Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu, fot. Rada OPWiM
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu
Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu, fot. Rada OPWiM
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu
Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu, fot. Rada OPWiM
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000510-W/114532 (RU-0586)

Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu

Identyfikator: WOJ-000510-W/114532 (RU-0586)

Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu

Wśród ok. 38 tys. uczestników powstania styczniowego, zesłanych na katorgę lub przymusowe osiedlenie w Rosji, znalazło się 622 księży i zakonników.

Przyczyną zsyłki księży był nie tylko czynny udział w powstaniu (pełnienie funkcji kapelana oddziału powstańczego), ale też niesienie powstańcom posługi duchowej, odbieranie przysięgi, opieka nad rannymi, a także udział w pogrzebach poległych i świadczenie pomocy materialnej "buntownikom". Władze rosyjskie traktowały też jako przestępstwa polityczne głoszenie kazań patriotycznych lub odczytywanie podczas nabożeństw aktu Rządu Narodowego o uwłaszczeniu chłopów.

Represjonowanych księży zsyłano początkowo do różnych części północno-wschodniej Rosji. Władze rosyjskie uznawały księży i zakonników za szczególnie niebezpieczną kategorię polskich więźniów politycznych, o czym świadczył fakt nieobjęcia ich amnestią carską z kwietnia 1866 r. Księży obejmował formalny zakaz wypełniania obowiązków kapłańskich i niesienia współwięźniom posługi duchowej. Z takiego nastawienia władz wypłynął pomysł izolowania księży od innych skazańców i skupienia ich w jednym miejscu. Pomysł ten wysunął w listopadzie 1865 r. generał gubernator Wschodniej Syberii - Michaił Korsakow.

Na miejsce osiedlenia księży wybrano Tunkę - wioskę buriacką, położoną w kotlinie Gór Sajańskich, leżącą z dala od szlaków komunikacyjnych; panował tu nieprzyjazny i niezdrowy klimat.

Pierwszych 6 księży przywieziono tu 13.01.1866 r., później stopniowo zwożono następnych, w 1870 r. było ich 143.

Ogółem przez Tunkę przeszło 164 duchownych. Do pilnowania księży wyznaczono oddział 200 Kozaków.

Duchownym zakazano przede wszystkim oddalania się z miejsca pobytu. Stosunek ludności miejscowej do zesłańców był początkowo nieprzyjazny, z czasem zmienił się na poprawny. Poważnym problemem zesłańców był brak opieki zdrowotnej.

W 1869 r. władze rosyjskie pozwoliły pojedynczym duchownym na przesiedlenie się do europejskiej części Rosji. Pierwsza większa grupa duchownych wyjechała z Tunki w sierpniu 1873 r., później zwalniano kolejnych duchownych.

W 1880 r. w Tunce przebywało 9 księży, a w 1888 - 1 ksiądz, który w tym samym roku przeniósł się do Irkucka.

Księży zmarłych na zesłaniu w Tunce grzebano obok cmentarza prawosławnego, znajdującego się ok. 5 km od Tunki, na górzystym, lewym brzegu rzeki Irkut. Polski cmentarzyk otoczono żelaznym parkanem, wzniesionym ze składek zesłańców; zbudowano też bramę. Na tym cmentarzu pochowano 16 zmarłych księży.

Po opuszczeniu Tunki przez polskich zesłańców w latach 90-tych XIX wieku, cmentarzem polskich księży nie miał się kto opiekować, w związku z czym zaczął on stopniowo niszczeć. Mimo to zachował się on do czasów obecnych. Mogiły skupione są w jednym miejscu, w okręgu o średnicy 12-15 m, pośrodku stoi drewniany krzyż postawiony na początku XXI wieku przez działaczy polonijnych.

Publikacja:

27.06.2023
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu Galeria obiektu +2
Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu, fot. Rada OPWiM
Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu Galeria obiektu +2
Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu, fot. Rada OPWiM
Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu Fotografia przedstawiająca Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu Galeria obiektu +2
Groby polskich zesłańców na miejscowym cmentarzu, fot. Rada OPWiM

Projekty powiązane

1
  • Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz