fot. MKiDN, 2018
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund”
fot. MKiDN, 2018
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund”
fot. MKiDN, 2018
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund”
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000169-W/90353 (NO-0001)

Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu "Vestre Gravlund”

Identyfikator: WOJ-000169-W/90353 (NO-0001)

Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu "Vestre Gravlund”

W polskiej mogile na cmentarzu „Vestre Gravlund” pochowano między innymi załogę bombowca "Halifax" Mk. II, nr W773, na pokładzie którego znajdowało się 7 lotników z 138 dywizjonu specjalnego RAF (por. obs. Mariusz Wodzicki, por. r/op. strz. Franciszek Pantkowski, st. sierż. pil. Franciszek Sobkowiak, st. sierż. pil. Franciszek Zaremba, st. sierż. strz. Tadeusz Madejski, sierż. strz. Wacław Żuk i plut. mech. pokł. Czesław Kozłowski) oraz 3 "cichociemnych" (ppor. Jerzy Bichniewicz ps. "Błękitny", por. Stanisław Hencel ps. „Pik”, por. Wiesław Szpakowicz ps. „Pak”). Po niewykonanym zrzucie nad Polską wracali oni do bazy w Wielkiej Brytanii i po drodze zostali zestrzeleni w nocy z 29 na 30.10.1942 r. przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą w rejonie wsi Helleren k. Egersund. Z uwagi na to, że wojskowe władze niemieckie nie pozwoliły na pochówek na cmentarzu, ciała zostały zakopane na pustkowiu w nieoznaczonym miejscu nad brzegiem morza w Brusand, niedaleko miejscowości Ogna. Wiosną 1945 r. udało się zlokalizować ten prowizoryczny pochówek i przenieść szczątki poległych na teren przykościelny w Egersund, gdzie spoczywali do 1953 r., kiedy to ponownie zostali ekshumowani i przeniesieni do zbiorowej mogiły na cmentarzu Vestre Gravlund w Oslo. W czasie II wojny światowej na obszarze Norwegii zostało zatrudnionych około 7100 Polaków sprowadzonych przez organizację Todt oraz około 1800 jeńców wojennych przywiezionych przez Niemców z Rzeszy Niemieckiej wiosną 1942. Pracowali oni przy budowie fortyfikacji, bunkrów, baz dla okrętów podwodnych i innych elementów infrastruktury wojskowej. Niektórzy spośród nich zmarli lub zginęli zastrzeleni przez okupanta. W trakcie komasacji polskich grobów przeprowadzonej przez Norwegów jesienią 1954 r. odszukane pochówki zmarłych jeńców i przymusowych robotników polskiej narodowości ekshumowano z różnych miejsc w Norwegii i przeniesiono do zbiorowej mogiły na cmentarzu w Oslo, a także w Moholt (dzielnica Trondheim) i Hakvik. Urządzenie grobu w Oslo zaprojektował w 1957 r. rzeźbiarz Gunnar Janson, koszty wykonania poniosło państwo norweskie. W 2008 r. z inicjatywy Ambasady RP w Oslo pozłocone zostały napisy i odrestaurowany nagrobek. W późniejszym okresie na pomniku został umieszczony orzeł z koroną i kamienny krzyż, a także wymienione tablice z nazwiskami.
Jesienią 2022 r. przeprowadzono odnowienie tablic, wraz z poprawieniem czytelności napisów. Prace dotował Instytut Pamięci Narodowej. Równocześnie dopisane zostało nazwisko kpr. Czesława Szafrana, jeńca wojennego, który zginął w wyniku egzekucji przeprowadzonej przez Sicherheitspolizei na wyspie Bragdøya 21.08.1944 r. Kpr. Czesław Szafran spoczywa w zbiorowym grobie jeńców sowieckich pochowanych w 1945 r., który jest zlokalizowanyw sąsiedztwie polskiej mogiły. Nie jest możliwa obecnie identyfikacja jego szczątków, gdyż ciała wszystkich jeńców zostały poddane kremacji. Sprecyzowanie jego miejsca pochówku zawdzięczamy pracom badawczym przeprowadzonym przez norweskie Ministerstwo Kultury.

Publikacja:

16.05.2024
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund” Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund” Galeria obiektu +2
fot. MKiDN, 2018
Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund” Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund” Galeria obiektu +2
fot. MKiDN, 2018
Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund” Fotografia przedstawiająca Zbiorowa mogiła polskich lotników, jeńców wojennych i robotników przymusowych na cmentarzu \"Vestre Gravlund” Galeria obiektu +2
fot. MKiDN, 2018

Projekty powiązane

1
  • Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz