W Budapeszcie znajduje się wiele miejsc upamiętniających postać generała Józefa Bema, bohatera narodowego Polski, który jest również szanowaną postacią na Węgrzech, gdzie czasami nazywany jest Ojczulkiem Bem (Bem Apo). Jednak najważniejszym jest pomnik nieopodal Dunaju w pierwszej dzielnicy.

Urodzony w 1794 roku Józef Bem w wieku 15 lat został umieszczony przez rodziców w Korpusie Kadetów Artylerii i Inżynierii, a następnie trafił do Szkoły Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierii.  Po zakończeniu szkolenia rozpoczął służbę w wojsku Księstwa Warszawskiego. Brał udział w wyprawie Napoleona na Moskwę, a następnie służył w wojsku Królestwa Polskiego. Wziął udział w powstaniu listopadowym, podczas którego zdobył sławę m.in. po bitwie pod Ostrołęką. Po upadku powstania wyemigrował do Niemiec, a później do Francji. Angażował się w próby stworzenia armii polskiej. Podczas Wiosny Ludów kierował obroną rewolucyjnego Wiednia, a po jego upadku uciekł na Węgry, aby dołączyć do tamtejszej walki o niepodległość przeciwko Austrii. Powierzono mu dowództwo nad działaniami w Siedmiogrodzie, gdzie początkowo odniósł sukcesy. Sytuację zmieniło wkroczenie wojsk rosyjskich. Józef Bem w tym czasie został mianowany naczelnym wodzem armii węgierskiej. Jednak pod przeważającym naporem Rosjan i Austriaków powstanie upadło, a polski generał z niedobitkami uciekł na tereny dzisiejszej Bułgarii, znajdującej się pod panowaniem tureckim i wstąpił do armii tureckiej. Przeszedł nawet na islam i przyjął imię Murad Pasza. Kontynuował karierę wojskową i został gubernatorem Alappo w Syrii, gdzie zmarł na malarię.

W latach dwudziestych XX wieku polskie władze rozpoczęły starania mające na celu repatriację szczątków generała Józefa Bema do Polski. Inicjatywa pochodziła od Tarnowian, którzy po wiadomości o wmurowaniu w dom, w którym mieszkał w Budapeszcie Bem jego tablicy pamiątkowej, zainicjowali idee sprowadzenia prochów tego zasłużonego Polaka do kraju, W tym samym okresie, w Budapeszcie zrodziła się inicjatywa upamiętnienia tego wybitnego dowódcy pomnikiem. Po części była to reakcja na wiadomość, że w 1919 roku nieznani sprawcy zburzyli wystawiony przez Węgrów jeszcze w XIX wieku pomnik Bema w Marosvásárhely. Społeczny Komitet nie zdołał uzyskać finansowania z budżetu państwa, udało mu się zdobyć poparcie dla ekspozycji prochów Bema w stolicy Węgier podczas ich przewożenia do Polski. Rok 1928 przyniósł rozpoczęcie zbiórki środków na ten cel i wyznaczenie odpowiedniego miejsca pod pomnik. Pierwotne plany zakładały, że pomnik będzie przedstawiał Bema jako postać siedzącą na koniu. Wstępne szkice koncepcji monumentu wykonał węgierski artysta Adolf Huszár, który przewidział dynamiczną formę pomnika.

W roku 1929, dzięki staraniom władz polskich, doszło do repatriacji szczątków generała Józefa Bema do Polski. W czerwcu tamtego roku, pociąg przewożący prochy generał zatrzymał się w Budapeszcie, gdzie urna ze szczątkami została wystawiona przed Muzeum Narodowym na czas pożegnania. Chociaż wtedy jeszcze nie uzbierano wystarczających środków na rozpoczęcie budowy pomnika, a dodatkowo pojawiły się wzajemne oskarżenia wśród organizatorów i problemy związane z nieautoryzowaną zbiórką funduszy, gromadzenie środków było kontynuowane.

