Akwarela Evelyn Górkiewicz de Habdank, fot. Radosław Budzyński, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank
Akwarela Evelyn Górkiewicz de Habdank, fot. Radosław Budzyński, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002410-P/170041

Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank

Identyfikator: POL-002410-P/170041

Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank

Artystka Evelyn Górkiewicz (także znana jako hrabina Eveline Alice Wanda Gorkiewicz) pochodziła z polskiej rodziny szlacheckiej, pieczętującej się herbem Habdank, która znalazła schronienie w Imperium Ottomańskim w XIX wieku. Urodziła się w 1878 roku. Była córką Marcelego T. Górkiewicza, polskiego powstańca, który spiskował przeciwko Rosjanom. W czasie wojny krymskiej walczył pod dowództwem Michała Czajkowskiego. Do Turcji ojciec malarki trafił po powstaniu styczniowym. Ożenił się z pochodzącą z holenderskiej rodziny, od dawna mieszkającej w tamtych stronach,Heleną van Lennep. Poprzez koligacje familijne Górkiewiczowie poznali odkrywcę Troi - Henryka Schliemanna. Podobno Marceli Górkiewicz również brał udział w wykopaliskach. Małżeństwo doczekało się ośmiorga potomstwa.

Co ciekawe, jedna z ich córek - Evelyn - mieszkała w Konstantynopolu i została adoptowana przez dalszą krewną Alice Whitaker i jej męża Edgara. W czasie I wojny światowej Evelyn poświęciła się opiece nad brytyjskimi jeńcami wojennymi, pomagając w ucieczce kilku żołnierzom. Zachowało się też zapisane świadectwo jej odwagi. W artykule po jej śmierci uratowany przez nią jeniec stwierdził, że: „narażając się na poważne ryzyko odwiedziła pewnego wrześniowego popołudnia piszącego te słowa, kiedy jako zbieg ukrywał się w obskurnym domu w podłej dzielnicy Konstantynopola. Przynosiła nam to, czego najbardziej potrzebowaliśmy: pieniądze, ważne, życiowe informacje i bardzo rozsądne rady oraz - co było typowe dla jej grzeczności - zorganizowała nam czyste ubrania”. Jej poświęcenie było przez niektórych miejscowych poczytywane za szaleństwo, więc - jak dalej pisał sprawozdawca - „Przeciwko wszelkiego rodzaju trudnościom jakich doświadczała oraz stałemu zniechęcaniu ze strony przyjaciół ona (Evelyn - przyp. RB) śmiało broniła sprawy więźniów w ciemnych dniach 1916 i 1917 roku. Była dobrym aniołem Brytyjczyków w Konstantynopou”.

Dla jednego z nich opieka Evelyn była szczególnie ważna, gdyż zdecydował się powrócić do Konstantynopola, żeby prosić ją o rękę. Autorka albumu z akwarelami została żoną sir Roberta Paula. Para przez jakiś czas przebywała w Bejrucie, gdzie w tym czasie mieszkał młodszy brat Evelyn - Marcel de Górkiewicz. Z niewiadomych przyczyn relacje rodzinne nie zostały podtrzymane i w późniejszym życiu Marcel twierdził, że nie miał siostry o imieniu Evelyn. Następnie artystka zamieszkała w Irlandii w Ballyglan w pobliżu Waterford. Jej zaangażowanie w pomoc brytyjskim żołnierzom zostało opisane w jednej z książek Francisa Yeatsa-Browna. Evelyn zmarła w Irlandii w maju 1963 roku.

Niewiele wiadomo o jej twórczości, niestety jej prace są rozproszone i tylko niewiele znajduje się w kolekcjach publicznych. Do wyjątków należą dwie akwarele w londyńskim Victoria and Albert Museum („Niedziela Wielkanocna 5 kwietnia 1896 z H.M.S. „Dryad” oraz „Widok z czytelni Klubu Konstantynopolitańskiego”). Obydwie powstały w tym samym roku, przedstawiają widoki Konstantynopola. Do zbiorów tej instytucji trafiły najprawdopodobniej w latach sześćdziesiątych XX wieku. Orientalizujące dzieła są niewielkich rozmiarów 34,6 cm x 15,6 cm. Są one bardzo podobne stylowo do akwarel prezentowanych niedawno, na przełomie 2023 i 2024 roku, w Muzem Meşher w dzielnicy Beyoğlu (dawniej Pera) w Stambule. Na tej wystawie eksponowano rzadkie dzieła z prywatnej kolekcji jednego z najbogatszych Turków Ömera Koça. Jego własnością jest także album akwarel autorstwa Evelyn Górkiewicz. Można było zobaczyć album otwarty na akwareli przedstawiającej widok z Hamamu Aga w ostatnim dniu 1895 roku. Album powstawał w okresie od maja 1895 do stycznia 1896 roku. Obecnie zawiera on 26 akwarel i rysunków piórem.

Osoby powiązane:

Twórcy:

Evelyn Górkiewicz de Habdank (malarka; Turcja, Irlandia)

Słowa kluczowe:

Publikacja:

29.11.2024

Ostatnia aktualizacja:

20.01.2025

Opracowanie:

Radosław Budzyński
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank Fotografia przedstawiająca Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank Galeria obiektu +1
Akwarela Evelyn Górkiewicz de Habdank, fot. Radosław Budzyński, 2024
Fotografia przedstawiająca Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank Fotografia przedstawiająca Akwarele Evelyn Górkiewicz de Habdank Galeria obiektu +1
Akwarela Evelyn Górkiewicz de Habdank, fot. Radosław Budzyński, 2024

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz