Siedziba Radia Wolna Europa w latach 1952-1994, Monachium, fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Siedziba Radia Wolna Europa w Monachium
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002113-P/162507

Siedziba Radia Wolna Europa w Monachium

Identyfikator: POL-002113-P/162507

Siedziba Radia Wolna Europa w Monachium

W pobliżu największego parku w Monachium, Ogrodu Angielskiego, przy Oettingenstraße 67, w latach 1952-1995 znajdowała się siedziba Radia Wolna Europa. Rozgłośnia, finansowana przez Kongres Stanów Zjednoczonych, miała na celu przekazywanie informacji za tzw. żelazną kurtynę, które podlegały oficjalnej cenzurze w krajach komunistycznych. W drugiej połowie XX w. radio stało się głosem wolności dla milionów ludzi w Europie Wschodniej, nadając programy w kilkunastu językach, w tym po polsku.

 

Sekcja polska radia

Działalność polskiej sekcji radia w Monachium zainaugurowano 3 maja 1952 r. Data ta miała charakter symboliczny ze względu na rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 r., dokumentu zwiastującego zmiany polityczne, którego obchody zostały oficjalnie zakazane przez komunistyczne władze po 1945 r.

W budynku przy Ogrodzie Angielskim w Monachium polski oddział zatrudniał około 100-130 pracowników. Przez ponad cztery dekady działalności  przewinęło się tam kilkuset polskich współpracowników i korespondentów, w tym m.in. Gustaw Herling-Grudziński, Witold Gombrowicz, Leopold Tyrmand czy Jacek Kaczmarski. Radio nadawało nawet przez 18 godzin dziennie. Rozgłośnia znana była przede wszystkim z emisji audycji informacyjnych dotyczących bieżącej sytuacji w Polsce i na świecie, a jej ramówkę wzbogacały programy kulturalne, historyczne oraz rozrywkowe. Programy adresowano do różnych grup społecznych i środowisk. Najbardziej rozpoznawalną postacią związaną z polską sekcją był jej dyrektor w latach 1952-1976, Jan Nowak-Jeziorański.

Ze względu na polityczne okoliczności słuchanie Radia Wolna Europa było w Polsce oficjalnie zakazane, a władze systematycznie zagłuszały jego transmisje aż do lat 80. XX wieku. Gdy okazało się, że nie da się skutecznie zagłosić rozgłośni, wprowadzono sankcje za jej słuchanie i rozpowszechnianie pochodzących z niej informacji. 

Siedziba radia dziś

Monachijska siedziba Radia Wolna Europa przy Ogrodzie Angielskim została zamknięta w 1995 r., a rozgłośnię przeniesiono do Pragi. Opustoszały modernistyczny budynek został przekazany Uniwersytetowi Monachijskiemu. Obecnie mieści się w nim kilka instytutów, w tym Instytut Rodzeństwa Scholl, Instytut Wiedzy o Komunikacji i Badań nad Mediami oraz Instytut Wiedzy o Czasopismach. Przy głównym wejściu do budynku znajduje się kamienna płyta z brązową tablicą pamiątkową, przypominającą o jego historycznym znaczeniu. Napis na niej głosi:„Von diesem Gebäude brachten Radio Free Europe und Radio Liberty die Botschaft der Freiheit zu den Völkern jenseits Eisernen Vorhangs. Seit der Verlegung der Sender nach Prag im Jahr 1995 dient es der Forschung und Lehre an der Ludwig-Maximilian-Universität München”  (Z tego budynku Radio Wolna Europa i Radio Liberty przekazywały przesłanie wolności narodom po drugiej stronie żelaznej kurtyny. Od czasu przeniesienia nadajników do Pragi w 1995 r. budynek jest wykorzystywany do badań i nauczania na Uniwersytecie Ludwiga Maximiliana w Monachium).

 

R. Opulski, Radio Wolna Europa. Głos wolności, głos nadziei, https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/102207,Radio-Wolna-Europa-Glos-wolnosci-glos-nadziei.html

Czas powstania:

1950

Bibliografia i archiwalia:

  • N. Kozlowski, E. Krasinska-Klaputh, A. Menhard, Bayerische Löwen - Polnische Adler. Auf gemeinsamen historischen Spuren, München 2008, s. 115-116.

Publikacja:

23.07.2024

Ostatnia aktualizacja:

19.08.2024

Opracowanie:

Muszkowska Maria
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Siedziba Radia Wolna Europa w Monachium
Siedziba Radia Wolna Europa w latach 1952-1994, Monachium, fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz