Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: CM-000333-P/165328

Cmentarz Kukijski

Identyfikator: CM-000333-P/165328

Cmentarz Kukijski

Cmentarz Kukia to najstarszy zachowany cmentarz w Tbilisi, otwarty wg Lecha Sokoła – autora artykułu „W setną rocznicę śmierci Dagny” (Biuletyn Stowarzyszenia Wspólnota Polska, nr 7/2001, s. 2-6) najprawdopodobniej na początku XVIII w., o czym świadczyć mają najstarsze napisy na kamieniach nagrobnych. Jednak dokładna data założenia nekropolii nie jest znana. Na tym cmentarzu w 1901 r. została pochowana znana norweska malarka, tragicznie zmarła, Dagny Juel-Przybyszewska, żona Stanisława Przybyszewskiego. Z najbardziej znanych Gruzinów na tym cmentarzu zostali pochowani: Akwsenti Cagareli w 1902 r., Lado Agniaszwili w 1904 r., Sio Czytadze w 1906 r. Najpierw pochowano ich w centralnej części cmentarzu, potem ich groby przeniesiono do nowo utworzonego Panteonu. W 1907 r. na Cmentarzu Kukia została też pochowana żona Józefa Stalina Ekaterina Svanidze-Dżugaszvili.
Jedną z najstarszych części cmentarza jest tzw. „Cmentarz Braterski” gdzie znajdują się groby żołnierzy batalionu Ardagańskiego, którzy brali udział w wojnie rosyjsko-tureckiej w latach 1877-78. Są jednak groby jeszcze starsze.
W 1895 r. na Cmentarzu Kukia został zbudowany kościół św. Niny. Budowanie tego kościoła trwało dwa lata. Idea rozpoczęcia tego przedsięwzięcia należy do ówczesnego metropolity Sankt-Peterburga - Paladiego.
Po zamknięciu starego cmentarza, gdzie nie było już miejsca na nowe groby, 24 czerwca 1955 r. państwo wygospodarowało dodatkowe 50 ha. Pierwszą osobą pochowaną w nowej części była Ketewan Waszakidze.
Na Cmentarzu znajdują się też Memoriały dla zaginionych podczas II wojny światowej i podczas wojny w Abchazji.
Na nowym Cmentarzu Kukijskim pochowano około 70 000 ludzi różnych narodowości: Gruzinów, Kurdów, Ormian, Rosjan, Asyryjczyków. Na cmentarzu pracuje 7 osób: kierownik, nadzorca i 5 grabarzy.
Cmentarz położony jest w centralnej części miasta, po północnej stronie rzeki Mtkwari (Kura), na północ od linii kolejowej. Ma kształt nieregularny, wieloboczny, rozciąga się z północnego-zachodu ku południowemu-wschodowi, na wznoszącym się ku północy i północnemu-wschodowi terenie. 
 

Warianty nazwy:

კუკიის სასაფლაო

Czas powstania:

pocz. XVIII w. (?)

Powierzchnia:

ok. 19 ha (całość założenia), polskie nagrobki na tzw. „polskiej górce” w zachodniej części nekropolii

Czynny:

Nie

Informacje o stanie zachowania i dotychczasowych renowacjach:

Generalnie stan zachowania cmentarza i znajdujących się na nim nagrobków jest dobry, niemniej w najgorszym stanie zachowane są nagrobki polskie, które są powoli, ale sukcesywnie dewastowane i usuwane ze swoich miejsc, w taki sposób, aby uzyskać „nowe” miejsce do pochówku. Współczesne pochówki dotykają i dewastują właśnie nagrobki polskie, bardzo często prowadząc do likwidacji dawnych grobów polskich oraz dawnego układu komunikacyjnego kwater. Duża część dawnych nagrobków nosi ślady przesuwania w celu pozyskania miejsca na nowe groby oraz umyślnego niszczenia – część z nagrobków po prostu składowana jest „pod płotem”. Generalnie polskie groby są opuszczone i zaniedbane, bez należytej konserwacji, opieki i nadzoru. 

Bibliografia i archiwalia:

  • „Kukia. Zapomniane dziedzictwo polskie w Gruzji”, red. Olga Solarz, Nowica; Uście Gorlickie 2015

Data wykonania dokumentacji:

2007

Publikacja:

19.10.2024

Ostatnia aktualizacja:

20.01.2025

Karta założona przez:

Jerzy Szałygin
rozwiń
Nagrobki z krzyżami na Cmentarzu Kukia w Tbilisi, otoczone metalowymi ogrodzeniami, w tle drzewa. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Zniszczony nagrobek z zielonym krzyżem na Cmentarzu Kukia w Tbilisi. Na powierzchni kamienia widoczne są słabe napisy. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Zniszczony kamienny grób z metalowym krzyżem na wierzchu, otoczony suchą trawą i metalowym ogrodzeniem na Cmentarzu Kukia w Tbilisi. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Czarny krzyż na białej kamiennej podstawie z czarnymi smugami, znajdujący się na cmentarzu Kukia w Tbilisi. W tle metalowe ogrodzenie i sucha roślinność. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Kamienny pomnik z krzyżem na szczycie na Cmentarzu Kukia w Tbilisi. Pomnik ma wyryty napis i relief klęczącej postaci. W tle widoczny jest ogrodzenie z siatki. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Kamienny pomnik nagrobny na Cmentarzu Kukia w Tbilisi z rzeźbą siedzącego anioła na szczycie. Pomnik otoczony jest metalowym ogrodzeniem. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Nagrobek z łacińskim napisem dla Prelatusa Maksymiliana Orłowskiego, datowany na 11 lutego 1831 roku, na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Kamień osadzony w szorstkiej, teksturowanej ramie. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Stare nagrobki częściowo przykryte suchymi gałęziami, otoczone metalowym ogrodzeniem na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Zniszczone nagrobki częściowo przykryte suchymi gałęziami na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Stare nagrobki na cmentarzu Kukia w Tbilisi, częściowo przykryte suchymi gałęziami. Napisy są wytarte i trudne do odczytania. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Zniszczony napis na nagrobku na Cmentarzu Kukia w Tbilisi, częściowo czytelny tekst po polsku, otoczony suchą trawą. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Stara płyta nagrobna z krzyżem i wyblakłym napisem otoczona suchą trawą na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Stara płyta nagrobna z napisami w języku łacińskim i polskim, otoczona drzewami i metalowym ogrodzeniem na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Zbliżenie na nagrobek na Cmentarzu Kukia w Tbilisi z napisami w języku polskim. Tekst zawiera imię Jan Hołyniec, datę urodzenia 29 grudnia 1815 i datę śmierci 14 kwietnia 1886. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Nagrobek Klemensa Ruciewicza, inżyniera górniczego, z datami 1859-1926, z napisem w języku polskim, otoczony surową kamienną ramą na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Nagrobek Józefa Arkadiusza Szmideckiego, inżyniera górniczego, 1859-1900, na Cmentarzu Kukia w Tbilisi. Kamień jest zwietrzały z widocznym tekstem, otoczony suchą trawą. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Uszkodzony nagrobek z inskrypcjami i rzeźbionym wzorem na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Widoczne otaczające gruz i metalowe ogrodzenie. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Zbliżenie na zniszczony nagrobek z polskim napisem na cmentarzu Kukia w Tbilisi. Tekst brzmi: 'Ten pomnik od kochanej córki Mary Drozdowicz prosi przechodniów o modlitwę za duszę do Boga.' Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone
Widok na Cmentarz Kukia w Tbilisi z starymi grobami otoczonymi zarośniętą roślinnością i metalowymi ogrodzeniami, w tle mglistych wzgórz i rozproszonych drzew. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Kukijski Galeria obiektu +18
Cmentarz Kukijski, fot. Jerzy Szałygin, 2007, wszelkie prawa zastrzeżone

Lista obiektów na cmentarzu

26
Pokaż na stronie:

Projekty powiązane

1
  • Dokumentacja cmentarzy w Gruzji Zobacz