Do 1931 roku, mimo ciągłych starań, konieczna kwota nie została zebrana, a brak wsparcia finansowego ze strony państwa oraz niepokój wywołany światowym kryzysem ekonomicznym zmusiły organizatorów do zmiany koncepcji pomnika. Ostatecznie w maju 1932 roku zapadła decyzja o upamiętnieniu Bema przez stworzenie przedstawienia figury w postawie stojącej, umieszczonej na wysokim kamiennym cokole. Na cokole miały znaleźć się tablice pamiątkowe oraz płaskorzeźby odlane z brązu.

Na froncie i z lewej strony pomnika planowano umieścić figury żołnierzy, inspirowane dziełem Jana Styki, natomiast z prawej strony figury miały przedstawiać żołnierza trzymającego flagę i wykrzykującego hasło „Niech żyje Ojczólek Bem”. Odsłonięcie monumentu przewidziano na rok 1934. Do opracowania projektu pomnika zaproszono dwóch rzeźbiarzy, Jánosa Istóka oraz Jánosa Pásztora. 21 września 1932 komitet wybrał projekt autorstwa Jánosa Istóka

Projekt pomnika opublikowano w 1932 roku, spotkał się wówczas z pozytywnym odbiorem mieszkańców Budapesztu, choć wzbudził zastrzeżenia władz z powodu swej rozbudowanej formy. W tym samym okresie podjęto decyzję o kolejnej zmianie lokalizacji monumentu. Artysta został zobowiązany do wykonania korekt projektu, który finalnie został zaakceptowany w lutym 1933 roku, z niewielkimi poprawkami. Jesienią tegoż roku władze wydały zezwolenie na rozpoczęcie budowy.

Prace ruszyły w lutym 1934 roku. Uroczyste odsłonięcie pomnika odbyło się 13 maja 1934 roku i zgromadziło około 300 osób, w tym delegację z Polski, w której skład wchodził między innymi major Włodzimierz Bem de Cosban, reprezentujący rodzinę Bemów.

Cokół z piaskowca, według planów architekta Tibora Müllera, wykonał kamieniarz Ferenc Unger. U podstawy monumentu umieszczono cegłę, która została specjalnie sprowadzona z domu Józefa Bema w Tarnowie. W odlewni Franca Krausza odlano posąg, który następnie umieszczono na cokole 14 kwietnia 1934 roku. Charakterystyczny kapelusz Bema powstał na podstawie rysunku Sándora Petőfiego.

W roku 1956, pomnik Józefa Bema w Budapeszcie stał się milczącym świadkiem ważnych wydarzeń historycznych. To właśnie pod nim, 23 października 1956 roku, zgromadził się tłum, by zamanifestować poparcie dla politycznej odwilży w Polsce. Miało ono miejsce na dzień po opublikowaniu w węgierskiej prasie słynnego odwilżowego przemówienia Władysława Gomółki. Dawało to młodym ludziom nadzieję, na podobne zmiany na Węgrzech. Z tego miejsca manifestanci wyruszyli w kierunku budynku parlamentu oraz gmachu radia. Ta demonstracja stała się iskrą, która zapoczątkowała narodowe powstanie Węgrów przeciwko rządom komunistycznym i stała się symbolem dążenia do wolności i niezależności. 

