Kopia obrazu Matka Boska Ostrobramska, 1931, M. Kulesza, kościół w Nečujam, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kopia obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej i tablica poświęcona Józefowi Piłsudskiemu nad Adriatykiem
Tablica upamiętniająca Józefa Piłsudskiego w miejscowości Rogač (Chorwacja)
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kopia obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej i tablica poświęcona Józefowi Piłsudskiemu nad Adriatykiem
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001783-P

Kopia obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej i tablica poświęcona Józefowi Piłsudskiemu nad Adriatykiem

Identyfikator: POL-001783-P

Kopia obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej i tablica poświęcona Józefowi Piłsudskiemu nad Adriatykiem

W 1932 r. przy Domu Polskim na wyspie Šolta w miejscowości Nečujam powstała kaplica. Miasto Wilno ufundowało do niej kopię obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, namalowaną zapewne w 1931 r. „Kopię Cudownego Obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, wykonaną przez artystę malarza p. M. Kuleszę, poświęcono w kaplicy Ostrobramskiej przez J.E. ks. Biskupa Władysława Bandurskieg". Taką informację znaleźć możemy na ulotce wzywającej do wsparcia budowy kaplicy wydanej we wrześniu 1931. Z tyłu obrazu umieszczona została srebrna tabliczka, upamiętniająca ufundowanie daru przez miasto Wilno („Dziennik Bydgoski”, 17 września 1932, nr 214, s. 4).

Przekazanie obrazu odbyło się 8 września 1932 r. i miało niezwykle uroczysty charakter. Jak donosił „Dziennik Wileński”, w wydarzeniu wzięło udział około 70 Polaków, którzy specjalnie przypłynęli na wyspę, oraz przedstawiciele władz jugosłowiańskich i mieszkańcy wyspy. Gdy do wyspy przypłynął statek z kopią obrazu, gości przywitała miejscowa ludność, a także orkiestra, była również salwa honorowa z armat. Obraz został następnie przeniesiony w uroczystej procesji pod kaplicę. Podczas uroczystości przemawiał przewodniczący komitetu budowy kaplicy prof. Tadeusz Hilarowicz oraz przedstawiciel biskupa Splitu, a wreszcie miejscowy proboszcz. Następnie obraz wniesiono do kaplicy, gdzie odbyła się uroczysta msza. W trakcie jej trwania poświęcono również sztandar Zakonu Bolesława Chrobrego.

Po uroczystości na ręce miejscowego proboszcza księdza M. Bezićowa pani Jadwiga Hilarowiczowa wręczyła też dwa inne dary przeznaczone dla kościoła w Gronhocie: dar klasztoru karysek w Starym Sączu - obraz św. Kingi i obraz bł. Salomei - dar z klasztoru św. Andrzeja w Krakowie.

Jak donosiła prasa, na dołączonym do obrazu dokumencie zapisano, że autorem kopii był wileński malarz Michał Kulesza. Pojawia się tutaj pewna wątpliwość. Co prawda w Wilnie działał artysta - malarz i litograf - Michał Kulesza, jednak zmarł w 1863 r., a według noty prasowej na wspomnianym dokumencie podpisał się nie tylko biskup wileński, prezydent miasta, proboszcz parafii, ale także sam artysta. W latach 30. XX w. w Wilnie czynny był natomiast inny twórca o nazwisku Kulesza - Marian. Być może zatem doszło do utożsamienia nazwiska Kulesza z bardziej znanym artystą z XIX w., a później błąd ten został powielony (o przekazaniu obrazu donosił także „Dziennik Wileński” nr 231, 19 września 1932). Hipoteza ta wymagałaby jednak dalszej weryfikacji, a przede wszystkim odnalezienia dokumentu przekazanego wraz z obrazem.

Według tradycji, korony i ozdobne ramy obrazu miały być wykonane przez wileńskiego złotnika Mariana  Niewiadomskiego.

Tego samego dnia na wyspie odbyła się jeszcze druga uroczystość, odsłonięcia w Domu Polskim tablicy poświęconej Józefowi Piłsudskiemu. O tej uroczystości na łamach „Ilustrowanej Republiki” (nr 16, 16 stycznia 1933, s. 3) z niewątpliwą przesadą pisała administratorka Domu Władysława Nazarewska: „Uroczystość ta dała sposobność społeczeństwu jugosłowiańskiemu w Dalmacji do wyrażenia uczuć, jakie żywi dla Polski i dla Marszałka Piłsudskiego, jako jednej z największych postaci historycznych w dziejach Słowiańszczyzny w ogóle. Uroczystość ta była najwspanialszą manifestacją polsko-jugosłowiańską, jaką dotychczas w Dalmacji widziano [...]. Nadto ludność miejscowa ustawiła kilkanaście bram triumfalnych, ozdobionych flagami polskimi i jugosłowiańskimi, przez które przechodził pochód uczestników tej uroczystości”.

Obraz do dzisiaj znajduje się w dawnej kaplicy, będącej obecnie kościołem. W roku 2019 staraniem Towarzystwa Polskiego „Polonez” ze Splitu poddano go konserwacji. Tablica zaś w obawie przed zniszczeniem przez Niemców umieszczona została w miejscowym kościele, gdzie również zachowała się do dzisiaj i też poddana została renowacji.

Osoby powiązane:
Czas powstania:
1931
Twórcy:
M. Kulesza (malarz; Wilno)
Słowa kluczowe:
Publikacja:
17.07.2024
Ostatnia aktualizacja:
22.10.2024
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Dokumentacja poloników w Chorwacji Zobacz