Pomnik Przyjaźni Polsko-Węgierskiej w Győr jest symbolem długotrwałych i zazwyczaj dobrych relacji między Polską a Węgrami. Historia wzajemnych kontaktów sięga średniowiecza, kiedy oba narody często łączyły sojusze polityczne i wojskowe.

Jednym z wczesnych przykładów relacji polsko-węgierskich jest małżeństwo Bolesława Chrobrego z węgierską księżniczką. Wokół tej postaci narosły różne koncepcje, a ostatnio pojawiła się teoria, że pochodziła ona z rodu książąt siedmiogrodzkich, była córką Gyuli Starszego i identyfikowana jest z drugą jego córką Karoldą. Koncepcję tę wzmacnia imię ich potomka - Bezpryma, które może nawiązywać do grodu Bezprem, z którym ród siedmiogrodzki był powiązany. Małżeństwo to miało charakter dynastyczny i służyło budowaniu sojuszu. Tak oto w alkowie rodziły się początki polsko-węgierskiej przyjaźni, już w roku 966.

Kolejną ważną postacią w polsko-węgierskich stosunkach jest św. Kinga, córka króla Węgier Beli IV. W wieku 12 lat poślubiła Bolesława V Wstydliwego, księcia krakowskiego. Kinga odegrała znaczącą rolę w życiu religijnym i kulturalnym Polski, wspierając zakładanie klasztorów i szpitali. Jest również uważana za patronkę górników, a legenda głosi, że to ona przywiozła do Polski sól z węgierskich kopalń.

Polska i Węgry wielokrotnie łączyły również sojusze wojskowe. Św. Jadwiga Andegaweńska, koronowana na króla Polski w 1384 r., była córką Ludwika Węgierskiego. Z kolei Zygmunt I Stary ożenił się z Barbarą Zápolyą, siostrą Jana Zápolyi, króla Węgier. Małżeństwo to umocniło sojusz między Polską a frakcją węgierską walczącą o tron z Habsburgami.

W 1109 r., za panowania Bolesława III Krzywoustego, Polska związana sojuszem z Czechami stanowiła przeciwwagę dla cesarza Henryka V i czesko-niemieckiej armii. Zawierano również sojusze przeciwko Imperium Osmańskiemu, a w bitwie pod Grunwaldem uczestniczyli węgierscy najemnicy. Wspólne działania militarne pozwalały obu krajom na skuteczniejszą obronę swoich terytoriów oraz wzajemne wsparcie w walce z zewnętrznymi zagrożeniami.

Najważniejsze były jednak związki dynastyczne. W 1370 r., po śmierci Kazimierza Wielkiego, tron polski objął Ludwik Węgierski, król Węgier, co zapoczątkowało unię personalną między oboma krajami. Kolejnym królem, który przez cztery lata zasiadał na obydwu tronach, był Władysław Warneńczyk. Jego panowanie zakończyło się tragicznie w bitwie pod Warną w 1444 r., gdzie zginął, walcząc przeciwko Turkom. Był on pierwszym przedstawicielem dynastii Jagiellonów na tronie węgierskim. Następnymi z Jagiellonów byli król Czech Władysław II Jagiellończyk oraz Ludwik II Jagiellończyk. Był to okres intensywnych relacji politycznych i dynastycznych między Polską a Węgrami.

Nie można również pominąć unii personalnej z Siedmiogrodem i intensywnych związków polsko-węgierskich za czasów Stefana Batorego, który był księciem Siedmiogrodu. Choć leży on w dzisiejszej Rumunii, wówczas był częścią Królestwa Węgier. Polska zawdzięcza Batoremu szereg reform wojskowych, które znacząco wpłynęły na zdolności obronne kraju. Zorganizował i zmodernizował armię, wprowadzając elementy znane mu z doświadczeń węgierskich, w tym piechotę wybraniecką, która odegrała kluczową rolę w jego kampaniach wojennych, zwłaszcza w wojnach z Moskwą.

Stefan Batory był także mecenasem sztuki i nauki. Sprowadzał na swój dwór wybitnych uczonych, artystów i architektów, co przyczyniło się do rozwoju kultury renesansowej w Polsce. Jego kontakty z węgierskimi intelektualistami oraz humanistami miały wpływ na kształtowanie kultury polskiej w tym okresie.

Niewątpliwie ważnymi datami w historii obu narodów są rok 1526 - bitwa pod Mohaczem oraz początek XVIII w. i powstanie Rakoczego, które po części stało się jednym z fundamentów dobrych relacji polsko-węgierskich. Z polskiej perspektywy korzystne było osłabianie pozycji Habsburgów. Franciszek II Rakoczy utrzymywał bliskie kontakty z polską szlachtą i magnatami. Podczas powstania wielokrotnie odwiedzał Polskę, gdzie prowadził rozmowy z możnymi, zyskując ich poparcie. Polska, będąca sąsiadem Węgier, służyła jako bezpieczne schronienie i baza operacyjna dla powstańców węgierskich. Rakoczy i jego sojusznicy mogli planować i organizować działania z terytorium Polski.

