Kołtun polski, Muzeum Patologiczno-Anatomiczne w Wiedniu, fot. Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu
Kołtun polski, Muzeum Patologiczno-Anatomiczne w Wiedniu, fot. Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu
Kołtun polski, Muzeum Patologiczno-Anatomiczne w Wiedniu, fot. Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: pol_info-000794-P/194451

Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu

Identyfikator: pol_info-000794-P/194451

Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu

W Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu znajduje się osobliwy eksponat - „plica polonica”, czyli tzw. „kołtun polski”. To dawniej występujące zjawisko medyczno-higieniczne polegające na trwałym splątaniu włosów w twardy, zbity pęk, sklejony łojem i wydzieliną wysiękową, często w następstwie wszawicy i braku pielęgnacji.

Kołtun przez stulecia budził przesądy: wierzono, że obcięcie go może spowodować chorobę, utratę wzroku lub rozumu, dlatego wielu chłopów celowo go zapuszczało, traktując jako ochronę przed złymi mocami. Zdarzały się też przypadki celowego tworzenia kołtunów - podobnych do współczesnych dredów - zwłaszcza na Mazowszu i Polesiu.

Zjawisko to uważano w dawnych Prusach za typowo polskie, nazywając je „Weichselzopf”, czyli „warkoczem znad Wisły”. Dopiero w XIX w. lekarze, tacy jak Józef Dietl i Aleksander Antoni Le Brun, rozpoczęli walkę z tym zabobonem, dowodząc, że kołtun nie jest chorobą, lecz skutkiem zaniedbań higienicznych.

Tekst zawiera podstawowe dane o obiekcie. Jeżeli masz dodatkowe informacje - zapraszamy do kontaktu!

 

Publikacja:

28.10.2025

Ostatnia aktualizacja:

28.10.2025
rozwiń
Szklany słoik zawierający próbkę 'kołtuna polskiego' z etykietą 'plica polonica' w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu. Fotografia przedstawiająca Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu Galeria obiektu +2
Kołtun polski, Muzeum Patologiczno-Anatomiczne w Wiedniu, fot. Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
Szklany słoik z próbką 'kołtuna polskiego' z etykietą 'plica polonica' w muzealnej gablocie. Fotografia przedstawiająca Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu Galeria obiektu +2
Kołtun polski, Muzeum Patologiczno-Anatomiczne w Wiedniu, fot. Klaudia Kadłuczka, 2025 r.
Szklany słoik zawierający próbkę 'kołtuna polskiego' z etykietą '500 plica polonica'. Włosy są splątane i zbite, ukazując historyczny stan medyczny. Fotografia przedstawiająca Kołtun polski w Muzeum Patologiczno-Anatomicznym w Wiedniu Galeria obiektu +2
Kołtun polski, Muzeum Patologiczno-Anatomiczne w Wiedniu, fot. Klaudia Kadłuczka, 2025 r.

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz