Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago, Adolphus Druiding, 1898-1901, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago
Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago (wnętrze), Adolphus Druiding, 1898-1901, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago
Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago (wnętrze), Adolphus Druiding, 1898-1901, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago
Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago (wnętrze), Adolphus Druiding, 1898-1901, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago
Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago (wnętrze), Adolphus Druiding, 1898-1901, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago
Plan kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago
Lokalizacja kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001798-P

Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago

Identyfikator: POL-001798-P

Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Chicago

Wraz z dynamicznie powiększającą się polską diasporą pojawiła się potrzeba budowy nowego kościoła w pobliżu najstarszej polskiej świątyni Chicago. W 1885 r. powołano więc Towarzystwo św. Jadwigi Śląskiej, które dwa lata później zakupiło grunt pod budowę gmachu przeznaczonego na świątynię, szkołę i mieszkanie dla sióstr nazaretanek mających ją prowadzić. Kamień węgielny poświęcił we wrześniu 1888 r. arcybiskup Patrick Augustine Feehan. Kościół, a w zasadzie kaplica, była już gotowa w adwentową niedzielę 4 grudnia, kiedy dokonano jej konsekracji. Pierwszą mszę świętą dla wiernych odprawiono w przypadające parę dni później święto Niepokalanego Poczęcia. Na terenie parafii mieszkało wówczas 125 polskich rodzin.

Pierwszym proboszczem mianowano rodzonego brata ks. Wincentego Barzyńskiego – Józefa, który również był członkiem zgromadzenia zmartwychwstańców. Jego staraniem w 1892 r. wzniesiono plebanię. W 1894 r. wikariuszem został ksiądz diecezjalny Antoni Kozłowski, który zjednał sobie życzliwość parafian poprzez jednoznacznie konfrontacyjne stanowisko w tlącym się od dawna konflikcie pomiędzy Polonią a kapłanami pochodzenia irlandzkiego i niemieckiego. Na tle różnic kulturowych i obyczajowych, a także przywiązania do specyficznej – polskiej odmiany katolicyzmu, spór nałożył się na chęć objęcia przez niego probostwa kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej. Po otrzymaniu kary suspensy 15 października ks. Kozłowski opuścił parafię, jednak wśród dużej części mieszkańców Jadwigowa narastało niezadowolenie. 7 lutego 1895 r. tłum wzburzonych ludzi sforsował drzwi plebanii, chcąc siłą usunąć z niej ks. Józefa Barzyńskiego. Doszło wówczas do rękoczynów i interwencji policji, wobec czego arcybiskup zamknął kościół. W czerwcu świątynię otwarto powierzając ją ks. Eugeniuszowi Sedlaczkowi, a kilka dni później ks. Janowi Piechowskiemu. Nowy proboszcz, jak notują kroniki parafialne, „wierząc w ostateczne zwycięstwo prawdy i dobrej sprawy, uzbrojony w męstwo i cierpliwość, zabrał się skwapliwie i szczerze do pracy”.

Wzniesiony w 1888 r. dwupiętrowy, wielofunkcyjny budynek wraz z pomocnikami postawili murarz i cieśla: Teodor Ostrowski oraz Paweł Ratkowski. Ze względu na rozrastającą się wspólnotę w 1898 r. ks. Piechowski przystąpił do wzniesienia nowej świątyni, a stary gmach polecił zamienić na szkołę. Kamień węgielny pod kościół poświęcił arcybiskup Feehan 18 czerwca 1899 r., a 27 października 1901 r. biskup Peter J. Muldoon dokonał konsekracji.

Trójnawową świątynię wzniesiono na planie krzyża z półkoliście zamkniętym prezbiterium, ujętym zakrystią i pomieszczeniem gospodarczym, które zostały połączone wąskim korytarzem. Jego projektant Adolphus Druiding – imigrant pochodzący z Hanoweru, zaplanował fasadę o wysuniętym portyku ujętym wieżami, które niższe niż planowano o kondygnację wzniesiono dopiero w 1925 r. Umieszczono w nich, zachowane do dziś, dzwony odlane w Baltimore, którym nadano imiona: Matka Boża (Regina Poloniae), św. Józef i św. Jadwiga. Malowniczości świątyni dodaje oblicowanie fasady piaskowcem z Bedford w Indianie oraz skontrastowanie kamiennego detalu z żółtobrązową cegłą.