Drugim ważnym powstańczym epizodem była Wiosna Ludów, która ogarnęła Europę w latach 1848-1849. Węgrzy, pod przywództwem Lajosa Kossutha, dążyli wówczas do uzyskania autonomii, a później niepodległości od monarchii Habsburgów. Chociaż to działanie zakończyło się ostatecznie porażką po inwazji rosyjskiej, to szczególnie postać generała Józefa Bema, który odegrał znaczącą rolę w powstaniu jako dowódca armii siedmiogrodzkiej, jest szeroko pamiętana na Węgrzech. Świadectwem tego są liczne pomniki i tablice. Wśród innych ważnych postaci wspomnieć można m.in. Henryka Dembińskiego czy Michała Czajkowskiego.

Nie można zapomnieć o dramatycznych wydarzeniach roku 1956 - kiedy węgierskie powstanie zaczęło się od poparcia dla nurtu reformatorskiego w Polsce. Po krwawym stłumieniu powstania, Polacy udzielili szerokiego wsparcia Węgrom, dostarczając m.in. krew i paczki żywnościowe.

Podczas II wojny światowej, kiedy to Węgry były sojusznikiem Niemiec, na terenie Węgier znalazło się w szczytowym momencie 20 obozów internowania, w których przebywało ok. 33 000 żołnierzy, m.in. w Balatonboglár, gdzie nawet powstała polska szkoła, Sárvár, który liczył blisko 3000 osób, czy w Esztergom. Łączną liczbę uchodźców zarówno cywilnych, jak i wojskowych szacuje się od ok. 50 000 do ok. 140 000. Brak regularnych statystyk, szczególnie w pierwszym okresie, a także przepływ ludności również z terenów ówczesnej Jugosławii utrudnia jednoznaczne określenie tej liczby. Pomimo nacisków Niemiec, Węgrzy pozostawili zazwyczaj polskim żołnierzom stosunkowo dużą swobodę, a węgierska ludność wykazała dużą solidarność z Polakami. Sytuacja jednak zależała w dużym stopniu od podejścia komendanta obozu, w niektórych obozach, jak w Lewa, relacje te nie układały się zbyt dobrze. Polscy żołnierze otrzymywali wsparcie w postaci żywności, ubrań i schronienia, chociaż niekiedy warunki sanitarne w ośrodkach były bardzo złe. Jednocześnie wielu Węgrów ryzykowało własne bezpieczeństwo, aby pomóc polskim uchodźcom. Polscy żołnierze na Węgrzech podobno angażowali się niekiedy również w działania wywiadowcze i sabotażowe przeciwko Niemcom. 

W 1944 r., kiedy Niemcy przejęli kontrolę nad Węgrami, sytuacja polskich żołnierzy znacznie się pogorszyła. Wiele osób aresztowano, a niektóre obozy zostały zlikwidowane. Mimo to wielu Polaków zdołało ukryć się i przetrwać do końca wojny dzięki pomocy węgierskich przyjaciół. Świadectwem dobrych relacji z tego czasu są liczne tablice upamiętniające obecność polskich żołnierzy.

Obok związków dyplomatycznych i militarnych bardzo ważne były także relacje handlowe, które kształtowały się od czasów Mieszka I, oraz kulturalne, nabierające szczególnego znaczenia w okresie panowania Jagiellonów. Akademia Krakowska przyciągała licznych studentów z Węgier. Polacy z kolei studiowali na Universitas Istropolitana w Bratysławie, która wówczas była częścią Królestwa Węgier. Szkoła ta, założona na podstawie statutów Uniwersytetu Bolońskiego, charakteryzowała się humanistyczną i antyscholastyczną atmosferą. Kładziono tam nacisk na nauki przyrodnicze, matematykę, astronomię i medycynę. Pracujący tam akademicy pochodzili z Wiednia, Włoch, ale także i z Polski, jak Marcin z Olkusza. Uczelnia ta upadła w 1491 r. po śmierci Macieja Korwina, który łożył na jej utrzymanie.

Wspólnota interesów, która zaowocowała wykraczającym poza czysto koniunkturalne wsparcie zbliżeniem między Polakami i Węgrami, bywała wystawiana na próbę. Takim momentem był spór o Ruś Halicką, znajdującą się na strategicznym pograniczu Polski i Węgier. Konflikt nasilił się po zajęciu jej przez Ludwika Węgierskiego. Dopiero Unia w Krewie (1385) oraz akt przyłączenia Rusi Halicko-Włodzimierskiej do Korony z 1387 r., wydany przez Jadwigę - króla Polski i spadkobierczynię Ludwika Węgierskiego, wygasił ten konflikt. Potwierdzeniem tego było przymierze zawarte w Lubowli w 1412 r., pozostawiające te tereny przy Polsce przynajmniej na 15 lat po śmierci Władysława Jagiełły lub Zygmunta Luksemburskiego.

Drugim szczególnie trudnym momentem był sojusz Jerzego II Rakoczego ze Szwecją i wkroczenie wojsk węgierskich na teren Rzeczypospolitej w 1657 r. oraz dokonywane przez nie grabieże. Sytuację odwróciła bitwa pod Czarnym Ostrowem i pokonanie armii Rakoczego przez sprzymierzone siły polsko-tatarskie.

Powstańcy listopadowi i styczniowi liczyli na szersze poparcie Węgier, a jego brak był powodem rozczarowania. Obecnie jednak nasza wspólna pamięć odwołuje się przede wszystkim do tych znacznie liczniejszych i ważnych momentów współpracy. Wyrazem tej współpracy jest niezwykły pomnik w położonym na północnym zachodzie Węgier mieście Győr. W tamtejszym parku Bema 24 marca 2006 r. odsłonięto Pomnik Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. W uroczystości udział wzięli prezydent Polski Lech Kaczyński i prezydent Węgier László Sólyom. Inicjatywa budowy pomnika wyszła od Stowarzyszenia Historycznego im. J. Piłsudskiego i Samorządu Mniejszości Polskiej w Győr. W październiku 2005 r. miała miejsce uroczystość wmurowania kamienia węgielnego.

Działacze węgierskiej Polonii Urszula i Janos Kollarowie byli autorami koncepcji pomnika - dwóch dębów splecionych korzeniami, nawiązujących do słów Stanisława Worcella z 1849 r.: „Węgry i Polska to dwa wiekuiste dęby, każdy z nich wystrzelił pniem osobnym i odrębnym, ale ich korzenie, szeroko rozłożone pod powierzchnią ziemi, splatały się i zrastały niewidocznie. Stąd byt i czerstwość jednego jest drugiemu warunkiem życia i zdrowia.” Autorem pomnika jest węgierski rzeźbiarz Dávid Tóth, twórca m.in. pomników o tematyce polsko-węgierskiej, a także relikwiarza bł. ks. Jerzego Popiełuszki w Budapeszcie. Pomnik powstał dzięki wsparciu Polsko-Węgierskiego Stowarzyszenia Historycznego im. J. Piłsudskiego, Samorządu Mniejszości Polskiej w Győr, Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, władz lokalnych, polskiego konsulatu na Węgrzech oraz licznych Polaków i Węgrów. Napisy na tablicach umieszczonych przed pomnikiem w języku polskim i węgierskim.
POMNIK PRZYJAŹNI POLSKO-WĘGIERSKIEJ / POLSKA I WĘGRY TO DWA WIEKUISTE DĘBY, KAŻDY Z NICH / WYSTRZELIŁ PNIEM OSOBNYM I ODRĘBNYM ALE ICH KORZENIE, / SZEROKO ROZŁOŻONE POD POWIERZCHNIĄ ZIEMI I SPLĄTAŁY SIĘ, / I ZRASTAŁY SIĘ NIEWIDOCZNIE. STĄD BYT I CZERSTWOŚĆ JEDNEGO / JEST DRUGIEMU WARUNKIEM ŻYCIA I ZDROWIA / STANISŁAW WORCELL  //.
LENGYEL-MAGYAR BARÁTSÁG EMLÉKMŰ / MAGYARORSZÁG ÉS LENGYELORSZÁG KÉT ÖRÖKLETŰ TÖLGY, MELYEK / KÜLÖN TÖRZSET NÖVESZTETTEK, DE GYÖKEREIK A FÖLD ALATT MESSZE / FUTNAK, ÖSSZEKAPCSOLÓDNAK ÉS LÁTHATATLANUL EGYBEFONÓDNAK. / EZÉRT EGYIKNEK LÉTE ÉS ERŐTELJESSÉGE A MÁSİK ÉLETÉNEK ÉS / EGÉSZSÉGÉNEK FELTÉTEL / STANISŁAW WORCELL //.

Po bokach pomnika znajdują się również tablice  w języku polskim i węgierskim wymieniające głównych ofiarodawców. 

Na cokole umieszczona jest sygnatura: TÓTH DÁVID.

W roku 2024 pomnik przeszedł renowację. 

W Polsce w Jarosławiu w roku 2008 odsłonięto bliźniaczy pomnik. Miejsce nieprzypadkowe - to tutaj po upadku powstania Franciszek Rakoczy wraz z trzema tysiącami żołnierzy znalazł schronienie.