Lesser Ury, Pastel na tekturze, 97,2 × 70,7 cm, Muzeum Żydowskie w Berlinie, nr inw. GHZ 78/1/0

Portret autorstwa Lessera Ury’ego przedstawia Bronisława Hubermana (1882–1947) – wybitnego polskiego skrzypka żydowskiego pochodzenia, jednego z najwybitniejszych wirtuozów XX wieku oraz działacza społecznego, który odegrał kluczową rolę w ratowaniu żydowskich muzyków z Europy przed Zagładą.

Obraz wykonany techniką pastelu odzwierciedla charakterystyczny dla Ury’ego styl, łączący impresjonistyczną grę światłocienia z ekspresyjnym, niemal szkicowym podejściem do sylwetki i gestu. Dominują stonowane barwy, z ciemnym frakiem skrzypka kontrastującym z rozświetloną twarzą i delikatnie rozjaśnionym tłem. Ury uchwycił Hubermana w chwili pełnej skupienia – w dynamicznej, ale wyważonej pozycji, oddając nie tylko jego kunszt artystyczny, ale również wewnętrzną pasję i intensywność interpretacji muzycznej.

Portret powstał około 1916 roku, w czasie, gdy Huberman był już uznanym wirtuozem koncertującym na najważniejszych scenach świata. Jego kariera rozpoczęła się błyskotliwie – jako cudowne dziecko w wieku 14 lat grał koncert Brahmsa pod batutą samego Johannesa Brahmsa. W kolejnych dekadach występował z najlepszymi orkiestrami, a jego interpretacje należały do najbardziej cenionych w świecie muzyki klasycznej.
Od początku lat 30. XX wieku Huberman coraz mocniej angażował się w działania społeczne i polityczne. Z przerażeniem obserwował rosnące nastroje nacjonalistyczne w Niemczech, kraju, który wcześniej często odwiedzał jako koncertujący artysta. W 1933 roku, po dojściu Hitlera do władzy, podjął decyzję o opuszczeniu Niemiec i rozpoczął działalność mającą na celu ratowanie żydowskich muzyków.

W 1936 roku założył Palestyńską Orkiestrę Symfoniczną (obecnie Izraelska Filharmonia), do której zaprosił wybitnych instrumentalistów – głównie Żydów zmuszonych do emigracji. Organizacja orkiestry była nie tylko aktem artystycznym, ale i działaniem humanitarnym – Huberman uratował blisko 1000 muzyków i ich rodzin, ratując ich przed Zagładą. Do poprowadzenia inauguracyjnego koncertu w Tel Awiwie zaprosił Artura Toscaniniego, który odmówił współpracy z nazistowskimi Niemcami.

Podczas II wojny światowej Huberman mieszkał w USA, gdzie kontynuował działalność muzyczną i wspierał swoją orkiestrę na odległość. Po wojnie powrócił do Europy, osiedlając się w Szwajcarii, gdzie zmarł w 1947 roku. Jego spuścizna wykracza daleko poza nagrania i koncerty – jako twórca Izraelskiej Filharmonii na zawsze zapisał się w historii jako człowiek, który poprzez muzykę uratował setki istnień.
Portret autorstwa Lessera Ury’ego to nie tylko dokumentacja wizerunku wielkiego artysty, ale także symbol jego niezwykłej kariery i odwagi w czasach historycznych burz. Dzieło znajduje się obecnie w Muzeum Żydowskim w Berlinie, a drugi znany portret Hubermana przechowywany jest w The Jewish Museum w Nowym Jorku.