We wnętrzu kościoła zachował się dobrej klasy, architektoniczny, częściowo snycerski i pozłacany ołtarz główny. Dwa kolejne (Matki Bożej i Serca Jezusa) w technice polichromowanej masy wykonała w 1913 r. Daprato Statuary Company. Ciekawie prezentują się witraże z 1915 r. wykonane przez monachijski warsztat Franza X. Zettlera. Zawierają one sceny z życia świętych i błogosławionych, w tym patronów Polski. Wśród tych ostatnich przedstawień szczególnie interesujące jest pożegnanie św. Jadwigi Śląskiej z synem Henrykiem Pobożnym przed bitwą z Mongołami pod Legnicą oraz chrzest Litwy w obecności Władysława Jagiełły i św. Jadwigi królowej. Poprzez te dwie sceny podkreślono wyjątkowe miejsce Polski w Europie, jako przedmurza i kraju o misyjnym zadaniu. W ramionach transeptu ukazano natomiast Zmartwychwstanie Chrystusa, emblematyczne dla zmartwychwstańców przedstawienie, oraz Koronację Maryi. Zapewne w 1925 r. w okna fasady wprawiono witraże sygnowane przez bliżej nieznaną polonijną firmę „L. H. BORUCKI & CO.”

Prawdziwą ozdobą świątyni są malowidła wykonane w 1938 r. przez pochodzącego z Czech Johna A. Mallina, którego ceniono w środowisku kościelnym za klasyczny styl uprawianej sztuki. W kościele pw. św. Jadwigi Śląskiej stworzył on nie tylko wizerunki świętych i aniołów, narracyjny cykl sakramentów świętych, przedstawienia związane z heraldyką kościelną, a w prezbiterium fresk wzorowany na watykańskim dziele Rafaela „Dysputa o Najświętszym Sakramencie”, ale wymalował także sceny w stosunku do siebie bliźniacze, czyli: „Chrystus błogosławi zakonowi zmartwychwstańców” oraz „Pius XI błogosławi Kościołowi Chicago”. Na pierwszej z nich przedstawiono założycieli zgromadzenia: Bohdana Jańskiego oraz Hieronima Kajsiewicza i Piotra Semenenkę, a także zmartwychwstańców posługujących w chicagowskich parafiach. Widzimy także miejscowych hierarchów, w tym biskupa Petera J. Muldoona, który konsekrował świątynię.

Do aktualnej historii parafii i Kościoła powszechnego nawiązuje druga wzmiankowana scena. Wśród ukazanych postaci przy papieskim tronie znaleźli się proboszcz Franciszek Uzdrowski, arcybiskup Chicago Georg W. Mundelein, koadiutorzy Bernard J. Sheil i William D. O’Brien, oraz prymas USA Michael J. Curley. Omawiana scena powstała zapewne jako echo kongresu eucharystycznego, jaki miał miejsce w dniach 20-24 czerwca 1926 r. w Chicago. W tematykę dziejów parafii wpisuje się także malowidło ukazujące adorację Świętej Rodziny przez siostry nazaretanki wraz z dziećmi z parafialnej szkoły.

Kalendarium

1888 - erygowanie parafii św. Jadwigi Śląskiej i budowa budynku mieszczącego świątynię, szkołę i mieszkanie nazaretanek

1898 - rozpoczęcie prac przy wznoszeniu kościoła

1899 - poświęcenie kamienia węgielnego pod nową świątynię

1901 - konsekracja kościoła

1913 - fundacja dwóch bocznych ołtarzy

1915 - wprawienie witraży

1925 - wzniesienie wież i ukończenie prac przy fasadzie

1938 - malowidła Johna A. Mallina

1946 - tablice poświęcone żołnierzom poległym podczas II wojny światowej

2008 - pożar, po którym nastąpiły prace renowacyjne

Tekst pierwotnie opublikowany w książce wydanej przez Instytut Polonika 
Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, Parafie i kościoły polskie w Chicago, Warszawa 2019, s. 141-149.

Czas powstania:
1898-1901
Twórcy:
Franz Xaver Zettler (pracownia witraży; Monachium, Nowy Jork), Daprato Statuary Company (pracownia artystyczna; USA), John A. Mallin (malarz; Chicago), Adolphus Druiding (architekt; USA), firma L. H. Borucki & Co (witraże; USA)
Bibliografia i archiwalia:
  • Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, „Parafie i kościoły polskie w Chicago”, Warszawa 2019, 141-149.
  • Howe Jeffery, „Houses of Worship: An Identification Guide to the History and Styles of American religious Architecture”, Thunder Bay Press 2003.
  • Johnson Elizabeth, „Chicago Churches: A Photographic Essay”, Uppercase Books Inc. 1999.
  • Kantowicz Edward R., „The Archdiocese of Chicago. A Journey of Faith”, Booklink 2007.
  • Koenig Harry C., „A History of Parishes of the Archidiocese of Chicago”, Chicago 1980..
  • Kociołek Jacek, Filipowicz Stefan, „Kościoły w Chicago. Miejsca modlitw Polonii”, Warszawa-Chicago 2002..
  • Lane George A., „Chicago Churches and Synagogues: An Architectural Pilgrimage”, Loyola Press 1982..
  • McNamara Denis R., „Heavenly City. The Architectural Tradition of Catholic Chicago”, Chicago 2005..
  • Potaczała Genowefa, „Materiały do historii polskich parafii w Chicago”, mps. oprac. 2018.
Opracowanie:
dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz