Niezwykłej urody portret pędzla wybitnego polskiego malarza Henryka Siemiradzkiego, przechowywany w kolekcji Institute of Art w Detroit, przedstawia polską księżnę Marię Lubomirską.

Na obrazie została sportretowana Maria Wanda Eleonora Lubomirska, z domu Zamoyska. Malarz przedstawił modelkę w półpostaci, „en trois quatre” czyli z ukosa, z twarzą lekko zwróconą ku widzowi. Księżna ukazana została w granatowej sukni, która została wykończona koronką przy dekolcie i rękawach. Modelka ma włosy upięte, ozdobione sznurem pereł, ma na sobie również perłową biżuterię, potrójny sznur pereł na szyi i perłowe kolczyki, na rękach bransolety, trzyma na lewym przedramieniu czerwony, wzorzysty, zapewne jedwabny szal, w dłoniach wachlarz - wszystko to modne wówczas akcesoria. Księżna została ukazana na tle wzorzystego tła - kobierca wschodniego w jasnych barwach, za nią widoczny jest dekoracyjny wazon z bluszczem, ustawiony na komodzie. W prawym dolnym roku, w partii mebla, dostrzegamy herby Lubomirskich-Szreniawa bez Krzyża; i Zamoyskich-Jelita, które pozwalają dokładnie określić tożsamość portretowanej i wywieźć jej rodowód, nie myląc jej z żyjącą wówczas kuzynką o tym samym imieniu i nazwisku, Marią Lubomirską, z domu Branicką (1873-1934). Portret został namalowany 1881 r. i zaliczany jest do niewielkiej grupy portretów pędzla Siemiradzkiego, jakie powstały w tym czasie. Chodzi szczególnie o „Portret Ludwika Wodzickiego” z 1880 r., dziś w zbiorach Muzeum Narodowym w Krakowie; w którym malarz ukazał modela w ten sam sposób, w półpostaci, z ukosa, na wzorzystym tle. Portret Marii Lubomirskiej oznacza się jednak wyższym poziomem artystycznym, na uwagę zasługuje zwłaszcza mistrzowski sposób odmalowania wzorzystych, połyskliwych tkanin.

Maria Wanda Eleonora Lubomirska
Portretowana to Maria Wanda Eleonora Lubomirska, z domu Zamoyska, która urodziła się 16 października 1862 r. w Mołoczkach. Była jedyną córką Franciszka Ksawerego Zamoyskiego, herbu Jelita (1826-1916) i Albertyny z Giżyckich (1826-1917). W styczniu 1881 r., w Wiedniu, Maria poślubiła Adama Lubomirskiego (1852-1893) z linii rzeszowsko-rozwadowskiej, posła na galicyjski Sejm Krajowy.  Maria zwana „Księżną Maryą” znana była w Wiedniu, gdzie mieszkała jako organizatorka życia społecznego tamtejszej polonii, działaczka na rzecz polskich spraw. Była właścicielką dóbr ziemskich, w tym współwłaścicielką zamku w Nowym Wiśniczu od 1901 r. Zmarła w 1945 r. w Krakowie

Henryk Siemiradzki
Autorem obrazu jest Henryk Siemiradzki (1843-1902), wybitny polski malarz, reprezentujący nurt akademizmu. Jest on autorem wielkoformatowych płócien, na których przedstawiał sceny historyczne, głównie z dziejów antycznego Rzymu, malował również sceny biblijne i alegoryczne. Portrety malował sporadycznie. Siemiradzki kształcił się w Charkowie, gdzie się urodził, następnie na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Po studiach odbył podróż, odwiedził Warszawę, Kraków, Wiedeń, Monachium, Drezno, Florencję, Weronę, Neapol, aby w maju 1872 r. dotrzeć do Rzymu, gdzie osiadł na stałe. W stolicy Włoch, kariera artystyczna Siemiradzkiego rozwinęła się na dobre. Przełom lat 70. i 80. to apogeum jego kariery. Dzieła malarza wystawiano nie tylko w Rzymie, ale też w innych europejskich stolicach. Wszystko to przyniosło mu uznanie w świecie artystycznym (został członkiem Akademii św. Łukasza w Rzymie, oraz akademii w Paryżu, Berlinie, Turynie, i Sztokholmie) oraz sukces materialny, co pozwoliło mu wybudować luksusową willę w wiecznym mieście. Rzymska willa i pracownia malarza stały się miejscem odwiedzin przyjezdnych do Rzymu Polaków, swego rodzaju atrakcją turystyczną, ośrodkiem spotkań wyższych sfer.

Historia obrazu
Obraz jest sygnowany i datowany w lewym dolnym rogu, został namalowany w Rzymie w 1881 r., kiedy Maria miała 19 lat i była świeżo poślubioną żoną Adama Lubomirskiego (1852-1893). Powstał on zapewne podczas pobytu młodego małżeństwa w wiecznym mieści, być może podczas podróży poślubnej, kiedy odwiedzili słynną pracownie Henryka Siemiradzkiego. Od momentu powstania obraz pozostawał w rękach rodziny. W 1977 r. został odziedziczony przez prawnuczkę Marii Lubomirskiej, która sprzedała obraz w 1981 r. do Heim Gallery w Londynie - galerii prowadzonej przez polskiego antykwariusza Andrzeja Stanisława Ciechanowieckiego. W tym samym roku obraz został sprzedany do Institite of Art w Detroit, co potwierdzają faktury Heim Galley przechowywane w Getty Research Institute.