Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001682-P/149278

Kamienica Chowańców w Stanisławowie

Identyfikator: POL-001682-P/149278

Kamienica Chowańców w Stanisławowie

Przy głównym deptaku współczesnego Iwano-Frankowska, a niegdyś przy jednej z centralnych ulic Stanisławowa, usytuowana jest duża pięciokondygnacyjna kamienica, zwana wówczas kamienicą Chowańca, a później kamienicą Union. Jej potężna bryła kształtująca wizerunek śródmieścia stanęła u zbiegu ulicy Sapieżyńskiej (obecnie Nezałeżnosti 4) z ulicą Gosławskiego w 1912 roku. 

 Rodzina Chowańców była znana w Stanisławowie od końca XIX wieku. Senior rodu, Stanisław, był znaną osobą publiczną i właścicielem jednej z najbardziej rozpoznawalnych oficyn wydawniczych Stanisławowa, w której ukazywał się „Kurier Stanisławowski” główny miejski periodyk. Wacław Chowaniec, syn Stanisława, był zasłużonym prezydentem miasta przez 11 lat (1924-1935). 

Na początku XX wieku cały kwartał obramiony ulicami Sapieżyńską, Gosławskiego i Sobieskiego należał do Chowańców. Pierwszą realizacją na tej działce był budynek poczty, wybudowany w 1908 roku, zaprojektowany przez Jana Tomasza Kudelskiego.   

Pokrzepiony pomyślną realizacją tej budowy Stanisław Chowaniec zlecił Janowi T. Kudelskiemu rozplanowanie reszty działki. W rezultacie powstały projekty Starostwa przy Gosławskiego i kamienicy rodziny Chowańców przy ulicy Sapieżyńskiej. W 1910 r., kiedy projekty już były zatwierdzone przez Dział Techniczny Magistratu, postęp prac przygotowawczych przerwała śmierć Stanisława Chowańca. Młodsze pokolenie rodziny Chowańców, ulegając nowoczesnej atrakcyjności pomysłów młodszego architekta, odrzuciło projekt Kudelskiego. Całość działki zaprojektowana została przez młodego architekta o wiedeńskiej proweniencji Fryderyka W. Januscha i została zbudowana w latach 1911-1913. Całe przedsięwzięcie składało się de facto z dwóch kamienic – pierwszej pod adresem ul. Sapieżyńska 4 (dziś Nezałeżnosti), i drugiej  frontem do ulicy Gosławskiego. Druga jako kontynuacja tej pierwszej, wzniesiona została w roku 1913 w tak harmonijny sposób, że można uznać te dwie budowle za jedną całość.  

Po wybudowaniu nowego okazałego zespołu  przedsiębiorstwo rodzinne pod nazwą Drukarnia i litografia Stanisława Chowańca przeniesione zostało pod ten nowy adres. Oprócz drukarni kamienica posiadała na parterze restaurację i kawiarnię, na wyższych kondygnacjach kilka mieszkań, w tym właścicieli, oraz niewielki (na 25 pokoi), ale luksusowy hotel Union. Kamienica zachwycała mieszkańców nowoczesnym wystrojem nowinkami technicznymi, miała własną elektrownię, a więc oświetlenie elektryczne, windę, bieżącą ciepłą wodę i ogrzewanie.

Do modnego lokalu Chowańców przeniesiono kawiarnię Union, która była częścią dużego biznesu cukierniczego pn. Cukiernia i fabryka wyrobów cukierniczych, czekolady i wypieków Jana Noworolskiego i Władysława Krowickiego. Sama fabryka mieściła się tuż obok, w podwórzu kamienicy przy Sapieżyńskiej 8.  

Sklasycyzowany, odcinający się od obłych kształtów secesyjnych, styl tej kamienicy wywodzący się z form secesji geometrycznej był pełen prostoty wczesnego modernizmu, który stawał się po roku 1910 stylem powszechnie stosowanym.  Ta zunifikowana fasada upiększona została pełnoplastyczną rzeźbą figuratywną, flankującą balkony drugiego pietra. Wykonał je pochodzący z Krakowa rzeźbiarz Feliks Antoniak (1888-1974). Po studiach w zakopiańskiej Szkole Przemysłu Drzewnego (1903-1908) w latach 1909-1913 pracował w Stanisławowie w zakładzie rzeźbiarsko-kamieniarskim swojego brata Mariana Kazimierza Antoniaka. Roboty ślusarskie wykonała firma Unia Galicyjska według projektu Jana Fedorowskiego.  

Kamienica znana w okresie międzywojennym jako kamienica Union dalej pełniła swe funkcje. Po II wojnie światowej hotel przemianowano na „Kijów i automatycznie taką nazwę otrzymał cały obiekt. Obecnie budynek pełni funkcje handlowo-usługowe na parterze i biurowe na wyższych kondygnacjach.

Lokalizacja: Nezalezhnosti St, 4, Ivano-Frankivs'k, Ukraina 

Osoby powiązane:

Czas powstania:

1912

Twórcy:

Jan Tomasz Kudelski (architekt; Polska)(podgląd)

Słowa kluczowe:

Publikacja:

17.11.2024

Ostatnia aktualizacja:

17.11.2024

Opracowanie:

Żaneta Komar
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz