Pałac Paców (przełom XVI-XVII w.), ul. Świętojańska 5 - siedziba Ambasady RP wraz z Wydziałem Konsularnym oraz Instytutem Polskim, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Słuszków (1691) - wnętrze, Wilno, ul. T. Kościuszki 10, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Słuszków (1691), Wilno, ul. T. Kościuszki 10, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Tyszkiewiczów, ul. Niemiecka, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Paców (przełom XVI-XVII w.), ul. Świętojańska 5 - płyciny z panopliami na fasadzie, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Słuszków (1691), Wilno, ul. T. Kościuszki 10, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Paców (XVII w.), ul. Wielka 7 - wnętrze, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Sapiehów na Antokolu (1691–1697) wg projektu Pietro Pertiego – wnętrze, Wilno, ul. Sapieżyńska 13, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
Pałac Sapiehów na Antokolu (1691–1697) – wnętrze, Wilno, ul. Sapieżyńska 13, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: bada-000019-P/190633

Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna

Identyfikator: bada-000019-P/190633

Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna

Nasza ojczyzna to nie tylko „pamięć i groby”. To także ojczyste zabytki architektoniczne, ślady identyfikujące polski krąg kulturowy, świadectwa życia i pracy tysięcy rodaków. Instytut POLONIKA bada dawne magnacko-szlacheckie siedziby i pałace Wilna.

Powstająca do 1795 r. architektoniczna tkanka miejska Wilna była imponująca. Elewacje pałaców w przyulicznej zabudowie zdobiły kolumnowe portyki, ryzality, gigantyczne pilastry jońskie, uszakowe obramienia okienne, akantowe fryzy czy bogate sztukaterie. Wiele z polskich gmachów wileńskich wznoszone były przez tej klasy twórców, co Constante Tencalla, Giovanni Battista Gisleni, czy też Wawrzyniec Gucewicz. Przez wieki poddawane były licznym przebudowom, zmieniały się ich funkcje, niektóre zaś doświadczały smutnego losu powojennej rozbiórki. Warto choćby wspomnieć o barokowych pałacach polskich, jak: Pałac Słuszków, mieszczący w czasie insurekcji kościuszkowskiej sztab powstańczy, Pałac Sapiehów na Antokolu, przebudowany później na szpital oraz Pałac Paców – od 1675 r. jedna z najwspanialszych magnackich rezydencji w Wilnie.

Celem projektu „Rezydencjonalna nowożytna architektura Wilna do 1795 r.”, zaplanowanego przez dr. hab. Annę Sylwię Czyż, jest przeprowadzenie badań terenowych i źródłowych w Polsce i Wilnie. Kwerendy pozwolą na przygotowanie katalogu wraz z syntetyczno-analitycznym opracowaniem. Pracami zostanie objętych ponad 26 obiektów, w tym nieistniejących już rezydencji. Temat jest ważny nie tylko ze względu na miejsce Wilna w historycznym i artystycznym pejzażu dawnej Rzeczypospolitej, lecz także z powodu znacznego zniszczenia dawnej tkanki miasta w XIX i XX w.

W 2019 r. przeprowadzono w Wilnie część badań źródłowych i terenowych. Przygotowano wstępne opracowanie studialne pokazujące tło historyczne, uwarunkowania urbanistyczno-architektoniczne, środowisko fundatorów, artystów i budowniczych nowożytnego Wilna oraz ogólną charakterystykę architektury rezydencjonalnej tego miasta. Opracowano katalog 13 pałaców.

Materiały będą podstawą do opracowania książki „Rezydencjonalna nowożytna architektura Wilna do 1795 r.”

Publikacja:

05.06.2025

Ostatnia aktualizacja:

05.06.2025

Realizacja (rok/lata):

2020, 2021, 2019
rozwiń
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Paców (przełom XVI-XVII w.), ul. Świętojańska 5 - siedziba Ambasady RP wraz z Wydziałem Konsularnym oraz Instytutem Polskim, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Słuszków (1691) - wnętrze, Wilno, ul. T. Kościuszki 10, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Słuszków (1691), Wilno, ul. T. Kościuszki 10, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Tyszkiewiczów, ul. Niemiecka, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Paców (przełom XVI-XVII w.), ul. Świętojańska 5 - płyciny z panopliami na fasadzie, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Słuszków (1691), Wilno, ul. T. Kościuszki 10, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Paców (XVII w.), ul. Wielka 7 - wnętrze, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Sapiehów na Antokolu (1691–1697) wg projektu Pietro Pertiego – wnętrze, Wilno, ul. Sapieżyńska 13, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
 Fotografia przedstawiająca Badania rezydencjonalnej architektury nowożytnego Wilna Galeria obiektu +8
Pałac Sapiehów na Antokolu (1691–1697) – wnętrze, Wilno, ul. Sapieżyńska 13, fot. dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.

Projekty powiązane

1
  • Projekty badawcze Zobacz