Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Demni, fot. Wołodymyr Tarczanyn, 2019
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Demni
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001993-P/160627

Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Demni

Identyfikator: POL-001993-P/160627

Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Demni

Chociaż historia wsi Demnia sięga jeszcze XVI wieku (kiedy to w 1515 roku odnotowano, że wieś spalona została przez Tatarów), to przez wiele lat należała do parafii w Mikołajowie. Dopiero po zakończeniu I wojny światowej powstaje ekspozytura parafialna, a w 1935 roku - samodzielna parafia.

W marcu 1911 roku konsystorz lwowski wydał zgodę na budowę kaplicy, która z czasem stała się kościołem filialnym, a wreszcie - kościołem parafialnym pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Budowa ta jednak napotkała na swojej drodze wiele problemów. Chociaż już w 1912 roku powstały mury nowego budynku, to natrafiono na problemy finansowe. Rok później, dzięki dotacji namiestnictwa we Lwowie i lwowskiego konsystorza, budowla mogła zostać zasklepiona. Wciąż brakowało jednak chóru, dachu i posadzki.

W tym samym czasie zmienił się proboszcz w Mikołajewie, co także opóźniło prace nad świątynią w Demni. Na nowo prace podjęto tuż przed wybuchem I wojny światowej i udało się (dzięki kolejnej dotacji) ukończyć budowę kaplicy, w której zaczęły odbywać się nabożeństwa. Jeszcze w tym samym roku jednak budowla została uszkodzona przez wojska rosyjskie. W późniejszych latach stacjonowali tam żołnierze austriaccy. Wyremontowali oni kaplicę, a nieznany nam artysta pomalował świątynię. Po zakończeniu wojny w Demni wybudowano plebanię.

Kościół zamknięto po zakończeniu II wojny światowej i przerobiono na magazyn kołchozowy, potem zaś na salę gimnastyczną szkoły, która mieściła się w budynku plebanii. Gdy budynek wciąż funkcjonował jako sala gimnastyczna, przeprowadzono remont dachu, rok później jednak (1990) salę zamknięto. Od tego czasu budowla, wciąż w stosunkowo dobrym stanie, stoi pusta.

Architektura
Murowany kościół w Demni zbudowany został na rzucie krzyża. Składa się na niego dwuprzęsłowa nawa, jednoprzęsłowe prezbiterium zamknięte trójbocznie i krótkie ramiona transeptu. Nawa posiada zbudowaną na planie kwadratu wieżę. Do prezbiterium, od wschodu, dostawiono prostokątną zakrystię.

Kruchta i zakrystia nakryte zostały stropami, ramiona transportu posiadają sklepienia kolebkowe, a nawa, przęsło krzyżowe i prezbiterium - sklepienia pozorne, przypominające żaglaste.

Na fasadę składa się dwukondygnacyjna wieża o ośmiobocznym hełmie z krzyżem oraz aneksy po jej bokach. Elewacje górnej kondygnacji wieży zwieńczono trójkątnymi szczytami. Dachy kościoła są kryte blachą; nad prezbiterium i nawą są to dachy dwuspadowe, nad apsydą dach wielospadowy, nad ramionami transeptu trójspadowy, a nad zakrystią - dwupołaciowy.

Formy kościoła są neogotyckie, a sama budowla jest stosunkowo prosta. Monumentalny charakter świątyni nadają starannie opracowane ciosy kamienne, z których powstał kościół.

Dekoracja malarska i wyposażenie
W kościele odnajdujemy resztki dekoracji malarskiej, powstałej w trakcie I wojny światowej, wykonane przez anonimowego artystę, prawdopodobnie jednego ze stacjonujących w kościele austriackich żołnierzy. Odnajdujemy „Gołębicę Ducha Św.” na sklepieniu prezbiterium, roślinne przedstawienia na i motywy geometryczne na żebrach. Wyposażenie kościoła znamy z inwentarza z 1939 roku. Był to drewniany ołtarz główny z obrazem „Matki Boskiej Częstochowskiej”, drewniana ambona, dziesięć nieokreślonych obrazów, a także szaty i naczynia liturgiczne. Dziś pozostaje ono zaginione.

Czas powstania:

1912-1914

Bibliografia i archiwalia:

  • Andrzej Betlej, „Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Demni” [w:] „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczpospolitej”, red. Ostrowski Jan K., Cz. I: „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”, Kraków 2001, t. 9, s. 43-46.

Publikacja:

16.07.2024

Ostatnia aktualizacja:

16.07.2024

Opracowanie:

Magdalena Puchalska
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Demni
Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Demni, fot. Wołodymyr Tarczanyn, 2019

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz