Smoleńsk był w XVII w. miejscem zaciętych walk polsko-rosyjskich. Wokół miasta powstały umocnienia, które wystawione zostały staraniem króla Władysława IV. Również na jego polecenie usypany został Kopiec Sławy króla jako upamiętnienie odsieczy smoleńskiej. Obecnie jednak Bastion Władysława IV bardziej kojarzy się nam z Wawelem niż ze Smoleńskiem. Prześledźmy jednak tę historię.

Smoleński bastion króla Władysława IV
Wystawiony staraniem króla Władysława IV bastion (wał mniejszy, ros. Szeinow Bastion) został wykonany w latach 1634–1638. Poszczególne elementy fortyfikacji zbudowano jako umocnienie o tzw. narysie staroholenderskim. Istotne w takim kształtowaniu są wzajemne uwarunkowania elementów twierdzy według ścisłych zasad geometrycznych.

Bastion wypełnił przełom dokonany w umocnieniach miasta Smoleńska podczas oblężenia przez wojska moskiewskie w latach 1632–1633 w czasie wojny polsko-rosyjskiej. Z powodu słabości obronnej tego miejsca zrezygnowano z odbudowy zniszczonego muru i baszty Granowitej w kształcie pierwotnym. Budowa bastionu, wysuniętego na południowe przedpole pierścienia ceglano-kamiennych umocnień miejskich, pozwoliła na lepszą obronę najsłabszego odcinka. Flankowy (boczny) ogień artyleryjski z dwóch kurtyn i szpicu bastionu zabezpieczał przylegające odcinki murów smoleńskich.
 
Fortalicja Władysławowska Johanna Pleitnera
Plan bastionu sporządził Johann Pleitner (ok. 1605–1664), kapitan gwardii królewskiej i inżynier wojskowy króla Władysława IV, a następnie wspólnie z monarchą uroczyście wytyczyli 6 października 1633 r. teren budowy.
Bastion nazywano wałem mniejszym lub Fortalicją Władysławowską (Fortalitium Vladislavianum).
Zachowane do dzisiaj umocnienie jest regularnym bastionem ziemnym, połączonym z murami miejskimi, zabezpieczonym ówcześnie mokrą fosą. Bastion o szerokości 25 metrów w poziomie górnego wału składa się z szerszego, niższego przywałka o wysokości 5,5 metra i wału właściwego o wysokości 6 metrów i grubości 3,5 metra. Obwód głównego wału wynosi prawie 100 metrów.
 
Sypanie umocnienia rozpoczęli żołnierze pułku piechoty Eliasza Arciszewskiego, którzy pozostali w Smoleńsku do czasu podpisania rozejmu z Moskwą (kwiecień 1634 r.). Prace zostały zakończone miejscowymi siłami pod nadzorem budowniczego smoleńskiego Jakuba Wonlara. Na wałach bastionu postawiono parę dział dużego kalibru zdobytych na Rosjanach po kapitulacji armii moskiewskiej (1634).

W trakcie oblężenia Smoleńska przez armię moskiewską w 1654 r. bastion był miejscem zażartych walk podczas nieudanych szturmów nieprzyjacielskich.
 
Władysław IV pod Smoleńskiem

Umocniony obóz wojenny Michaiła Szeina na zachód od miasta, przy zakolu rzeki Dniepr był ostatnim punktem oporu armii moskiewskiej. W wyniku działań odsieczowych wojsk króla Władysława IV armia, która przez prawie rok bezskutecznie oblegała polsko-litewski Smoleńsk, sama znalazła się w paromiesięcznym oblężeniu. W wyniku ciągłego ostrzału artyleryjskiego, głodu, szkorbutu i niskich temperatur codziennie umierało kilkudziesięciu żołnierzy moskiewskich i cudzoziemskich najemników. Chowano ich w zbiorowych mogiłach wokół wzniesienia. Gehennę armii moskiewskiej zakończyła kapitulacja 1 marca 1634 r. przed królem i hetmanami Rzeczpospolitej.
 
Kopiec Sławy króla Władysława IV w Smoleńsku
Król Władysław IV, dla upamiętnienia zwycięstwa wojsk polsko-litewskich (odsieczy smoleńskiej) nad armią moskiewską bezskutecznie oblegającą miasto w latach 1632−1633, polecił usypanie kopca swej sławy. Miejscem symbolicznym, wybranym przez monarchę, było wzniesienie będące w obozie Michaiła Szeina.
 
Kopiec zaczęto sypać prawdopodobnie po ustaniu mrozów, już w kwietniu 1634 r. Ze względu na permanentny brak środków w kasie królewskiej kurhan ukończony został dopiero w 1641 r. W mennicy wileńskiej wybito wówczas pamiątkowy złoty medal z popiersiem króla na rewersie i widokiem Smoleńska z kopca, na którego szczycie znajdował się kamienny parumetrowy obelisk.
 
Królewski emblemat od 1633 r. składał się z obelisku na cokole zwieńczonym literami IHS. Przy obelisku stał rycerz z gałązkami palmowymi i wieńcem laurowym. Obok widniał napis Honoris Virtutis Praemium (cnota będzie nagrodzona).
 
Wysokość kopca można szacować na ok. 20 metrów, a wzniesienia, na którym go usypano – 30 metrów; łącznie ok. 50 metrów ponad poziom otaczającego terenu.
 
Pozostałości Kopca Sławy polskiego króla
Po przejściu Smoleńska w 1654 r. w rosyjskie władanie kamienny obelisk usunięto, a umocnienie nazwano Bastionem Szeina (Szeinow Bastion).