Nieustająco sporo emocji budzą łupy wojenne zrabowane w czasie „potopu”. Lecz nie wszystkie obiekty przechowywane w szwedzkich instytucjach kultury są tej samej proweniencji - wiele jest tam też zakupów czy darów. W końcu przez kilkadziesiąt lat na polskim i szwedzkim tronie zasiadała dynastia Wazów.

Wojny polsko-szwedzkie i rabowanie terenów Rzeczypospolitej, ale też wspólna dynastia Wazów, panująca na tronach polskim i szwedzkim, skutkowały licznymi kontaktami między tymi dwoma krajami, a przez to także i wymianą przedmiotów. Kolekcja poloników w Szwecji nadal nie została w pełni opracowana, choć dotychczas kilkakrotnie były podejmowane próby ich skatalogowania. Aktualnie na Uniwersytecie Warszawskim jest realizowany projekt, którego celem jest skatalogowanie pierwszej części łupów wojennych zrabowanych przez wojska szwedzkie w czasie „potopu” i Wielkiej Wojny Północnej. Wcześniejsze działania dokumentacyjne i poszukiwawcze ograniczano zazwyczaj do określonej grupy przedmiotów, najczęściej książek. Istotne jest jednak prześledzenie dziejów tych poszukiwań.

Kluczowy był tutaj paragraf 9 pokoju oliwskiego (1660), który mówił: „Wrócone będą ze strony szwedzkiej wszystkie archiwa, akta publiczne, grodzkie, sądowe, duchowne, oraz biblioteka królewska, które zostały wywiezione z Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego; zwrot ten stać się powinien podczas wymiany ratyfikacji lub najdalej we trzy miesiące po tej wymianie”. Chodziło tu przede wszystkim o odzyskanie księgozbiorów królewskich a także Metryki Koronnej, a więc księgi wpisów dokumentów wychodzących z kancelarii królewskiej. Podstawowa trudność z odzyskaniem księgozbiorów i archiwaliów w XVII w. polegała na tym, że Godfryd von Schröder, wysłany do Szwecji z poleceniem odzyskania zrabowanego dziedzictwa, nie miał świadomości co do liczby obiektów, o które się ubiegał. Pozyskawszy kilka skrzyń książek i dokumentów, w tym kluczową dla Polaków Metrykę Koronną, powrócił do Rzeczpospolitej. Kolejna próba nastąpiła w czasie panowania Jana III Sobieskiego; wówczas został do Szwecji wysłany orszak Szczęsnego Morsztyna, w którym jeden z koronnych oficerów, Jakub Bernig (Bernik), został zobligowany do odnalezienia książek zrabowanych przez wojska szwedzkie podczas „potopu”. Bernig powrócił z częścią wywiezionych w połowie XVII w. książek.

Stanisław August Poniatowski wysłał do Szwecji Jana Chrzciciela Albertrandiego, któremu zlecił pozyskanie informacji o tamtejszych polonikach. Wówczas po raz pierwszy poszukiwania objęły obiekty wykraczające poza księgozbiory i archiwalia, a także nie dotyczyły wyłącznie łupów wojennych. Albertrandi przygotował wówczas wiele tomów kopii i odpisów oryginalnych dokumentów, które zabrał ze sobą w drogę powrotną.

XIX-wieczne poszukiwania objęły m.in. poszukiwania Copernicanów oraz Warmianów. Badania te prowadził m.in. urodzony w Toruniu historyk, Leopold Prowe (1821–1887), Maksymilian Curtze (1837–1903), czy Ludwik Birkenmajer. W 1914 r. badania prowadzili Eugeniusz Barwiński, Ludwik Birkenmajer i Jan Łoś. Była to odpowiedź na wykonaną w 1852 r. pracę Bedy Dudika (1819–1890), morawskiego historyka, który poszukiwał zrabowanych przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej zabytków czeskiej literatury; wszystkie odnalezione przez niego książki i archiwalia zostały opublikowane w „Forschungen in Schweden für Mährens Geschichte”. W czasie ekspedycji, przebadano zbiory bibliotek i archiwów w Uppsali, Sztokholmie, Lund, Linköping, Vestrås i Strängnäs oraz zamku Skokloster i odnaleziono pojedyncze nieznane dotychczas archiwalia.

Kolejne poszukiwania w Szwecji prowadzili w 1955 r., na zlecenie Instytutu Historii PAN, prof. Antoni Mączak i prof. Marian Małowist. Celem ich działań było wytypowanie archiwaliów do zmikrofilmowania. W wyniku tej ekspedycji do polskich zbiorów trafiły m.in. zmikrofilmowane materiały z zespołu Extranea IX: Polen, Krigshistoriska Handlingar, Diplomatica czy Riksregistraturet. Należy jednak zaznaczyć, że ze względu na ograniczone fundusze, nie cały materiał został wówczas skopiowany.