Kościół jest malowniczo położony na wzgórzu w Lemont, miejscowości znajdującej się na południowo-zachodnich obrzeżach Chicago. Pierwsi polscy osadnicy przybyli tu w latach 60. XIX w. Podobnie jak Niemcy i Irlandczycy, znajdowali pracę w miejscowych kamieniołomach i przy budowie kanału łączącego jezioro Michigan z rzeką Missisipi. Początkowo w Lemont istniała jedna katolicka parafia – św. Patryka. Z czasem jednak poszczególne grupy narodowe ubiegały się o możliwość tworzenia odrębnych. Decyzja o powołaniu polskiej wspólnoty zapadła w listopadzie 1882 r. Do jej zorganizowania arcybiskup Patric A. Feehan powołał o. Leopolda Moczygembę. Był to wybór nieprzypadkowy i bardzo szczęśliwy. Leopold Moczygemba był bowiem niezwykłą i zasłużoną dla Polonii postacią, nieustraszonym pionierem i charyzmatycznym duchownym. Jako młody franciszkański misjonarz przybył na początku lat 50. XIX w. do Teksasu. Zauroczony nowym światem, swoim entuzjazmem zaraził grupę Polaków z Górnego Śląska. Wraz z nimi oraz czterema współbraćmi odbył długą i niebezpieczną podróż przez ocean, by w grudniu 1854 r., powołać do życia pierwszą w Stanach Zjednoczonych polską osadę Panna Maria. Ojciec Moczygemba szybko jednak opuścił tę kolonię. Powodem mogły być konflikty z osadnikami, prowokowane niespodziewanie trudnymi warunkami życia lub obowiązki zlecane mu przez przełożonych zakonu. Kilkukrotnie wyjeżdżał do Rzymu, gdzie pełnił funkcję penitencjariusza przy Bazylice św. Piotra. Był też pierwszym komisarzem generalnym franciszkanów konwentualnych w USA. Wreszcie we wrześniu 1874 r. podjął pracę w diasporze polskiej w Chicago i na pewien czas związał się ze zgromadzeniem księży zmartwychwstańców, zaangażowanych w pracę wśród emigracji. W 1875 r. wybrany został na drugiego z kolei prezesa Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego. Podjął kwestę na rzecz stworzenia polskiego seminarium duchownego w Detroit (obecnie w Orchard Lake, Michigan). Nazywany jest słusznie patriarchą Polonii.

Zakładanie parafii w Lemont ks. Moczygemba rozpoczął od zakupu 20 akrów ziemi położonej na wzgórzu, które nazwał Jasną Górą. Dzięki skutecznej zbiórce funduszy, już w sierpniu 1883 r. biskup Patrick J. Conway mógł poświęcić kamień węgielny pod budowę kościoła. Równolegle wznoszono gmach szkoły. Inwestycję, trwającą do kwietnia następnego roku realizowała firma Jamesa Helbiga. Poświęcenia obydwu obiektów dokonał arcybiskup Feehan w niedzielę 31 sierpnia 1884 r.

W 1898 r. doszczętnie spłonął budynek szkoły. Nowy powstał szybko dzięki wsparciu właścicieli miejscowego kamieniołomu. Nie był to jednak koniec tragicznych wydarzeń, jakie dotknęły parafię. W 1928 r., w wyniku zwarcia instalacji elektrycznej, wybuchł kolejny pożar, który strawił kościół i budynki plebanii. Dzięki mobilizacji parafian i tym razem obiekty zostały ponownie wzniesione i oddane do użytku przed końcem 1929 r. Uroczystej konsekracji kościoła dokonał biskup Stanisław Bona 1 stycznia 1930 r.

Na początku lat 20. XX w. parafia liczyła około 3500 wiernych. Wkrótce jednak w miejscowych kamieniołomach zaprzestano wydobycia wapienia, zakończono też budowę kanałów. Zmiany na rynku pracy wpłynęły oczywiście na liczebność parafian, ale społeczność nadal się rozwijała. W 1960 r. wzniesiono nawet nowy budynek szkoły. Wyraźne odrodzenie pobożności członków wspólnoty nastąpiło po wyborze Karola Wojtyły na papieża. Powstał wtedy Klub Polski i sobotnia Polska Szkoła im. Jana Pawła II, a w świątyni znów rozbrzmiewał ojczysty język. Kolejny etap rozwoju parafii przypadł na początek lat 90. XX w. Wówczas Lemont przyciągnęło Polaków, którzy przybyli do Chicago w latach 80., a po osiągnięciu stabilizacji przeprowadzali się do dzielnic podmiejskich. W 1997 r. wspólnota liczyła około 1500 wiernych, a do szkoły uczęszczało około 900 dzieci. W 1992 r. Lemont opuściły siostry felicjanki, a kierowanie szkołą przejęli świeccy.

Wzgórze w Lemont zachowało swój wybitnie polski charakter. Patronami okolicznych ulic są: Sobieski, Ledóchowski, Czacki, Moczygemba. Nieopodal odnajdziemy też ulicę Pułaskiego. O obecności Polonii przypominają pochówki na miejscowym cmentarzu. Grunty pod jego założenie zakupione zostały w grudniu 1886 r., a jako pierwsza miejsce wiecznego odpoczynku znalazła na nim zmarła w kwietniu 1887 r. Konstancja Stefańska. Jedną z najstarszych na cmentarzu jest kwatera grobowa ks. Leopolda Moczygemby – bratanka założyciela parafii oraz proboszczów: Kandyda Kozłowskiego, Władysława J. Nosala i Henryka Jagodzińskiego, a także sióstr felicjanek.

Kościół pw. śś. Cyryla i Metodego, podobnie jak plebania, wzniesiony został według projektu architekta niemieckiego pochodzenia, Erharda Brielmaiera. Od 1887 r. kierował on w Milwaukee biurem E. Brielmaier & Sons. Współpracował wówczas z sześciorgiem spośród trzynaściorga swoich dzieci – pięcioma synami i córką Clothilde, wziętą artystką, autorką m.in. kościelnych polichromii. Jak się szacuje, E. Brielmaier & Sons zaprojektowali ponad osiemset kościołów, m.in. monumentalną bazylikę św. Jozafata w Milwaukee (1896-1901).

Świątynia w Lemont została zbudowana z cegły i w konstrukcji stalowo-szkieletowej. Posiada jednowieżową fasadę, dekorowaną fryzami arkadkowymi i blendami zamkniętymi półkoliście. Górne kondygnacje wieży przeprute są biforiami. Są to elementy charakterystyczne dla stylu neoromańskiego. Wnętrze jest jednoprzestrzenne. W ścianach korpusu umieszczono 12 dużych okien, w których w 1942 r. zamontowano witraże z przedstawieniami świętych i scenami o tematyce maryjnej. Wśród donatorów świątyni, których nazwiska uwieczniono na szybach, znajduje się proboszcz parafii Władysław J. Nosal i jego bliscy. Na witrażach w prezbiterium oglądamy wizerunki Maryi Niepokalanej, Chrystusa Króla i św. Józefa. Tutaj też, podobnie jak w korpusie kościoła i pomieszczeniach przylegających do prezbiterium, na przeszkleniach umieszczone zostały liczne inskrypcje fundacyjne, w znaczącej większości wypisane już w języku angielskim, co odzwierciedla proces asymilacji Polonii. Na uwagę zasługują też malowidła umieszczone na ścianie łuku tęczowego. Przedstawiają one epizody z misji świętych patronów kościoła – Cyryla i Metodego. Na złotym sklepieniu apsydy prezbiterium, w obramieniu groteskowym, umieszczono medaliony z półpostaciami Chrystusa i czterech Ewangelistów. Ołtarz główny ma skromną, architektoniczną formę. Ołtarze boczne, dedykowane Matce Bożej i Najświętszemu Sercu Pana Jezusa, podobnie jak figury w kościele, wyprodukowane zostały w cieszącej się uznaniem manufakturze Daprato Statuary Company. Na placu przed budynkiem plebanii stoi skromny pomnik wzniesiony ku czci poległych w wojnach parafian.

Kalendarium

1882 - erygowanie parafii śś. Cyryla i Metodego

1882-1887 - ks. Leopold Moczygemba pełni obowiązki proboszcza parafii

1884 - poświęcenie budynków kościoła i szkoły

1928 - pożar niszczy kościół i plebanię

1930 - konsekracja nowej świątyni

1942 - we wnętrzu kościoła zamontowano witraże

1958-1960 - wzniesienie nowego budynku szkoły

1992 - wspólnotę opuszczają siostry felicjanki, zajmujące się nauczaniem w szkole

Tekst pierwotnie opublikowany w książce wydanej przez Instytut Polonika 
Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, Parafie i kościoły polskie w Chicago, Warszawa 2019, s. 129-137.