Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000647-P/84282

Cmentarz w Duniłowiczach

Duniłowicze | Białoruś | obwód witebski | rejon postawski
biał. Duniławiczy (Дунілавічы)
Identyfikator: dok-000647-P/84282

Cmentarz w Duniłowiczach

Duniłowicze | Białoruś | obwód witebski | rejon postawski
biał. Duniławiczy (Дунілавічы)
1. Cmentarz przykościelny zlokalizowany jest przy późnobarokowym kościele pw. św. Trójcy. Na cmentarzu, po stronie północno-wschodniej zachowały się 2 nagrobki księży, w kwaterze ogrodzonej żelaznym płotkiem. Są to pionowe płyty z granitu, zwieńczone krzyżami. Są to miejsca pochówku: ks. Stanisława Bobla z 1929 r. i ks. Eugeniusza Łoteckiego z 1943 r. Zachowane inskrypcje głoszą: / KS. EUGENIUSZ ŁATECKI / PROBOSZCZ DROZDOWSZCZYZNY/ URODZONY W ZGIERZU/ WYSWIECONY W 1934 R. W LUBLINIE / W SEMINARIUM MISY JNYM / ZAMORDOWANY 20 VI 1943 R. / 9 LAT KAPEANSTWA 38 LAT ZYCIA / POCHOWANY W DUNILOWICZACH / „PANIE PRZEBACZ IM, BO / NIE WIEDZA CO CZYNIA"/. / KSIADZ / STANISŁAW BOBEL / PROBOSZCZ DUNILOWICKI / ZMARE DNIA 20 MARCA 1929 R. / W WIEKU LAT 40 / KOCHANEMU PROBOSZCZOWI WDZIECZNI PARAFIANIE/.
2. Nieczynny cmentarz katolicko-prawosławny, założony w 1 poł. XIX w, zlokalizowany jest 400 m od centrum miasteczka oraz kościoła. Cmentarz na nieregularnym planie, wyznaczonym płynną linią wzniesienia, zajmuje obszar 1,5 ha. Większość zachowanych nagrobków uległa znacznemu zniszczeniu, udało się odczytać inskrypcję tylko z 7 pochówków z 2 poł. XIX w. Zachowane inskrypcje głoszą: /D. O. M. / TU SPOCZYWAJA ZWLOKI / S. P. ZOFII / KIERSNOWSKIEJ / UR. 1831 R. MAJA 15 / + 1857 R. MAJA 8/. / BRONISLAWA/ZARNIAWSKA / 1887 ROKU/./ STANISLAW / STRUNEWICZ/ + / 1887 ROKU/./ S. P. / DOKTOR JAN / ZYRKIEWICZ/ Z.M. 22 LISTOP. 1890 R. / WIEKU LAT 72/./ S. P. JEDRZEJA ZYRKIEWICZA / UR. 30 LISTOPADA 1784 / UM. 6 MAJA 1871 / PROSI O WESTCHNIENIE DO BOGA/./ JOZEFA/ WNOROWSKA/ ZM. 8 MARCA 1879 / RODZICE I PRZYJACIÓEKA/ POSWIECAJA/./ TU SPOCZYWA/ SZYMKO (..) / 1886 10.18/ + 1889/.
3. Czynny cmentarz katolicki, założony na początku XX w., zlokalizowany jest ok. 800 m na zachód od kościoła. Cmentarz na planie prostokąta ze skośnym bokiem południowym, położony na lekkim wzniesieniu, zajmuje obszar 2,5 ha i ogrodzony jest siatką z bramą wejściową od strony wschodniej. Przez cmentarz przebiega nieregularna ścieżka.  Najstarszy grób, w formie granitowej płyty pionowej zwieńczonej krzyżem, z 1908 r., jest grobem Karoliny Pietkowskiej i Władysława Hańczara. Zachowana inskrypcja głosi: /  KAROLINA PIETKOWSKA/ UM. 1908 R. 19 LUT./ L/ 96/ WŁADYSŁAW HAŃCZAR/ UM. 1912 R. 19 ST./ L. 45/. Warto zwrócić szczególną uwagę na nagrobek małżeństwa Siemaszko – na granitowej postawie podrzeźbionej na kopiec kamienny, umieszony jest wykonany z granitu, stylizowany pień drzewa z obciętymi konarami. Całość wieńczy krzyż z drewnianych belek z tablicą inskrypcyjną w formie pergaminu, głoszącą: / KONSTANCJA Z JAKOWICKICH – JELNIANSKICH/  SIEMASZKO / 2M. 10 XII 1918.R. / W WIEKU LAT 75/ SEBASTIAN BRUNON KAZIMIERZ/ SIEMASZKO / ZM. DN. 13 VII 1917 R. / W WIEKU LAT 82 / W FOLW. LACHOWSZCZYZNA / MALZONKOWIE PO 52 LATACH POZYCIA / PAMIECI PROGICH RODZICOW/ KTORZY BYLI / WZOREM POSWIECENIA / I CNOT OBYWATELSKICH/.
4. Cmentarz wojenny, założony w 1920 r., zlokalizowany jest ok. 120 m na południe od głównej ulicy miasteczka. Cmentarz jest zadbany i zachował się w stanie. Obejmuje obszar 625m2 i ogrodzony jest niskim metalowym płotkiem z bramą od strony północnej. Na osi wejściowej, w centrum założenia znajduje się duży drewniany krzyż, za nim cztery prostokątne płyty nagrobne, po obu stronach krzyża rzędy mogił z betonowymi krzyżami (53 krzyże). Pochowani zostali tu polegli w wojnie polsko-bolszewickiej z 1920 r. W centrum cmentarza znajduje się postument, niezachowanego do dzisiaj pomnika. Inskrypcja na pomniku zachowała się:/  PREZYDIUM KOMITETU / PREZES – WACŁAW WEBER /SERRETARZ - WLADYSLAW BULAL / SKARBNIK – ALBERT NAWROCKI/ ANTONI (…) KORE/  bok: POBUDOWANY STARANIEM KOMITETU/ POZOSTAJĄCEGO POD PATRONATEM/ WIKTORA NIEDZWIECKIEGO - STAROSTY / ORAZ. CZLONKÓW HONOROWYCH / JÓZEFA HR. TYSZKIEWICZA / D-CY 3 go P(...) PŁK. ULRYCHA / bok: / POŚWIĘCONY DNIA 20 CZERICA 1930(6?) R. / W OBECNOSCI/ PANA PREZYDENTA RZP. RZP. / IGNACEGO MOSCICKIEGO / PRZEZ KS. PROB. STANISŁAWA MOŻEJKĘ/.
5. Cmentarz żydowski powstał w 2 poł. XVIII w., zlokalizowany jest w zachodniej części miejscowości, ok. 800 m od kościoła. Od północy cmentarz otacza zabudowa, od wschodu zakole rzeki. Cmentarz na nieregularnym planie, zajmuje ok. 1,9 ha. Nie ma podziału na alejki i kwatery, groby rozmieszczone są swobodnie na całym terenie cmentarza. Zachowało się ok. 600 macew. Cmentarz jest bardzo zaniedbany, większość macew jest zniszczona i przewrócona.
Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia).

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo wileńskie na obszarze Republiki Białoruś”, Warszawa 2007.

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, Salomea Grabowska
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz