje twórczości Henry’ego Moore’a, podobne poszukiwanie monumentalnego kształtu, którego surowość łagodzi niemal zawsze organiczna opływowość form. Tu analogie owe są najwyraźniejsze. 

KANADA

Rzeźba Adolfa Ryszki „Pomiędzy” („Between”) w Vancouver
Vancouver
1975

Rzeźba powstała w 1975 roku w ramach International Stone Sculpture Symposium, wykonana jest z trawertynu tureckiego w formie dwóch kamiennych bloków oddzielonych od siebie. Rzeźby mają wysokość 110 i 80 cm. Artysta mówiąc o rzeźbie wskazywał, że ma stanowić cząstkę jego osobowości pozostawionej w parku, stanowiąc przestrzeń relacji z wszystkimi, którzy spotkają tę rzeźbę.

NIEMCY

Rzeźba Adolfa Ryszki na Skulpturenpark
Enzesfeld-Lindabrunn
1976
Twórcy: Adolf Ryszka, Gerhard Class, Hiromi Akiyama
 

Wieloczłonowa rzeźba na terenie plenerów rzeźbiarskich Skulpturenpark. Obiekt z piaskowca, w zagłębieniu ok. 20 x 20 m. 

Rzeźba zwana „Wielorybem” autorstwa Adolfa Ryszki w Neumünster
Neumünster
1989

Polski rzeźbiarz pracował tam przez sześć tygodni letnich w 1989 r. na zaproszenie władz krajowych Szleswiku-Holsztyna. Celem sympozjum (Internationales Bildhauersymposion „Stein am Einfelder See”), była wspólna praca artystów w twardym kamieniu, w nieustannym przy tym kontakcie z surową naturą tych okolic.

Dzieło Ryszki, zapraszanego na liczne sympozja rzeźbiarskie w Niemczech i innych krajach, uznano za najciekawsze spośród prac siedmiu rzeźbiarzy z kilku krajów, w albumie z pleneru znalazło się na okładce. Rzeźba umieszczona została na samym brzegu, częściowo w wodzie. Kamień „lekko uniesiony od załamania zaznaczonego prostą linią, umacnia się, wchodząc całym ciężarem na płaski blok spoczywający na brzegu. Zaskakujący pomysł [ułożenia kamieni] na wywołanie niepokoju u widza, który patrzy na bieg konturów i odczuwa ciężar materiału” (Bogusław Mansfeld, 2007). Rzeźba została obliczona na efekt odbicia w wodzie, jej forma zmienia się też wraz ze zmianą poziomu wody. Wśród licznych realizacji Ryszki na plenerach międzynarodowych, głównie niemieckich, ta wyróżnia się szczególnie wrażliwą na warunki zewnętrzne sytuacją: w zależności od stanu wody w jeziorze, w której się stale odbija, może wyglądać jak prosty głaz narzutowy bądź jak złożona struktura abstrakcyjnie postawionych bloków. W zasadniczo figuratywnej twórczości Ryszki kamień z Einfelder See należy do form najprostszych i zarazem najmniej czytelnych, jeśli chodzi o analogie w naturze. Jest przy tym realizacją najpełniej wpisaną w kontekst miejsca. 

Rzeźba Adolfa Ryszki „Haus der Meditation” w Jockgrim
Jockgrim
1989

Rzeźba Adolfa Ryszki „Haus der Meditation” w Jockgrim, powstała w 1989. Praca wykonana z czerwonego piaskowca. O wysokości 250 cm, a szerokości 150 cm. Znajduje się w Bürgerparku, wraz z innymi rzeźbami, artystów którzy uczestniczyli w międzynarodowym sympozjum rzeźbiarskim w Jockgrim. Swoją formą rzeźba Ryszki nawiązuje do nowopowstałego wówczas ratusza. Realizacja składa się z dużej trójkątnej formy, z nieregularnie opracowanego kamienia, umieszczonej na mniejszych kamiennych blokach.  

Rzeźba Adolfa Ryszki na kampusie Uniwersytetu Technicznego w Kaiserlautern
Kaiserlautern
1982

Rzeźba Adolfa Ryszki na kampusie Uniwersytetu Technicznego w Kaiserlautern wykonana w 1982 roku. Powstała w ramach międzynarodowego sympozjum rzeźby kamiennej organizowangeo na uczelni. Realizacja to trójczłonowa rzeźba kamienna, wykonana z czerwonego piaskowieca i liny, która łączy kamienne blokie. Ma wysokość 250 cm. Kamień jest opracowany szorstko i nieregularny. 

Rzeźba Adolfa Ryszki „Milczący kamień” na szlaku rzeźby Schweinstal
Kaiserlautern 
1986

Rzeźba Adolfa Ryszki „Ruhiger Stein” na szlaku rzeźby Schweinstal, wykonana w 1986 roku, z czerwonego piaskowca. Praca ma wysokość 3 metry. Znajduje się na kilkukilometrowym szlaku, na którym można podziwiać również inne rzeźby. Powstały one w wyniku organizowanych przez kraj związkowy Nadrenia-Palatynat projektów artystycznych, których celem jest finansowanie rzeźb przeznaczonych do przestrzeni publicznej.  

Rzeźba Adolfa Ryszki „Kamień graniczny” („Grenzstein”) w Sankt Wendel
Sankt Wendel
1971

Realizacja w ramach Internationales Steinbildhauer Symposion należy do wielu dzieł, jakie Adolf Ryszka wykonywał na tego rodzaju międzynarodowych plenerach rzeźbiarskich. Tu monumentalizmu jego rzeźbie dodaje usytuowanie na pagórku, wśród prac artystów z innych krajów wyróżnia się ona niemal pomnikowym charakterem.

Pomysł międzynarodowych sympozjów rzeźby kamiennej inspirowany był przez austriackiego rzeźbiarza Karla Prantla, w Sankt Wendel „Drogę Rzeźb” inicjował zaś miejscowy artysta Leo Kornbrust, wpisując ją w wielki europejski projekt imaginowanego ciągu prac artystycznych dedykowanych Otto Freundlichowi, artyście zamordowanemu przez nazistów, który podobną pacyfistyczną ideę - drogi rzeźb łączącej ludzi między Moskwą a Paryżem rzucił w latach 30. XX w.

W Sankt Wendel wzdłuż ścieżki ciągnącej się przez pola na długości ok. 25 km powstało 57 dzieł artystów z 12 krajów, ostatnią dodano w 2010 r. Praca Ryszki była jedną z pierwszych, ustawionych w lecie 1971 r., gdy w plenerze pracowało tu 11 twórców. Forma jego rzeźby, podobnie jak jej materiał, pozostają w organicznym - dosłownie - związku z okolicą, jak w żadnej z prac innych artystów sympozjum. Miejscowy czerwony piaskowiec wtapia się kolorystycznie w rudą ziemię (zwłaszcza gdy pola zostają tu zaorane), zarazem jednak ujawniając jej bardziej niewzruszony potencjał. Kształt, przysadzisty, ale rozsadzany przez rozpadlinę w środku, nawiązuje do łagodnych i majestatycznych wzgórz Saarlandu i polnych dróg, które przebiegają opodal. Kamień stojący pośrodku drogi „mówi o granicy zamkniętej, pokonywanej z trudnością, wbrew naturze, po drugiej stronie ulegając destrukcji. Wstrząsający pomnik bezrozumnego zakazu, zatrzymującego wędrującego człowieka, przekreślający przyrodzoną mu wolność” (Bogusław Mansfeld 2007). Rzeźba stoi kilkadziesiąt metrów od parkingu sympozjum, gdzie tablice informacyjne przedstawiają historię całego przedsięwzięcia, nazwiska rzeźbiarzy i mapę założenia. 

JAPONIA

Rzeźba Adolfa Ryszki w parku Tsuchiya Sekizai w Kasamie
Kasama
1974

Dwie rzeźby granitowe autorstwa Adolfa Ryszki znajdują się w parku Tsuchiya Sekizai w Kasamie. Mają wysokość ok. 2 m i wykonane zostały z granitu. Powstały w 1974 r. 

Pomnik brata Zeno w Gotembie
Gotemba
1973-1979
Twórcy: Alfred Ryszka, Hajime Togashi 

Na pomnik składa się 8 płyt kamiennych, leżących parami, pionowa płyta z portretem zakonnika i napisem „Ningen kore mina onaji” [Ludzie są wszyscy tacy sami]. Powstał z inicjatywy Fundacji Fuji z 1973 r. Ryszka przybył do Japonii w tymże roku, sportretował jeszcze żyjącego brata Zenona Żebrowskiego (1898-1982), cenionego tam misjonarza - powstał wówczas medalion brązowy. Realizacja pomnika nastąpiła jednak dopiero w 1979. Współautorem został japoński artysta Hajime Togashi (1930-1982).

„Pomnik utrzymany jest w duchu sztuki japońskiej, przemawia poprzez symbolikę form abstrakcyjnych: cztery pary niskich granitowych brył zbliżonych do sarkofagów, przywodzące na myśl otwarte ramiona, uszeregowane parami jedna za drugą, zakończone półkolistym głazem z medalionem wyobrażającym twarz misjonarza i napisem w języku japońskim.”
(Irena Grzesiuk-Olszewska)

Sam Ryszka w wywiadzie z 1980 r. tak interpretował wymowę pomnika: „niskie, koncentryczne granitowe łuki - symbolizujące rozwarte ramiona”. Dzieło wyróżnia się wprawdzie w dorobku Ryszki elokwencją symbolicznych odniesień, ale jednocześnie ujawnia typową dla niego skłonność (tu w zgodzie z kulturą dalekowschodnią) do wykorzystywania naturalnej niejako „mowy kamienia”. „Kamienie kończone obustronnie podciętym grzbietem, unoszą się w stronę biegnącej między nimi przerwy, aby przed nią lekko załamać się krótkim skłonem. Delikatnie podana supozycja uczucia otwartego i życzliwego” (Bogusław Mansfeld, 2007). Autorzy otrzymali polską nagrodę im. Brata Alberta. 

Osoby powiązane:

Słowa kluczowe:

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, prof. Andrzej Pieńkos
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, rzeźba bez tytułu, 1989, czerwony granit, Neumünster, jezioro Einfelder See, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Rzeźba Adolfa Ryszki „Kompozycja” w Sankt Margarethen, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Rzeźba bez tytułu, autorstwa Adolfa Ryszki, powstała w 1991 roku, Sankt Margarethen, plener rzeźby kamiennej w kamieniołomach, fot. Kamahele, 2007
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Rzeźba Adolfa Ryszki „Haus der Meditation” w Jockgrim, fot. Kamahele, 2014
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Rzeźba Adolfa Ryszki „Milczący kamień” na szlaku rzeźby Schweinstal, fot. Kamahele, 2014
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, bez tytułu, 1990, piaskowiec, Hořice, góra Gotarda
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016
Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Fotografia przedstawiająca Rzeźby Adolfa Ryszki poza Polską Galeria obiektu +12
Adolf Ryszka, „Kamień graniczny”, 1971, czerwony piaskowiec, w pobliżu miejscowości Sankt Wendel, tzw. Strasse der Skulpturen, fot. Andrzej Pieńkos, 2016

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz