Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000491-P/81376

Cmentarz miejski w Rudkach

Rudki | Ukraina | obwód lwowski | rejon samborski
ukr. Rudky (Рудки)
Identyfikator: dok-000491-P/81376

Cmentarz miejski w Rudkach

Rudki | Ukraina | obwód lwowski | rejon samborski
ukr. Rudky (Рудки)
Położony w południowej części miasta cmentarz został założony prawdopodobnie pod koniec I połowy XIX wieku, co można wywnioskować z dat na zachowanych nagrobkach. Najstarszy nagrobek z inskrypcją w języku polskim jest kamienny obelisk zwieńczony kulą należy do Marcina Madeyskiego (zm. 1842).

Cmentarz ten jest wciąż czynny, a przez to utrzymany w stopniu niezłym. Jednak w starej części niektóre z nagrobków są bezimienne lub rozbite. Dawny układ przestrzenny jest częściowo zachowany.

Hauser opowiada o nagrobkach rozmieszczając je po kolei w przestrzeni nekropolii. Po prawej stronie głównej alejki, za bramką, znajduje się grobowiec Kohlerów. Naprzeciwko niego jest grobowiec rodziny Balkowskich, z krzyżem żeliwnym. Za nim widoczny jest neogotycki nagrobek Antoniego Pastucha (zm. 1935) zwieńczony kamienną grupą Ukrzyżowania. Jeszcze dalej w głąb leży płyta nagrobna z pomnikiem zwieńczonym krzyżem na grobie Jana Szczepankiewicza (zm. 1909).

Ponad zaroślami widoczny jest obelisk z czarnego marmuru na grobie Stanisława z Dembowej Góry Jelita Dembowskiego (zm. 1902). Po drugiej stronie alejki znajduje się rozbity obelisk na grobie Laurentiusa Wernera (zm. 1915), z inskrypcją niemiecką. Po tej samej stronie lecz nieco dalej stoi okazały kamienny pomnik, zwieńczony krzyżem oplecionym draperią, na grobie Władysława Olszańskiego (zm. 1910), a tuż za nim skromny, neogotycki pomnik bez krzyża, na grobie Franciszka Nowiny (zm. 1913) i Tekli  z Gajewskich (zm. 1914) Ujejskich.

Na samym końcu tejże alei, na granicy nowego cmentarza komunalnego, na płycie nagrobnej, stoi wysoka, złamana kolumna, dekorowana płaskorzeźbionym orłem, pozbawiona inskrypcji. Hauser podejrzewa, że może być to polski Pomnik Niepodległości.

Autor wspomina również o nagrobku zwieńczonym kamienną grupą Ukrzyżowania, w stylu ludowym, na grobie Łucji Kuryło oraz prostym nagrobku z kamiennym krzyżem na grobie Leonarda Nowina Jezierskiego (zm. 1920).

W kościele parafialnym znajduje się kaplica boczna pełniąca funkcję grobową dla rodu Fredrów. Wiedzie do niej kuta krata z monogramem „IHS”.

Wewnątrz znajduje się dziesięć epitafiów członków tejże rodziny, wykonanych w białym, czerwonym lub czarnym marmurze. Najbardziej okazałe z nich to pomnik grobowy słynnego polskiego komediopisarza Aleksandra Fredry (zm. 1876) oraz znajdujące się naprzeciwko niego epitafium jego rodziców – Jacka (zm. 1828) i Maryi z Dembińskich (zm. 1806) Fredrów. Inskrypcja pierwszego z nich jest bardzo bogata wymienione zostały tytuły Aleksandra Fredry – „Były kapitan generalnego sztabu wojsk polskich i francuskich / Kawaler wielkiego krzyża orderu Franciszka Józefa / polskiego krzyże Virtuti Militari / Legii honorowej i medalu św. Heleny / były deputat Wydziału Stanów i poseł na Sejm krajowy / Członek byłego Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk / Akademii umiejętności w Krakowie / Paryskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego / Honorowy obywatel miasta Lwowa itd. /”.

Pod kaplicą znajduje się krypta z sarkofagami rodu Fredrów odrestaurowanymi po zniszczeniach powojennych.

Dla cmentarza wykonana została dokumentacja (156 kart) oraz dokumentacja fotograficzna (przechowywane w MKiDN). Informacje o cmentarzu opublikowane (patrz bibliografia).

Osoby powiązane:

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Hauser Zbigniew, „Podróże po cmentarzach Ukrainy”, t. III, „Dawna Małopolska Wschodnia. Województwo lwowskie (część wschodnia)", Kraków 2007, s. 197, 198, 200, 201.

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz