Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, dokumentacja projektu, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj
Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, dokumentacja projektu, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj
Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, dokumentacja projektu, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj
Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, dokumentacja projektu, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001748-P

Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj

Identyfikator: POL-001748-P

Nagrobek Aureliusza Serdy-Teodorskiego na cmentarzu Mirogoj

Generał Aureliusz Serda-Teodorski, urodzony 25 kwietnia 1860 r. w Tarnowie, był wybitnym wojskowym, którego życie i kariera malują obraz człowieka niezwykle oddanego swoim obowiązkom. Jego droga życiowa, od wczesnych lat w rodzinnym Tarnowie, poprzez edukację prawniczą na Uniwersytecie Wiedeńskim i Krakowskim, aż po służbę wojskową w armii austro-węgierskiej i później w wojsku polskim.

Rodzina Serdy-Teodorskiego zmagała się z problemami finansowymi po śmierci ojca, co zmusiło młodego Aureliusza do podjęcia decyzji o rozpoczęciu kariery wojskowej jako rozwiązania problemów materialnych. Jego wczesne lata w wojsku, spędzone w 1. Pułku Ułanów w Krakowie, ukształtowały go jako żołnierza i pozwoliły zdobyć doświadczenie, które wykorzystał w swojej dalszej karierze.

Służba w armii austro-węgierskiej zaowocowała wieloma awansami Serdy-Teodorskiego, od stopnia wachmistrza aż po pułkownika. Jako wykładowca Szkoły Wojskowej w Wiedniu i dowódca w różnych jednostkach, w tym w 12. pułku dragonów, Serda-Teodorski wykazał się nie tylko jako zdolny dowódca, ale i jako nauczyciel dla młodszych żołnierzy.

Jego działalność podczas I wojny światowej, szczególnie na froncie rosyjskim, przyniosła mu nie tylko awans i szlachectwo, ale także potwierdziła jego reputację jako dowódcy ceniącego odwagę, determinację i strategiczne myślenie. Postawa Serdy-Teodorskiego w czasie wojny, w tym jego decyzja o niepodporządkowaniu się Włochom i wydostaniu oddziałów z okrążenia, świadczy o jego umiejętnościach.

Po wojnie w 1919 r. brał udział w walkach o Lwów, m.in. jako dowódca Grupy Operacyjnej „Gródek Jagielloński” broniącej linii kolejowej Lwów-Przemyśl. W trakcie walk został raniony. W czerwcu otrzymał awans na generała brygady. Po zakończeniu rekonwalescencji wysłano go do Francji, gdzie był zastępcą dowódcy 3. Dywizji Strzelców Polskich w Armii generała Hallera. W 1920 r. został szefem Misji Wojskowej przy rządzie Ukrainy. 

Karierę wojskową Serdy-Teodorskiego zakończył na stanowisku komendanta Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, ale jego zainteresowania i aktywności wykraczały poza służbę wojskową. Był autorem licznych artykułów na tematy wojskowe, uczestnikiem życia naukowego i społecznego.

Emigracja do Jugosławii, gdzie spędził ostatnie lata życia, miała miejsce w 1936 r. Mimo zmiany krajobrazu i kontekstu, jego zainteresowanie sytuacją polityczną w Polsce i Europie nie słabło, co świadczy o jego niegasnącym patriotyzmie i zaangażowaniu. W tym czasie zamieszkał w Rijece. Po zakończeniu służby do Chorwacji przyciągnęły go związki rodzinne. Aureliusz Serda-Teodorski 30 maja 1893 r. zawarł związek małżeński z Petronelą de Sladović, pochodzącą z Chorwacji. Ich wspólna droga życiowa zaowocowała narodzinami trójki dzieci. Pierwsza córka, Beata, urodzona w 1898 r., poślubiła jugosłowiańskiego generała Murkowica. Teodora, druga córka, przyszła na świat rok później i wybrała zawód nauczycielki muzyki. Rodzinę uzupełniał syn Józef, urodzony w 1900 r. Aspirował on do kariery w marynarce wojennej Austro-Węgier, jednak jego marzenia przerwała tragiczna śmierć na pokładzie torpedowanego okrętu „Szent Istvan” na wodach Adriatyku w 1918 r. Zmarł w 1942 w Zagrzebiu, pochowany na cmentarzu Mirogoj.

Na cmentarzu w Zagrzebiu znajduje się nagrobek w formie steli, z wpisanym na osi krzyżem, pionową belką i ramieniem wystającymi ponad jej wysokość. U podstawy steli tablica inskrypcyjna na własnej podstawie. Całość posadowiona na oddzielnej podstawie, przed którą płyta nagrobna na opasce. Po bokach krzyża na steli w płycinach tablice inskrypcyjne. Krzyż i tablice z marmuru, płyta, opaska i stela z lastryko. Tablica upamiętniająca Aurela Serdę-Teodorskiego po stronie prawej krzyża z napisem:

AUREL SERDA-TEODORSKI / GENERAŁ W.P. / 81860. +1942. //. Litery pierwotnie wypełnione czarną farbą, częściowo zachowaną. 

 

Osoby powiązane:
Czas powstania:
ok. 1950-1965
Publikacja:
17.08.2024
Ostatnia aktualizacja:
17.08.2024
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Dokumentacja poloników w Chorwacji Zobacz