Choć potop szwedzki zwykle kojarzy się z grabieżami armii Karola X Gustawa, podobne działania prowadziły także wojska szwedzkie za panowania Karola XII, w czasie III wojny północnej.

Gdy pod koniec 1697 roku 15-letni wówczas Karol Wittelsbach został koronowany na króla Szwecji, plany antyszwedzkiego sojuszu dopiero się kształtowały. Niecałe dwa lata później elektor saski Fryderyk August I, będący jednocześnie królem Polski (jako August II), król Danii Chrystian V i car Piotr I zawarli sojusz, określany w historiografii jako Liga Północna. Jego celem było pokonanie młodego monarchy i podział zdobyczy terytorialnych - Dania liczyła na odzyskanie Skanii, Rosja dążyła do zdobycia dostępu do Bałtyku oraz odzyskania Ingrii i Karelii, a elektor saski zamierzał opanować Inflanty i utworzyć tam dziedziczne księstwo Wettynów. Żaden z agresorów nie spodziewał się, że młody i niedoświadczony Karol XII okaże się wybitnym wodzem i pobije po kolei swoich przeciwników, zanim zdążą połączyć siły.

W 1700 roku armia szwedzka pokonała Duńczyków, następnie w bitwie pod Narwą Rosjan, a w kolejnym roku armię saską. Karol XII, oceniając sytuację, uznał, że Dania i Rosja nie stanowią już zagrożenia, i postanowił doprowadzić do detronizacji Augusta II w Rzeczypospolitej. Sytuacja była o tyle skomplikowana, że formalnie Polska nie była stroną wojny (stała się nią dopiero w 1704 roku).

Działania wojenne na terenie Prus Królewskich śledził biskup warmiński Andrzej Chryzostom Załuski, który wraz z wojewodą chełmińskim Tomaszem Działyńskim podjął próbę obrony regionu przed wkroczeniem wojsk Karola XII. Wezwał szlachtę na pospolite ruszenie, lecz gdy armia szwedzka się nie pojawiła, oddziały rozeszły się do domów. Karol XII wkroczył na Warmię pod koniec grudnia 1703 roku. Spędził kilka dni w Braniewie i Fromborku, ale za swoją główną siedzibę obrał stolicę biskupią w Lidzbarku Warmińskim, opuszczoną uprzednio przez biskupa Załuskiego, który ewakuował się do pruskiego Królewca. W Lidzbarku zatrzymał się na osiem miesięcy, zajmując zamek i pałac biskupi na swoją rezydencję. 

Wojska szwedzkie nałożyły na mieszkańców Warmii olbrzymie kontrybucje, a także plądrowały i niszczyły okoliczne majątki, głównie biskupie, m.in. pałace w Smolajnach i Bischdorfie. Podczas okupacji Lidzbarka znaczne straty poniosło archiwum biskupie; zrabowano również książki, rękopisy oraz kolekcję portretów biskupów warmińskich, przechowywaną w tzw. galerii biskupiej. Obrazy te wywieziono do Szwecji, prawdopodobnie jeszcze w 1703 roku.

Obecnie dwanaście z tych portretów znajduje się w zbiorach zamku Skokloster, barokowej rezydencji położonej nad jeziorem Mälaren umożliwiającym żeglugę między Uppsalą a Sztokholmem. Jego właścicielem był gen. Karol Gustaw Wrangel. W XVIII wieku zamek przeszedł w ręce rodziny Brahe, a od 1967 roku należy do państwa szwedzkiego.

Wśród zachowanych portretów można zidentyfikować wizerunki następujących biskupów warmińskich:
• Jordan (zm. 1328),
• Henryk II Wogenap (zm. 1334),
• Jan II Stryprock (ok. 1300-1373),
• Paulus de Legendorff (ok. 1415-1467),
• Fabian Luzjański (ok. 1470-1523),
• Maurycy Ferber (1471-1537),
• Tiedeman Giese (1480-1550),
• Szymon Rudnicki (1552-1621),
• Jan Albert Waza (1612-1634),
• Wacław Leszczyński (1605-1666),
• Jan Stefan Wydżga (ok. 1610-1685),
• Michał Stefan Radziejowski (1645-1705).

Obrazy olejne zostały wykonane na płótnie, mają zbliżone wymiary (ok. 50 × 58,5 cm) i nie są sygnowane - autorzy pozostają nieznani. Według inwentarza zamkowego należały one do Karola XII, a część została przez króla przekazana jego kanclerzowi Carlowi Piperowi (1647-1716). Obecnie portrety eksponowane są na jednej ze ścian biblioteki zamku Skokloster, wśród innych zabytków, w tym licznych woluminów zrabowanych z terenów Rzeczypospolitej.

Portret Jordana Biskup warmiński (1327-1328)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 50 x 60 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11683

Portret Henryka II Wogenapa Biskup warmiński (1329-1334)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 49 x 59 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11681

Portret Jana II Strympocka Biskup warmiński (1355-1373)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 50 x 58,5 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11670

Portret Paulusa de Legendorff (Pawła Mgowskiego)
Biskup warmiński (1458-1467)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 50 x 58,5 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11682

Portret Fabiana Luzjańskiego
Biskup warmiński (1512-1523)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 50 x 58,5 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11677

Portret Maurycego Ferbera
Biskup warmiński (1523-1537)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 50 x 57,5 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11667

Portret Tiedemana Giese
Biskup warmiński (1549-1550)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 49,5 x 58,5 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11668

Portret Szymona Rudnickiego
Biskup warmiński (1604-1621)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 49 x 59 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11669

Portret Jana Alberta Wazy
Biskup warmiński (1621-1633)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 50 x 58,5 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11678

Portret Wacława Leszczyńskiego
Biskup warmiński (1644-1658), arcybiskup gnieźnieński od 1658 roku
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 48 x 57 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11676

Portret Jana Stefana Wydżgi
Biskup warmiński (1659-1679)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 49 x 56,5 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11674

Portret Michała Stefana Radziejowskiego
Biskup warmiński (1679-1688)
Technika: płótno, olej
Datowanie: ok. 1688-1703
Wymiary: 49 x 59 cm
Zbiory: Zamek Skokloster
Nr inw.: 11671