Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000972-P/98305

Cmentarz w Wawiórce

Wawiórka | Białoruś | obwód grodzieński | rejon lidzki
biał. Wawierka (Ваверка)
Identyfikator: dok-000972-P/98305

Cmentarz w Wawiórce

Wawiórka | Białoruś | obwód grodzieński | rejon lidzki
biał. Wawierka (Ваверка)
Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia).
W Wawiórce znajduje się neobarokowy kościół pw. Przemienienia Pańskiego. Jak pisze Anna Lewkowska, Jacek Lewkowski i Wojciech Walczak, „w murze ogrodzenia [placu kościelnego] od północy i wschodu wmurowane są trzy tablice nagrobne - dwie nie datowane rodziny Rossudowskich oraz owalna żeliwna plakieta Konstantego Szmigiery (zm. 1865)." Inskrypcja z niej brzmi: „TU SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI / Ś. P. KONSTANTEGO / SZMIGIERY / UMARŁ 8 MARCA 1865 R. / W WIEKU LAT 42 / PROSI O 3 / ZDROWAŚ M."
W miejscowości znajduje się też dawny cmentarz parafialny. Jak piszą wspomniani autorzy ma plan zbliżony do kwadratu i 0,3 ha powierzchni. Został utworzony w 1. połowie XIX w. Cytując: „Zachowało się na nim kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX i początku XX w. Nie ma wśród nich nagrobków o wartościach artystycznych. (...) Najstarszym, a jednocześnie najciekawszym na cmentarzy, jest nagrobek Róży z Wejssehoffów Popławskiej (zm. 1845)." Inskrypcja z niego brzmi: „POMÓDLCIE SIĘ ZA DUSZĘ RÓŻY / Z WEJSSEHOFFÓW / POPŁAWSKIEJ / ZMARŁEJ DNIA 15 / SEPTEMBRA 1845 ROKU". 
Jak piszą Lewkowscy i Walczak, czynny cmentarz katolicki ma plan prostokąta i otoczoną drewnianym płotem powierzchnię 0,6 ha. Został utworzony w 1. połowie XX w. W tym okresie powstało najwięcej nagrobków. Na cmentarzu znajduje się kwatera żołnierzy AK. Inskrypcja brzmi: „TU SPOCZYWAJĄ ŻOŁNIERZE / VII BAT. 77 PP ARMII KRAJOWEJ / POLEGLI WRAZ ZE SWOIM DOWÓDCĄ / POR. JANEM PIWNIKIEM «PONURYM» / W BOHATERSKIEJ WALCE Z NIEMCAMI / W DNIU 16 VI 1944 R. / POD JEWŁASZAMI-BOHDANAMI / CZEŚĆ ICH PAMIĘCI / TOWARZYSZE BRONI / 1995". Cmentarz jest utrzymany w dobrym stanie.

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo wileńskie na obszarze Republiki Białoruś”, Warszawa 2007.

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz