Kwatera polska na cmentarzu ormiańskim, fot. Armenian Foundation, 2019
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kwatera polska na cmentarzu ormiańskim
Kwatera polska na cmentarzu ormiańskim, fot. Armenian Foundation, 2020
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kwatera polska na cmentarzu ormiańskim
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000389-W (IR-0009)

Kwatera polska na cmentarzu ormiańskim

Identyfikator: WOJ-000389-W (IR-0009)

Kwatera polska na cmentarzu ormiańskim

W kwaterze polskiej spoczywają żołnierze z Armii gen. Andersa i uchodźcy cywilni, którzy wraz z armią opuścili ZSRR. Znajdują się tu 22 groby pojedyncze (wśród nich 7 bezimiennych) i jeden zbiorowy, w którym wg opinii miejscowych Ormian spoczęło 7 junaczek (upamiętniono 3 junaczki, w polskich źródłach także występują tylko trzy nazwiska). Oprócz osób upamiętnionych na cmentarzu, w zachowanej Księdze Zmarłych cmentarza figurują: strz. Jan Rogowski, ochotniczka Józefa Waśniowska i Jerzy Ptak, którzy również tu spoczywają.

Prace przy urządzaniu polskiego cmentarza rozpoczęto już w 1942 r. Koszty ogólne i związane z budową grobów dziecięcych pokrywano z funduszy Konsulatu RP w Bombaju, który organizował transporty dzieci do Indii, zaś groby żołnierzy finansowała Wojskowa Baza Ewakuacyjna w Teheranie. Działka została wyodrębniona i ogrodzona, 22 groby indywidualne obłożono kamieniem i ustawiono na nich drewniane krzyże z danymi personalnymi pochowanych (imieniem, nazwiskiem, datą urodzenia i zgonu). Krzyże zamieniono później na kamienne.

Na środku kwatery znajduje się wyżej wspomniana zbiorowa mogiła kamienna trzech junaczek, które zginęły w katastrofie samochodowej. Umieszczono na niej tablicę z krzyżem i napisem: „Junaczki Polskie zginęły śmiercią tragiczną w katastrofie samochodowej pod Kuchanem dnia 13 września 1942 roku" oraz z nazwiskami ofiar. Ofiarami drugiej katastrofy, która miała miejsce pod Kuchanem 18.11.1942 r., byli wojskowi - Ignacy Korman i ppor. Tadeusz Iżycki z transportu delegatów z Rosji. Ignacy Korman zginął na miejscu, natomiast ppor. Iżycki zmarł z ran następnego dnia.

Kwatera była remontowana przez zarząd cmentarza ormiańskiego w 1958 r. W 1963 r. z funduszy Ministerstwa Spraw Zagranicznych PRL dokonano gruntownej renowacji grobów i uzupełniono ogrodzenie metalowymi prętami. Ambasada PRL finansowała stałą opiekę nad grobami. Z funduszy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa kwatera została przebudowana w latach 2010 - 2012, natomiast w 2016 r. stanął pomnik centralny charakterystyczny dla cmentarzy żołnierzy Armii gen. Andersa. W 2017 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadziło ponownie prace remontowo-budowlane. Obecnie kwatera objęta jest stałą opieką przez Fundację Armenian Foundation (dozór, porządkowanie, drobne naprawy) w ramach zadania dofinansowanego z programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Miejsca pamięci narodowej za granicą".

Cmentarz ormiański w Meszhed jest formalnie użytkowany przez lokalną społeczność ormiańską, jednak większość Ormian opuściła to miasto, co sprawia że cmentarz jest już od dawna nieużywany i prawdopodobnie bardzo rzadko odwiedzany. Dobry stan polskiej kwatery kontrastuje obecnie z pozostałymi pochówkami na tej nekropolii.

Publikacja:
27.10.2022
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Kwatera polska na cmentarzu ormiańskim
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz