Dawny kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Hucie Nowej, fot. Petro Hrushko (Петро Грушко), 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Hucie Nowej
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002253-P/165079

Kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Hucie Nowej

Huta Nowa | Ukraina | obwód tarnopolski | rejon czortkowski
ukr. Nova Huta (Нова Гута)
Identyfikator: POL-002253-P/165079

Kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Hucie Nowej

Huta Nowa | Ukraina | obwód tarnopolski | rejon czortkowski
ukr. Nova Huta (Нова Гута)

Warianty nazwy:

Cerkiew pw. Świętego Michała w Hucie Nowej

Zarys historyczny
Miejscowość znajduje się około 6,5 km na północny zachód od Monasterzysk. Wśród odnotowanych właścicieli wymienia się rodziny Potockich, Bako de Hette oraz Młodeckich. Wieś leży w zasięgu większych Monasterzysk, więc aż do połowy lat dwudziestych XX w. podlegała pod tamtejszą parafię. Dla mieszkańców Huty Nowej dystans niemal siedmiu kilometrów do właściwego kościoła był jednak zbyt uciążliwy. W roku 1912 postanowiono zatem utworzyć we wsi niezależną farę i podjęto w tym celu szereg starań. W Hucie Nowej, od roku 1880, istniał już obiekt sakralny pod postacią kaplicy publicznej i to on początkowo służył jako prowizoryczny kościół. W roku 1932 został jednak przebudowany ze składek parafian. 

Po II wojnie światowej mieszkańcy musieli opuścić miejscowość. Część wyposażenia udało się uratować, wywożąc je na Śląsk. W roku 1988 obiekt trafił w ręce prawosławnych, a cztery lata później został przejęty przez grekokatolików i poświęcony jako cerkiew św. Michała. W latach 90. XX w. przeprowadzono remont.

Architektura
Obiekt położony jest w centrum miejscowości. Prezbiterium zwrócono na północ. Kościół stanowi budowlę drewnianą o dość prostej konstrukcji. Składa się z nawy oraz węższego prezbiterium zamkniętego trójbocznie. Do nawy wchodzi się przez kruchtę na rzucie prostokąta. Nad kruchtą znajduje się chór muzyczny. Z kolei część ołtarzowa flankowana jest przez kwadratowe aneksy, które pełnią funkcję pomieszczeń pomocniczych i zakrystii.

Elewacje zostały oszalowane deskami w orientacji horyzontalnej, a narożniki wzmocnione lisicami. Jak to najczęściej bywa, najciekawszy element od zewnątrz stanowi elewacja kruchty, przecięta w połowie wysokości gzymsem kapnikowym i zamknięta trójkątnym szczytem. W środku znajduje się prostokątny otwór wejściowy nad którym umieszczono okno.

Ogólnie prosta forma świątyni przekłada się również na prostotę dachów. Nad nawą, kruchtą i prezbiterium znajdują się dachy dwuspadowe różniące się jedynie drobnymi szczegółami. Jedynie nad aneksami umieszczono dachy dwupołaciowe. Wszystkie powierzchnie pokryte blachą, podobnie jak wieżyczka na sygnaturkę. Wzniesiono ją na rzucie ośmioboku i zwieńczono wysokim ostrosłupem z gałką i krzyżem.

Wnętrze obiektu jest również relatywnie proste. Nad główną częścią dominuje pseudosklepienie. W zakrystiach zastosowano stropy. Prezbiterium doświetla okno koliste czyli oculus. Pozostałe otwory okienne są prostokątne i zamknięte odcinkowo. Chór muzyczny ma prostą formę balkonu z balustradą.

Do najważniejszych elementów związanych z wyposażeniem i otoczeniem kościoła należą m.in.:

  • Neobarokowy ołtarz, datowany po 1880 r. z obrazami „Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny” oraz „Zwiastowanie”;
  • Drewniana, polichromowana ambona;
  • Chrzcielnica neogotycka, pocz. w. XX, drewniana, w kształcie kielicha;
  • Obrazy m.in.: „Najświętsze Serce Jezusa”,  „Matka Boska” (w tym 1 w pozłacanej ramie), „Serce Matki Boskiej”, „Święty Antoni”;
  • Rzeźby m.in.: „Chrystus Ukrzyżowany”, „Martwy Chrystus” (do grobu wielkanocnego), „Chrystus Zmartwychwstały”;
  • Drewniana dzwonnica datowana na XIX w.


Jak pisze Kinga Blaschke w swoim opracowaniu na temat obiektu, jest on zachowany w dobrym stanie. Stanowi budowlę o prostych formach, która nie nawiązuje bezpośrednio do konkretnych stylów historycznych. Autorka zwraca uwagę na podobieństwo do kaplicy w sąsiadującej Izabelli. Najprawdopodobniej oba te obiekty wzniósł ten sam lokalny warsztat.

Czas powstania:

1880, rozbudowa 1932

Bibliografia i archiwalia:

  • Kinga Blaschke, „Kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Hucie Nowej”, w: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej”, cz. 1: „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 2010, ISBN 978-83-89273-69-74, t. 18, s. 107-110.

Publikacja:

12.10.2024

Ostatnia aktualizacja:

13.10.2024

Opracowanie:

Michał Dziadosz
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Hucie Nowej
Dawny kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii w Hucie Nowej, fot. Petro Hrushko (Петро Грушко), 2023

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz