Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-001073-P/134701

Cmentarz w Berdyczowie

Identyfikator: dok-001073-P/134701

Cmentarz w Berdyczowie

Informacja o obiekcie:

Cmentarz „stary” w Berdyczowie mieści się w centrum miasta przy ulicy Puszkina. Zajmuje teren ok. 10 ha. Założony został w pierwszej połowie XIX wieku, oficjalnie zamknięty w 1973 roku https://slowopolskie.online/polski-cmentarz-w-berdyczowie/. Od południa i zachodu jest ogrodzony. Na cmentarzu oprócz nagrobków katolickich polskich są też prawosławne, ukraińskie oraz sporadycznie innych narodowości. Zbigniew Hauser podczas swoich dwóch pobytów odnalazł łącznie około 40 nagrobków z polskimi inskrypcjami. Wśród nich należy wymienić wyjątkowo okazały pomnik w kształcie marmurowej czarnej kolumny na cokole zwieńczony aniołem, gdzie zostali pochowani członkowie rodziny Paciorkowskich zmarli w początkach XX wieku. Inne okazałe pomniki to m.in. obelisk z czarnego marmuru Kazimierza Trzeciaka(zm. 1888), płyta nagrobna Marii Tyszki (zm. 1914) otoczona cokolikami, krzyż na cokole z czarnego marmuru Marka i Teofili Zabłockich z początku XX wieku oraz nagrobek w formie sękatego krzyża na skałkach proboszcza Edmunda Bernatowicza (zm. 1893roku). Uwagę przykuwa również kamienny kurhan z tablicą inskrypcyjną z brązowego marmuru zmarłego w 1889 roku Erazma Zwierzchowskiego. Podczas prac porządkowych w 2016 roku odnaleziono pomnik marszałka pow. berdyczowskiego Eustachego Biberszteina-Kazimierskiego (zm. 1863). Pomnik odnaleziono w trzech częściach, które odtatecznie udało się scalić https://slowopolskie.online/w-berdyczowie-odnaleziono-unikalny-pochowek-marszaka-szlachty-berdyczowskiej/.   

Cmentarz był wielokrotnie odwiedzany w ramach akcji Fundacji Studia Wschód „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia” w latach 2013-2018. Nekropolia zajmuje rozległy teren, który był gęsto zarośnięty. Podczas prac porządkowych odkryto kolejne nagrobki. Przeprowadzono również podstawowe prace renowacyjne. Odmalowano metalowe krzyże oraz ogrodzenia, odświeżono inskrypcje https://kuriergalicyjski.com/modzi-patrioci-z-jawora-zadbali-o-polski-cmentarz-w-berdyczowie/; http://studiowschod.org.pl/berdyczow2016.htm. W 2017 z budżetu obywatelskiego zrealizowano Aleję Pamięci tzn. wybrukowano główną aleję cmentarną https://kuriergalicyjski.com/na-polskim-cmentarzu-w-berdyczowie-powstala-aleja-pamieci/.

W kościele karmelitów w Berdyczowie znajdują się trzy tablice epitafijne, w tym jedna ufundowana przez hrabinę Marię Tyszkiewicz w 1882 roku członkom rodzin Tyszkiewiczów i Radziwiłłów.

Bibliografia i archiwalia:

  • Hauser Zbigniew, „Podróże po cmentarzach Ukrainy”, t. IV, „Województwa: wołyńskie, podolskie, bracławskie i kijowskie”, Kraków 2009, s. 441-446.

Opracowanie:

Alicja Czuber-Filonik
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz