Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r.
Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r.
Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r.
Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r.
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000771-W/170423 (UA-6514)

Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r.

Identyfikator: WOJ-000771-W/170423 (UA-6514)

Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r.

Po ataku III Rzeszy na ZSRR 22 czerwca 1941 r. początkowo do Stanisławowa wkroczyły wojska węgierskie. Tuż po wyjściu Węgrów z miasta (po miesiącu okupacji) i zastąpieniu ich przez wojska niemieckie, w dniach 8 i 9 sierpnia Niemcy rozpoczęli przy pomocy policji ukraińskiej akcję aresztowania inteligencji polskiej, głównie nauczycieli, ale także lekarzy, prawników, adwokatów, inżynierów i urzędników. Szefem gestapo w Stanisławowie był wtedy Hans Krüger. Zatrzymani Polacy byli przewożeni do siedziby gestapo lub więzienia, a po kilku dniach wywożeni do Czarnego Lasu pod Stanisławowem i tam rozstrzeliwani. Najczęściej wymienia się datę egzekucji nauczycieli 14/15 sierpnia 1941 r. Niewykluczone jednak, że egzekucje trwały już od 12.08.1941 r. i przeciągnęły się aż do września 1941 r. W sierpniowej akcji eksterminacji inteligencji polskiej w Stanisławowie zginęło ok. 80% nauczycieli ze Stanisławowa. Ogólną liczbę ofiar szacuje się na ok. 700 osób, ustalono personalia 447 osób.

Przez wiele lat po zakończeniu wojny miejsce to było nieupamiętnione. W 1990 r. we współpracy z iwanofrankowskim „Memoriałem” Polacy ustawili tu krzyż z koroną cierniową.

15.09.1991 r. odsłonięto upamiętnienie ufundowane przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W 2011 r. ta sama instytucja sfinansowała wzniesienie nowego, bardziej okazałego upamiętnienia, na którym znalazły się tablice z ustalonymi nazwiskami ofiar. Na krzyżu-pomniku wyryto inskrypcję w języku polskim i ukraińskim: „Pamięci przedstawicieli / polskiej inteligencji / ze Stanisławowa i okolic / zamordowanych przez / hitlerowców / w sierpniu 1941 r. // Rada Ochrony Pamięci / Walk i Męczeństwa / Towarzystwo Kultury / Polskiej „Przyjaźń” / Rodziny / 2011”.

Na cokole pod krzyżem umieszczono tablicę z dawnego pomnika, z inskrypcją o treści: „Jeśli zapomnę o nich - Ty Boże zapomnij o mnie / A. Mickiewicz // Miejsce uświęcone krwią mieszkańców Stanisławowa i okolic - zamordowanych przez hitlerowców w sierpniu 1941 r. – Rodacy”. Wokół krzyża ułożono promieniście tablice z wyrytymi nazwiskami ofiar.

Za pomnikiem znajduje się 8 zbiorowych mogił. Każda z nich jest ogrodzona metalowym ogrodzeniem i wyłożona betonową kostką, na której położono granitową płytę z wizerunkiem krzyża.

Publikacja:

19.12.2024
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Galeria obiektu +3
Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Galeria obiektu +3
Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Galeria obiektu +3
Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023
Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Fotografia przedstawiająca Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r. Galeria obiektu +3
Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r., fot. fundacja WiD, 2023

Projekty powiązane

1
  • Cmentarz Polaków zamordowanych przez Niemców w 1941 r.
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz