W tekście opisany jest zdzięcielski kościół parafialny znajdujący się na trakcie ze Słonimia do Wilna, założony pierwotnie przez fundację księcia Konstantego Ostrogskiego. Obecny, murowany kościół zbudowany jest przez księcia Kazimierza Leona Sapiehę; w kościele znajduje się m.in. nagrobek z sercami książąt Mikołaja Faustyna Radziwiłła oraz Jerzego Radziwiłła (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1874, Seria 2, T:13, s. 120, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Zdzięcielski parafialny kościół.

Zdzięcielski parafialny kościół, w miasteczku tegoż nazwiska, na trakcie ze Słonima do Wilna położony, pierwotnie był drewniany, fundacyi księcia Konstantego Ostrogskiego, wojewody kijowskiego; w którym jednak roku został zbudowany, nie ma pewnej wiadomości. Kościół teraźniejszy, wymurowany z cegły przez księcia Kaźmierza Leona Sapiehę, podkanclerza w. ks. litewskiego w 1646 r., pod wezwaniem Wniebowzięcia N. M. Panny, w formie podłużnej, ma długości 50, szerokości 18, a wysokości 17 arszynów. Od frontu ozdobiony dwiema wspaniałymi wieżami o trzech kondygnacjach, zakończonych kopułą z krzyżem. Pomiędzy tymi wieżami na pierwszej kondygnacji wznosi się facyata owalnego kształtu, z krzyżem i zegarem. Sufit i posadzka ze zwyczajnej cegły. Nad wchodowymi drzwiami chór z organem o 16 głosach, biało lakierowany i częściowo wyzłacany. Ołtarzów wszystkich jest siedem, z których trzy w prezbiterium, a cztery w nawie kościoła. W wielkim ołtarzu znajduje się cyborium z drzewa, snycerskiej ślicznej roboty. W tymże kościele, nad chrzcielnicą, w murze, na wprost ambony, znajduje się nagrobek z blachy mosiężnej, a za nim w naczyniu serca ś.p. książąt Mikołaja Faustyna Radziwiłła i syna jego Jerzego, zmarłych: ojciec w 1741, syn w 17 roku. Wyżej jeszcze nad tym pomnikiem jest portret Mikołaja, olejno malowany, owalnej formy, w mur wprawiony i dobrze zachowany. Skarbiec tego kościoła jest ubogi, a nadto w 1807 r. został okradziony. Ze srebrnych naczyń większego rozmiaru posiada sześć lichtarzy dużych z byłego dereczyńskiego kościoła, ślicznej roboty, monstrancję o podwójnych promieniach, pacyfikał z drzewem krzyża św. i t.p. W 1741 roku, 4 czerwca, straszny był pożar w Zdzięcielu, w którym nie tylko wszystkie zabudowania plebańskie, całe miasteczko, ale i kościół z ołtarzami, aparatami, sprzętem kościelnym, archiwum, a nawet i z nieboszczykami w podziemiach doszczętnie, prócz samych ścian, zgorzał. Po tej klęsce strasznej w 1761 r. z ruin został na nowo dźwignięty - odbudowany i wyrestaurowany wewnątrz i zewnątrz, przez Mikołaja Faustyna Radziwiłła, a mianowicie jego żonę, Barbarę z Zawiszów, która była szczególniejszą dobrodziejką i protektorką tego kościoła. W którym roku i przez jakiego biskupa nowa ta świątynia została konsekrowana, nie ma wzmianki; rocznica jednak konsekracji obchodzi się w pierwszą niedzielę po Wniebowzięciu N. Maryi Panny. Najliczniejszy zbiór ludu bywa na Hoże Narodzenie i na Wielkanoc. Lud parafii zdzięcielskiej w ogólności jest moralny i pobożny; mówi językiem prostym białoruskim, a w trzech wioskach: Pogiraczi, Zasieci i Xorcewiczach używa języka litewskiego od niepamiętnych czasów.