Parafia św. Józefa była pierwszą polską wspólnotą założoną pośród robotniczych dzielnic powstałych wokół Union Stock Yard, gdzie w latach 20. XX w. funkcjonowały największe na świecie zakłady przemysłu mięsnego. Kiedy w 1889 r. miejscowość Town of Lake została włączona w granice administracyjne Chicago, zmieniono jej nazwę na Back of the Yards. Początkowo osiedlali się tu Irlandczycy i Niemcy, a późnej także Czesi, Litwini, Słowacy i właśnie Polacy.

W marcu 1886 r. polscy emigranci powołali Towarzystwo Bratniej Pomocy pw. św. Józefa z Wielkopolaninem Ignacym Chałkowskim na czele. Jego członkowie zwrócili się do ks. Jana Radziejowskiego, proboszcza kościoła pw. św. Wojciecha, o pomoc w założeniu parafii. Jeszcze tego samego roku zakupiono parcelę, na której przedsiębiorca budowlany – Karol Ziółkowski wzniósł częściowo własnym kosztem drewniany kościół, poświęcony 19 grudnia. Rok później do istniejącego budynku dobudowano górną kondygnację, przeznaczając parter na szkołę prowadzoną przez felicjanki, piętro zaś dla wiernych na modlitwę. Pracami ukończonymi w lipcu 1887 r. kierował Tomasz Urbaniak.

Do 1889 r. świątynia była placówką misyjną kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Bridgeport, nad którą opiekę sprawował proboszcz ks. Jan Żyłła. W tym czasie w parafii św. Józefa mieszkało 90 polskich rodzin, wywodzących się głównie z Podhala i Małopolski. Pierwszym proboszczem władze diecezji mianowały ks. Stanisława Nawrockiego, który w 1890 r. wzniósł niewielką, drewnianą plebanię.

Dwa lata później wybudowano nowy dom dla księży i rozpoczęto prace przygotowawcze pod wielofunkcyjny, monumentalny gmach, gdzie na najniższym poziomie planowano umiejscowienie kościoła. Dolną część udało się, mimo różnych przeszkód, ukończyć dopiero w 1895 r. W 1903 r. wzięty architekt Henry J. Schlacks nadbudował kolejne dwie kondygnacje, gdzie urządzono szkołę dla ponad 700 uczniów. Jednak w dalszym ciągu dla dynamicznie rozrastającej się parafii przestrzeń ta była za mała.

W 1913 r. w czasach probostwa ks. Stanisława Cholewińskiego przystąpiono więc do nowej inwestycji. Kamień węgielny pod świątynię poświęcił 10 sierpnia bp Paweł Rhode. Jako 10-latek wyemigrował on wraz z matką z Wejherowa do Chicago i był pierwszym Polakiem wśród hierarchów rzymskokatolickich w USA. 28 września 1914 r. kościół, przewidziany na 1200 miejsc siedzących, konsekrował arcybiskup James E. Quigley.

Prężnie działająca parafia św. Józefa była silnym ośrodkiem patriotycznym, szczególnie w okresie I wojny światowej, w której wzięło udział 600 miejscowych ochotników. Kwestowano na potrzeby Armii Hallera, a także ufundowano sztandar dla wojska polskiego tworzonego w USA. W 1934 r. wspólnotę św. Józefa odwiedził generał Haller, biorąc udział w gromadzeniu środków na wojenny fundusz inwalidzki. Przy parafii działała też grupa 2. Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej.

W 1994 r. opiekę nad kościołem przejęli franciszkanie, a w 2008 r. Misjonarze Najświętszego Serca Jezusa. W 1997 r. świątynia stała się diecezjalnym sanktuarium św. Józefa. Wydarzenia te zbiegły się z pracami renowacyjnymi, które były prowadzone w latach 1996-2000. Duszpasterstwo w języku polskim jest nadal prowadzone, a w niedzielę i święta odprawiana zostaje jedna polska msza.

