Mariusz Zaruski urodził się 31.01.1867 r. w Dumanowie na Podolu. Był polskim generałem, żeglarzem i taternikiem. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach pod komendą Józefa Piłsudskiego - wstąpił do 1. pułku ułanów Legionów Polskich, wiążąc się na całą wojnę z kawalerią. W 1920 r. brał udział w walkach o Wilno, za co został odznaczony orderem Virtuti Militari, a od wdzięcznej ludności miasta otrzymał platynowy pierścień. W 1923 r. został powołany na stanowisko generalnego adiutanta prezydenta RP, a w 1924 r. awansowano go do stopnia gen. brygady. W 1925 r. przeszedł do rezerwy. Był inicjatorem założenia Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i jego pierwszym prezesem; ponadto położył ogromne zasługi w dziedzinie rozwoju polskiego taternictwa, narciarstwa i żeglarstwa. Po wybuchu II wojny światowej gen. Zaruski zgłosił się do wojska, ale jego akces nie został przyjęty. Wobec tego ewakuował się wraz z ludnością cywilną Warszawy i znalazł się we Lwowie, gdzie oboje z żoną przebywali czas jakiś pod zmienionym nazwiskiem (używali nazwiska Sidorowicz). Zostali jednak przez kogoś zadenuncjowani i aresztowani przez NKWD. Generał miał wtedy 72 lata, ale NKWD uznało go za bardzo niebezpiecznego i aresztowało. Przeszedł przez kilka więzień, ostatecznie został osadzony w Chersoniu. Generał był w złym stanie zdrowia. Na początku marca 1941 r. zabrano go nieprzytomnego do szpitala więziennego, gdzie 8.04.1941 r. zmarł. Pochowano go na miejscowym cmentarzu w mogile bezimiennej, w kwartale przeznaczonym dla chowania zmarłych więźniów.

Środowiska w Polsce związane z Mariuszem Zaruskim przez wiele lat czyniły starania o ekshumację prochów generała. Niestety, nie udało się zidentyfikować jego ciała, w związku z czym w 1997 r. pobrano do urny ziemię z chersońskiego cmentarza i z wielkimi honorami pochowano ją na cmentarzu na Pęksowym Brzysku w Zakopanem.

W 2011 r. harcerze z Łódzkiej Chorągwi ZHP, dzięki wsparciu finansowemu Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, na chersońskim cmentarzu uporządkowali kwaterę, w której były grzebane ofiary NKWD. W kwaterze ustawiono symboliczny grób gen. Zaruskiego. Grób ten został w 2014 r. zdewastowany przez nieznanych sprawców, jednak członkowie Obwodowego Towarzystwa Polskiego „Polonia” w Chersoniu doprowadzili do szybkiej naprawy obiektu.