DREZNO

Zwinger w Dreźnie
Drezno
1709-1732, odbudowa 1945-1963
Twórca: Matthäus Daniel Pöppelmann 

W Dreźnie znajduje się okazały późnobarokowy zespół architektoniczny Zwinger. Powstał w latach 1709-1732 na zlecenie Augusta II Mocnego. Autorem projektu architektonicznego był Matthäus Daniel Pöppelmann. Po przebudowie w połowie XIX w. powiększono przestrzeń wystawienniczą (w tym dla bogatych zbiorów malarstwa). Kompleks niemal całkowicie zniszczono podczas bombardowań Drezna w dniach 13-14 lutego 1945 r. Został odbudowany w 1963 r.

Brama Koronna kompleksu Zwinger w Dreźnie
Drezno
1709-1732

Na fasadzie Bramy Koronnej (niem. Kronentor) drezdeńskiego kompleksu Zwinger, ufundowanego przez króla Polski Augusta II Mocnego, znajduje się kartusz z herbem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a na kopule - cztery polskie orły i polska korona królewska. Kompleks powstawał w latach 1709-1732.

Monogram Augusta II na pałacu Zwinger w Dreźnie
Drezno
1709–1732
Twórcy: Matthäus Daniel Pöppelmann (architekt), Balthasar Permoser (rzeźbiarz)

Pałac Zwinger w Dreźnie jest jednym z najsłynniejszych późnobarokowych obiektów w Europie. Na szczycie Bramy Koronnej (Kronentor) zobaczymy monogram Augusta II Sasa, późniejszego króla Polski Augusta II Mocnego. Z jego inicjatywy powstała omawiana budowla. W realizacji projektu wzięli udział architekt Matthäus Daniel Pöppelmann oraz rzeźbiarz Balthasar Permoser. Główna część pałacu powstała w latach 1709-1732. W jego wnętrzu odbył się ślub przyszłego króla polskiego Augusta III Sasa z Marią Józefą Habsburżanką. 

Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie
Drezno
1739-1751
Twórca: Gaetano Chiaveri

Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie powstała z fundacji króla Polski Augusta III Sasa. Budowlę wzniesiono w latach 1739-1751 na podstawie projektu włoskiego architekta Gaetana Chiaveriego. W krypcie kościoła znajdują się sarkofagi: Augusta III, jego żony Marii Józefy z Habsburgów, Fryderyka Augusta I Wettyna, a także urna z sercem Fryderyka Augusta I (króla Polski Augusta II Mocnego). Wartym odnotowania polonikiem znajdującym się w świątyni jest również tablica upamiętniająca polskich męczenników zamorodowanych w Dreźnie: Czesława Jóźwiaka, Edwarda Kaźmierskiego, Franciszka Kęsego, Edwarda Klinika, Jarogniewa Wojciechowskiego oraz Grzegorza Frąckowiaka. Tablica umieszczona jest w jednym z ołtarzy bocznych. 

Insygnia Augusta II Mocnego przechowywane w Rüstkammer w Dreźnie
Drezno
1697
Twórca: Johann Friedrich Klemm 

Prywatne królewskie regalia zostały wykonane przez złotnika Johanna Friedricha Klemma w 1697 r. dla króla polskiego i księcia-elektora saskiego Augusta II Mocnego. Przechowywane są w Rüstkammer w Dreźnie. 

Pomnik Augusta II Mocnego w Dreźnie
Drezno
1736

Złoty jeździec to słynny pozłacany posąg Augusta II Mocnego stojący na Rynku Nowomiejskim w Dreźnie od 26 listopada 1736 r. 

Kartusz herbowy Rzeczypospolitej Obojga Narodów na pałacu Zwinger w Dreźnie
Drezno

Na fasadzie budynku Salonu Matematyczno-Fizycznego w kompleksie pałacowym Zwinger w Dreźnie znajduje się kartusz herbowy Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Kartusz z herbem Rzeczypospolitej Obojga Narodów w Dreźnie
Drezno

Kartusz z herbem Rzeczypospolitej Obojga Narodów znajduje się na fasadzie Katedry Świętej Trójcy w Dreźnie. Środek tarczy zajmuje herb Wettynów (Saksonii), umieszczony na tle pól z Pogonią i Orłami Białymi. Kartusz herbowy wieńczy korona królewska trzymana przez dwa putta.

Talar Augusta II Mocnego w mennicy w Dreźnie
Drezno
1713

Wśród prezentowanych w muzeum monet zobaczymy talar Augusta II Mocnego z 1713 r.

Poloniki w Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie (Gemäldegalerie Alte Meister)
Drezno
1715-1775

W Galerii Gemäldegalerie Alte Meister zobaczymy:
- obraz „Wjazd Augusta III do Warszawy” namalowany przez Johanna Samuela Mocka w 1734 r.,
- obraz „Król Polski August III” autorstwa Pietra Rotariego z 1775 r.,
- portret młodego Augusta III namalowany przez Hyacinthe'a Rigauda w 1715 r.,
- obraz „August III na koniu” Louisa de Silvestre'a, powstały około 1718 r.

Polscy władcy w „Orszaku książęcym” w Dreźnie
Drezno
1906-1907

Na ścianie budynku Langer Gang w Dreźnie znajduje się wykonane z porcelanowych elementów przedstawienie „Orszaku książęcego”. Dzieło sztuki powstało w latach 1872-1876, pierwotnie wykonane w technice sgrafitto, a następnie zastąpione ceramicznymi elementami wyprodukowanymi w manufakturze w Miśni. W orszaku przedstawiono margrabiów, hrabiów, książąt i królów Saksonii z 800-letniej historii dynastii Wettynów, w tym królów Polski: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa oraz księcia warszawskiego Fryderyka Augusta I. W tym znamienitym gronie uwiecznił się także autor malowidła Wilhelm Walther - profesor drezdeńskiej Akademii Sztuk Pięknych. W dolnej części pracy umieszczono 35 herbów, w tym herby Polski i Litwy. Podczas bombardowania Drezna w dniach 13-14 lutego 1945 r. malowidło nie doznało poważnego uszczerbku, podobnie jak wiele innych zabytkowych budowli w okolicy. 

Akwarela przedstawiająca koronację Saksonii przez Polskę w Galerii Starych Mistrzów w Dreźnie
Drezno
1740

W Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie znajduje się akwarela autorstwa Antonia Joli (1700-1744) zatytułowana „La Sassonia Coronata e Preceduta dalla Polonia”. Praca powstała w 1740 r. i przedstawia alegoryczną scenę koronacji Saksonii przez Polskę na ozdobionej barce, silnie nawiązującą do barokowego wzornictwa. Na przodzie barki widoczne są symbole Rzeczypospolitej Obojga Narodów: Orzeł Biały (Korona) i Pogoń Litewska (Wielkie Księstwo Litewskie).

GRIMMA

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów na moście Pöppelmanna w Grimmie
Grimma

Na moście Pöppelmanna w saksońskiej miejscowości Grimma znajduje się herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Poniżej kartusza umieszczono tablicę z wyrytą inskrypcją w języku łacińskim.

MONACHIUM

Kartusz z herbami Maksymiliana III Józefa Wittelsbacha i Marii Anny Wettyn w Teatrze Cuvilliés w Monachium (Cuvilliéstheater, altes Residenztheater)
Monachium
1751-1753

Usytuowany nieopodal kościoła Teatynów i rezydencji Teatr Cuvilliés powstał na zlecenie elektora bawarskiego Maksymiliana III Józefa Wittelsbacha (1727-1777). Wybudowany w latach 1751-1753 według projektu bawarskiego architekta François de Cuvilliésa Starszego (1695-1768) budynek spłonął podczas II wojny światowej. Spośród oryginalnych rokokowych elementów rzeźbiarskich Teatru Cuvilliés zachował się jedyny polsko-niemiecki akcent we wnętrzu - kartusz z herbami Maksymiliana III Józefa i jego żony Marii Anny Wettyn (1728-1797), świadczący o unii personalnej pomiędzy Bawarią, Polską i Saksonią.

Historia teatru 
Teatr Cuvilliés był zarezerwowany wyłącznie dla władcy i jego dworu. Kameralna scena szybko zdobyła uznanie dzięki bogatej oprawie przedstawień operowych. W 1944 r. budynek został całkowicie zniszczony podczas bombardowania. Na szczęście oryginalna rokokowa dekoracja rzeźbiarska i elementy małej architektury zostały uratowane dzięki podjętej w 1943 r. decyzji o ich demontażu i przeniesieniu w bezpieczne miejsce.

Po wojnie wnętrza teatru zostały odtworzone we wschodnim skrzydle rezydencji. W latach 1956-1958 przeprowadzono renowację zachowanych elementów, które następnie umieszczono w nowej siedzibie Teatru Cuvilliés - Alte Residenztheater. 

Kartusz z herbami Maksymiliana III Józefa Wittelsbacha i jego żony Marii Anny Wettyn

Nad sceną w nowej siedzibie, zgodnie z oryginalnym założeniem, znajduje się kartusz herbowy fundatora teatru, elektora Bawarii Maksymiliana III Józefa Wittelsbacha, oraz jego żony, polskiej królewny i litewskiej księżniczki Marii Anny Wettyn. Po lewej stronie kartusza widnieje herb bawarskiego palatynatu, a po prawej polsko-litewski herb z centralnie umieszczoną tarczą herbową Wettynów. Połączone razem herby symbolizują unię personalną między Bawarią, Polską i Saksonią. Wykonaną pod nadzorem Johanna Baptisty Strauba (1704-1784) rokokową kompozycję rzeźbiarską uzupełniają postaci aniołów trzymających kartusz oraz książęcą koronę umieszczoną nad nim. Duży rozmiar kompozycji sprawia, że jest ona widoczna nawet z ostatnich rzędów sali.

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów w kaplicy pałacu Nymphenburg w Monachium
Monachium
2. połowa XVIII w.

W nastawie ołtarza kaplicy w pałacu Nymphenburg w Monachium znajduje się herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Stanowi on nawiązanie do Marii Anny Wettyn, polskiej królewny i księżniczki saskiej, która była żoną elektora Bawarii Maksymiliana III Józefa Wittelsbacha.

KÖNIGSTEIN

Płaskorzeźba Augusta II Mocnego w twierdzy Königstein 
Königstein
1697-1706

Nad bramą wjazdową do twierdzy Königstein w Saksonii, umieszczona jest płaskorzeźba przedstawiająca króla Polski i elektora Saksonii Augusta II Mocnego. Bramę wjazdową zdobi również kartusz z herbem Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 

BAD SCHANDAU

Obelisk na Lilienstein (Der Obelisk auf dem Lilienstein)
Bad Schandau
ok. 1708 (rekonstrukcja)
Dane techniczne: piaskowiec; wys. ok. 350 cm 

Historia obelisku sięga polowania u podnóża wzgórza Lilienstein. 26 lipca 1708 r. August II Mocny, jako pierwszy saksoński władca, zdecydował się na zdobycie tej charakterystycznej góry w Sächsische Schweiz (Szwajcaria Saksońska). Z przekazów wynika, że dzisiejsze wejście południowe zostało specjalnie dla niego założone. Z okazji tej wspinaczki król Polski (jednocześnie elektor saski) polecił ustawić obelisk na wschodnim zboczu góry. Na obelisku znajduje się monogram władcy: AR (Augustus Rex). Obiekt stał do lat 60. XX w. Górna część najprawdopodobniej uległa zniszczeniu na skutek uderzenia pioruna, reszta została zdewastowana. Dzięki Fundacji Ilse Bähnert (Tom Pauls) w Pirnie, z okazji 300-lecia zdobycia góry Lilienstein przez Augusta II Mocnego, obelisk został odbudowany. Inicjatywa była wspomagana przez Park Narodowy Saskiej Szwajcarii, a wykonania prac podjął się zakład kamieniarski Andreasa Hempela z Drezna. 22 sierpnia 2008 r. obelisk został uroczyście odsłonięty. 

BRUNSZWIK

Polonik w Muzeum księcia Antoniego Urlyka w Brunszwiku (Herzog Anton Ulrich Museum)
Brunszwik
1733

„Elekcja Augusta III” - gwasz na pergaminie powstały w 1733 r. Jego autorem jest anonimowy niemiecki malarz. Praca znajduje się w Herzog Anton Ulrich Museum w Brunszwiku.