Generał Józef Bem jest przedstawiony w dynamicznej pozie, z lewą ręką wyciągniętą w górę, wskazującą przed siebie. Prawa ręką spoczywa na temblaku, dłoń owinięta jest bandażem. Sylwetka jest wyprostowana. Wyraz twarzy jest zdecydowany, a postawa pełna werwy. Ubrany jest w woskowy płaszcz, z boku przytroczona jest szabla. Na głowie ma charakterystyczny szeroki kapelusz. Pomnik posadowiony na własnej podstawie z wykonaną w reliefie inskrypcją znajdującą się od frontu: „BEM APÓ”. Posadowiony jest na wykonanym z piaskowca cokole. Cokół jest dwustopniowy na szerokiej podstawie. Na pierwszym stopniu w płycinie wykonane w reliefie płaskim przedstawienie atakujących żołnierzy. Na drugim stopniu cokołu od frontu  wryta inskrypcja: „PISKI / CSATA 1849 / A HIDAT VISSZAFOGLALOM / VAGY ELESEM / ELŐRE MAGYAR / HA NINCS HÍD, NINCS HAZA”. Po bokach pomnika znajdują się w dwóch kolumnach wyryte inskrypcje z nazwami miejskości, w których odbyły się bitwy z udziałem Bema. Po stronie lewej, w pierwszej kolumnie: DÉS / ZSIBÓ / CSUCSA / KOLOZSVÁR / BESZTERCZE / BETHLEN / NASZÓD / TIHUCZA  //, w drugiej: MVÁSÁRHELY / GÁLFALVA / NAGYSZEBEN / SZELINDEK / VÍZAKNA / SZÁSZSEBES / SZÁSZVÁROS / PISKI //. Po stronie prawej, w pierwszej kolumnie: ALVINCZ / MEDGYES / JÁD / VÖRÖSTORONY / BRASSÓ / OLASZFALU / SEPSISzGYÖRGY / SEGESVÁR //, w drugiej kolumnie: HÁTSZEG / KARÁNSEBES / LUGOS / TEMESVÁR / FEHÉRTEMPLOM / PETRILOVA / SZÁSZKA / ORSOVA //. Z tyłu znajduje się inskrypcja LEGYEN EZ A SZOBOR A VILÁG ELŐTT / A MAGYAROK FELSZABADÍTÁSÁNAK / SZIMBÓLUMA! //. A poniżej wiersz Sándora Petőfiego, który służył jako adiutant generała: SZERENCSE ÉS AZ ISTEN / TŐLÜNK ELPÁRTOLT, / EGY PÁRTFOGÓ MARADT CSAK / VELÜNK; EZ BEM APO. / OH BEM, VITÉZ VEZÉREM, / DICSŐ TÁBORNOKOM! / LELKED NAGYSÁGÁT KÖNNYES / SZEMEKKEL BÁMULOM. / S HA VOLNA EMBER, KIT MINT / ISTENT IMÁDNÁK, / MEGHAJLANÉK ELŐTTED / TÉRDEM, MEGHAJLANÉK. / 1849 FEBRUÁR / PETŐFI SÁNDOR //. Wszystkie litery na cokole ryte, wypełnione czarna farbą.  

U podnóża pomnika umieszczona jest płyta z prostokątnym otworem, w którym pierwotnie umieszczona była cegła pochodząca z domu rodzinnego Józefa Bema w Tarnowie, wraz z zachowanym wyrytym napisem: TEGLA / BEM TARNÓWI / SZÜLŐHÁZÁBÓL //. Po prawej stronie pomnika ukośnie zamontowano tablicę z inskrypcją: GENERAŁ / JÓZEF ZACHARIASZ BEM / 1794 TARNÓW - 1850 ALEPPO / „ODBIORĘ MOST ALBO ZGINĘ / NAPRZÓD WĘGRZY! / BEZ MOSTU NIE MA OJCZYZNY” //.

Na Węgrzech Józef Bem cieszy się znacznym szacunkiem, będąc patronem wielu szkół, ulic i placów. W Budapeszcie, oprócz pomnika, jego imię nosi 14 ulic i placów. Polskie Stowarzyszenie Kulturalne na Węgrzech również wybrało go na swojego patrona, co świadczy o trwałym miejscu Bema, w kulturze obu narodów. Współczesne popiersia Bema znajdują się m.in. w Verpelét, Kiskőrös, w Székesfehérvár, Nyíregyháza oraz w Budapeszcie. Tablice w Debreczynie oraz Győr, a także w Budapeszcie w tym na domu, w kórym mieszkał Jóżef Bem. Polacy upamiętnili również w Budapeszcie Jánosa Istóka, twórcę pomnika Bema. W Szolnok upamiętnieni są polscy uczestnicy Wiosny Ludów. 

Gerencsér Tibor, „A két világháború közötti magyar–lengyel kulturális kapcsolatok története”, Budapest 2018, s. 138-140.