W literaturze podaje się informację, że budowlę w stylu neoromańskim zaprojektował Joseph Molitor – architekt wywodzący się z Czech. Jest ona jednak bardzo podobna do chicagowskiego kościoła pw. św. Bonifacego autorstwa Henry’ego J. Schlacksa, który wzniósł wielofunkcyjny gmach parafii św. Józefa. Nie można zatem wykluczyć, że to właśnie Schlacks zaprojektował świątynię, a Molitor był jedynie wykonawcą prac.

Dominantą kościoła, ale też pejzażu chicagowskiego Back of the Yards są wysokie i masywne wieże, które pierwotnie wznosiły się o jedną ażurową kondygnację wyżej. Zachwyt wzbudza precyzyjna kamieniarka o detalu nawiązującym do włoskiego i francuskiego romanizmu skontrastowana z ciemnoczerwoną cegłą. Trójnawowe bazylikowe wnętrze z pseudotranseptem, rozczłonkowane masywnymi, marmoryzowanymi i pozłacanymi kolumnami, zamykają trzy apsydy. Najobszerniejsza z nich mieści prezbiterium.

Opiekunowie świątyni doskonale dopełnili archaizowany styl architektoniczny, zamawiając snycerskie, ozdobione kolorową mozaiką ołtarze o formach neoromańskich. Potwierdza to niejako udział w przedsięwzięciu Henry’ego J. Schlacksa, który był także projektantem wnętrz sakralnych. Dbał on o spójny przekaz ideowy i estetyczny architektury oraz wyposażenia, co wzmocnił studyjną podróżą po Europie. We wspomnianych ołtarzach ustawiono typowe figury wykonywane z polichromowanej masy przez Daprato Statuary Company.

Z kolei wielokolorowe witraże ukazują sceny z życia Chrystusa, a także postaci świętych, w tym patronów Polski. Wnętrze rozświetlają zabytkowe lampy i żyrandole. W 1925 r. sprawiono także szafiaste konfesjonały dopasowane do istniejącego już wyposażenia świątyni.

Dekorację kościoła uzupełnił w latach 1950-1951 John A. Mallin. W prezbiterium i nawie głównej na tle imitującym mozaikę ułożoną ze złotych tesserów, artysta wykonał postacie aniołów wśród obłoków. Niektóre z nich trzymają arma Christi (narzędzia Męki Pańskiej), rozumiane tutaj jako znaki zwycięstwa, a inne muzykują, przypominając o liturgii niebiańskiej, której odblaskiem jest ta sprawowana na ziemi. W prezbiterium, podkreślając wagę tego miejsca, malarz wprowadził ornamentykę roślinną i postacie Ewangelistów. W korpusie świątyni namalował ponadto przedstawienia: Chrystusa w Ogrójcu oraz Chrystusa jako Dobrego Pasterza i Króla, a także Wniebowzięcie i Immaculatę, Matkę Bożą Różańcową ze św. Dominkiem i św. Katarzyną ze Sieny, Matkę Bożą Szkaplerzną z karmelitą św. Szymonem Stockiem i zapewne norbertanką bł. Bronisławą, patronką Polski.

Kalendarium

1886 - budowa pierwszego drewnianego kościoła pw. św. Józefa

1887 - erygowanie parafii św. Józefa i otwarcie szkoły przy parafii

1890 - budowa pierwszej drewnianej plebanii

1892 - rozpoczęcie prac przy wielofunkcyjnym gmachu

1905 - budowa nowej plebani i przebudowa starej na dom sióstr

1913 - poświęcenie kamienia węgielnego pod nowy kościół

1914 - konsekracja kościoła

1925 - budowa nowego konwentu dla 30 sióstr felicjanek pracujących w szkole

1950-1951 - prace malarskie w świątyni wykonuje John A. Mallin

1996-2000 - prace renowacyjne w kościele

1997 - kościół sanktuarium św. Józefa

Tekst pierwotnie opublikowany w książce wydanej przez Instytut Polonika 
Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, Parafie i kościoły polskie w Chicago, Warszawa 2019, s. 105-112.