Polish Koltun, Pathological-Anatomical Museum Vienna, photo Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
License: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Modified: yes, License terms and conditions
Photo showing Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu
Polish Koltun, Pathological-Anatomical Museum Vienna, photo Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
License: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, License terms and conditions
Photo showing Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu
Polish Koltun, Pathological-Anatomical Museum Vienna, photo Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
License: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, License terms and conditions
Photo showing Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu
 Submit additional information
ID: pol_info-000794-P/194451

Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu

ID: pol_info-000794-P/194451

Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu

W Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu znajduje się osobliwy eksponat - „plica polonica”, czyli tzw. „kołtun polski”. To dawniej występujące zjawisko medyczno-higieniczne polegające na trwałym splątaniu włosów w twardy, zbity pęk, sklejony łojem i wydzieliną wysiękową, często w następstwie wszawicy i braku pielęgnacji.

Kołtun przez stulecia budził przesądy: wierzono, że obcięcie go może spowodować chorobę, utratę wzroku lub rozumu, dlatego wielu chłopów celowo go zapuszczało, traktując jako ochronę przed złymi mocami. Zdarzały się też przypadki celowego tworzenia kołtunów - podobnych do współczesnych dredów - zwłaszcza na Mazowszu i Polesiu.

Zjawisko to uważano w dawnych Prusach za typowo polskie, nazywając je „Weichselzopf”, czyli „warkoczem znad Wisły”. Dopiero w XIX w. lekarze, tacy jak Józef Dietl i Aleksander Antoni Le Brun, rozpoczęli walkę z tym zabobonem, dowodząc, że kołtun nie jest chorobą, lecz skutkiem zaniedbań higienicznych.

Tekst zawiera podstawowe dane o obiekcie. Jeżeli masz dodatkowe informacje - zapraszamy do kontaktu!

 

Publication:

28.10.2025

Last updated:

28.10.2025
see more Text translated automatically
A glass jar containing a sample of 'plica polonica' with a label reading 'plica polonica' in the Pathological-Anatomical Museum in Vienna. Photo showing Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu Gallery of the object +2
Polish Koltun, Pathological-Anatomical Museum Vienna, photo Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
A glass jar containing a sample of 'plica polonica' with a label reading 'plica polonica' in a museum display. Photo showing Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu Gallery of the object +2
Polish Koltun, Pathological-Anatomical Museum Vienna, photo Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
Glass jar containing a sample of 'plica polonica' with a label reading '500 plica polonica'. The hair is tangled and matted, showcasing the historical medical condition. Photo showing Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu Gallery of the object +2
Polish Koltun, Pathological-Anatomical Museum Vienna, photo Klaudia Kadłuczka, 2025 r.

Related projects

1
  • Szklany słoik zawierający próbkę 'kołtuna polskiego' z etykietą 'plica polonica' w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu.
    Katalog poloników Show