Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. MKiDN, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. MKiDN, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. MKiDN, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. MKiDN, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. Rada OPWiM, 2014
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. MKiDN, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. MKiDN, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee, fot. MKiDN, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ofiar KL Ebensee
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000500-W (AT-0003)

Cmentarz ofiar KL Ebensee

Identyfikator: WOJ-000500-W (AT-0003)

Cmentarz ofiar KL Ebensee

Obóz koncentracyjny Ebensee został założony 18 listopada 1943 r. jako komando zewnętrzne obozu koncentracyjnego Mauthausen. Obóz otrzymał kryptonimy „Zement”, „Kalk”, „Solvay” i „Kalksteinbergwerk”. Założenie obozu i decyzja o wykorzystaniu pracy więźniów do wydrążenia sztolni była związana z planami przeniesienia produkcji rakiet V2 z Peenemünde do Austrii. Jednak ostatecznie gotowe części sztolni zostały wykorzystane do produkcji paliwa silnikowego (sztolnia A) oraz do wytwarzania części do silników czołgów i samochodów ciężarowych zakładów Steyr-Daimler-Puch- und Nibelungenwerke (sztolnia B). W okresie ok. 16 miesięcy, przy wykorzystaniu pracy więźniów, wykonano łącznie 7,6 kilometra podziemnych korytarzy.

W obozie przebywali więźniowie ponad 20 różnych narodowości. Polacy, Rosjanie, Węgrzy, Francuzi, Niemcy, Włosi, Jugosłowianie, Grecy i Czesi stanowili największe grupy narodowe. Odsetek więźniów żydowskich, deportowanych z różnych krajów, wynosił 30%. W okresie istnienia obozu, zgodnie z obozową księgą stanu liczebnego, do obozu Ebensee skierowano łącznie 27 278 mężczyzn. Od stycznia 1945 r. transporty przybywające z ewakuowanych obozów koncentracyjnych doprowadziły do katastrofalnego przeludnienia i całkowitego załamania się zaopatrzenia. 23 kwietnia 1945 r. obóz osiągnął najwyższą liczbę więźniów – 18 509 osób.

W obozie Ebensee życie straciło 8 200 więźniów. W pierwszej fazie istnienia obozu SS przekazywało zwłoki celem spalenia do obozu głównego Mauthausen. Przewożono tam również wielu niezdolnych do pracy i chorych więźniów, przypuszczalnie celem uśmiercenia. Od końca lipca 1944 r. palenie zwłok odbywało się w krematorium wybudowanym w obozie. W kwietniu 1945 r. SS z powodu wysokiej śmiertelności założyło 2 masowe groby na terenie obozowym. KL Ebensee został wyzwolony 6 maja 1945 r. przez wojska amerykańskie, po tej dacie zmarło kolejne 750 osób - pomimo udzielania pomocy medycznej w amerykańskich szpitalach polowych i wydania zaopatrzenia przez UNRRA.

Od lipca 1945 r. do stycznia 1946 r. teren byłego obozu koncentracyjnego był wykorzystywany przez armię amerykańską jako obóz jeniecki dla niemieckich funkcjonariuszy SS. Następnie służył jako obóz dla dipisów, w tym pochodzących z Polski. W 1949 r. na terenie dawnego obozu rozpoczęła się budowa osiedla mieszkaniowego. W tym samym okresie na jednym z pól grobowych Włoszka Hilda Lepetit – wdowa po włoskim więźniu KL Ebensee - zainicjowała i sfinansowała budowę pomnika. Następnie w 1952 r. rząd krajowy Górnej Austrii założył wokół pól grobowych i pomnika Lepetit istniejący obecnie cmentarz ofiar. Na cmentarz w Ebensee przeniesiono również ekshumowane szczątki ofiar obozów koncentracyjnych z: Bad Goisern, Linzu, Hörsching, Bad Ischl, St. Wolfgang, St. Konrad, St. Valentin, Altaussee, Schönau, Steyr. W grobach masowych i pojedynczych pochowanych jest łącznie 3.600 ofiar obozów koncentracyjnych. Wokół pól grobowych ustawiono pomniki narodowe: węgierski, niemiecki, grecki, polski (2 pomniki), ukraiński, niemiecki, francuski, czeski, jugosłowiański, żydowski, hiszpański, niderlandzki, azerski, sowiecki. Pierwszy polski pomnik znajduje się między pomnikiem greckim a francuskim. Na wysokiej płycie wyryta jest, znajdująca się za drutami, cierpiąca postać ludzka z uniesionymi rękami. Po jej lewej i prawej stronie są wyżłobione po 3 krzyże. Powyżej postaci znajduje się napis w języku polskim: "Niech śmierć nasza wróci Ci wolność Polsko". Poniżej postaci znajduje się czerwony winkiel obozowy z literą P. Drugi polski pomnik znajduje się pomiędzy pomnikiem francuskim a włoskim. Jest wykonany z ciemnoszarego kamienia. Na szczycie pomnika umieszczono trójkątny winkiel z literą P oraz poniżej tablicę z inskrypcją w języku polskim i niemieckim: "W hołdzie Polakom zamordowanym w okresie terroru hitlerowskiego w obozie koncentracyjnym Ebensee, Cześć Ich Pamięci! Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej". Pomnik został wykonany w Polsce staraniem załóg polskich przedsiębiorstw pracujących w Austrii i Polonii, dzięki środkom finansowym Rady OPWiM. Pomnik został odsłonięty w maju 1988 r. Ponadto w 1975 r. staraniem Rady OPWiM na polach grobowych ustawiono 6 kamiennych krzyży z mieczami, tzw. „mieczokrzyży”, na których wyryto tekst w języku polskim i niemieckim: "W hołdzie Polakom którzy padli ofiarą terroru hitlerowskiego. Cześć Ich pamięci!" / "In Huldigung der polnischen Opfer des Hitlersterrors. Ihr andenken in Ehren!". Z tyłu, obok drugiego wejścia na cmentarz, znajduje się lapidarium z indywidualnymi tablicami memoratywnymi, które zostały ufundowane przez krewnych ofiar. Jest wśród nich wiele polskich upamiętnień. Z kolei przy wejściu głównym, obok kaplicy, na kamieniu znajduje się granitowa tablica pamięci więźnia KL Ebensee Władysława Żuka, powojennego mieszkańca miasteczka i społecznego opiekuna cmentarza. W 2011 r., przy płocie po prawej stronie umieszczono szklane tablice z nazwiskami zmarłych więźniów. Nazwiska uporządkowane są według roku śmierci, a następnie alfabetycznie. Brak jest przypisanej narodowości. Wykaz nazwisk w pliku pdf można pobrać ze strony Muzeum w Ebensee: http://www.memorial-ebensee.at/content/stories/MuseumGedenkstaette/Opfernamen.pdf

Publikacja:
27.06.2023
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Ofiary zbrodni i represji niem. 1939-45 - obozy koncentracyjne. Obozy koncentracyjne - KL Mauthausen-Gusen. KL Ebensee
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz