Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: slow-000008-P/190356

Krystyna Sadowska - malarka, rzeźbiarka, twórczyni tkaniny artystycznej i ceramik

Identyfikator: slow-000008-P/190356

Krystyna Sadowska - malarka, rzeźbiarka, twórczyni tkaniny artystycznej i ceramik

W 1937 r. ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Studiowała malarstwo u Felicjana Kowarskiego, tkactwo u Eleonory Plutyńskiej i Lucjana Kintopfa. Gobelin artystki otrzymał złoty medal na światowej wystawie w 1937 r. w Paryżu (Exposition International Arts et Techniques dans la Vie Moderne). W tym samym roku artystka wyjechała do Brazylii, do stanu Parana, by uczyć rękodzieła polskich emigrantów. Poznała tam Konrada Sadowskiego, swego przyszłego męża, który od ośmiu lat przebywał w Brazylii zajmując się edukacją sportową wśród polskich emigrantów.

Sadowscy powrócili do kraju, skąd po wybuchu wojny udało im się wyjechać przez Węgry do Paryża, gdzie Sadowska podjęła studia w Academie de la Grande Chaumiere. Po klęsce Francji, przez Algier, we wrześniu 1940 r. Sadowscy dotarli do Anglii. Krystyna zapisała się na studia w Central School of Arts and Crafts u Nory Billington, gdzie także Konrad, po demobilizacji, zaczął kursy ceramiki. Sadowska ilustrowała wydanie albumowe „13 polskich legend”, które wyszło w Wielkiej Brytanii, dedykowane dzieciom księcia Kentu, ze wstępem Jana Effenbergera-Śliwiśkiego („Tygodnik Polski”, 1946).

W 1947 r. Sadowscy wyjechali do Brazylii i tam otworzyli studio ceramiczne. W tym samym roku gobelin Sadowskiej otrzymał srebrny medal na 52nd National Exhibition of Fine Arts w Rio de Janeiro, a na International Textile Exhibition w Greensboro/USA w 1949 r. artystka zdobyła drugą nagrodę. Pod koniec 1949 r. wyjechali do Kanady, zaproszeni przez gubernatora Nowej Szkocji i otrzymali studio ceramiczne w Halifaxie. Oboje uczestniczyli w pierwszej wystawie polskich artystów-emigrantów w Kanadzie -Exhibition of Polish Artists in Exile Residing in Canada, zorganizowanej w 1950 r. w Montreal Museum of Fine Arts.

W 1953 r. Sadowscy przenieśli się do Toronto i w latach 1956-1960 uczyli ceramiki w Ontario College of Art. Krystyna Sadowska brała udział w licznych polonijnych, kanadyjskich i międzynarodowych wystawach, zdobywając wiele nagród. W 1953 r. jej gobelin otrzymał Grand Prix na 1st International Exhibition of Canadian Weaving w London/Ontario, a jej prace prezentowano m.in. w magazynie „Canadian Art” (1954). Sadowscy uczestniczyli także w wystawie na McGill University w Redpath Museum oraz w Canadian Ceramics Exhibition w Royal Ontario Museum, gdzie Sadowska zdobyła główną nagrodę za mozaikę „Woman with Two Heads”.

W styczniu 1960 r. Krystyna pokazała swoje batiki w Ontario College of Art, a w grudniu Willistead Art Gallery w Windsor przygotowała dużą wystawę ich twórczości. Była to ich ostatnia wspólna ekspozycja - Konrad Sadowski zmarł w 1960 r. Po jego śmierci Krystyna Sadowska zdobywała dalsze nagrody, m.in. Grand Prix za gobelin i batik w Canadian Handicraft Guild w Montrealu oraz wyróżnienia na międzynarodowych wystawach w Lozannie („The Musicians” w albumie „Great Tapestries”) i Nowym Jorku (nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w 1965 r.).

Po śmierci męża artystka skupiła się na rzeźbie. Jej prace cechowała rezygnacja z monolitu na rzecz form linearnych i dwuwymiarowych, z wpływami kubizmu i kolażu. Stosowała technikę spawania różnych metali ze szkłem, realizując zamówienia publiczne: mural „Rhythm of Exotic Plants” w metrze w Toronto, „Mermaid” dla Royal Bank, rzeźbę „Christ of Burnt Cities” w Jesuit College, mural „Pan and Three Graces” w Calgary House oraz płaskorzeźbę „Hommage to the Legendary and Modern Woman” w Government of Ontario Art Collection.

Wspólnie z drugim mężem, Stefanem Siwińskim, projektantem mebli, Sadowska realizowała zamówienia dla instytucji. W 1976 r. Windsor Gallery zorganizowała jej retrospektywną wystawę, a katalog podkreślił jej ogromny wkład w rozwój sztuk plastycznych w Kanadzie. Niestety, bankructwo firmy Siwińskiego w połowie lat 80. zatrzymało dalszy rozwój ich działalności. Ostatnią wystawą Krystyny Sadowskiej był udział w ekspozycji „Jesteśmy” w warszawskiej Zachęcie (1992/1993).

Krystyna Sadowska pozostawiła po sobie dzieła przepełnione atmosferą zabaw i fantazji erotycznych inspirowanych mitologią grecką - w jej sztuce pojawiały się nimfy, satyry, muzykujące grupy baśniowych postaci. W późniejszym okresie skupiła się na monumentalnych rzeźbach i muralach ze stali nierdzewnej, kolorowanej i łączonej ze szkłem, tworząc oryginalne formy łączące figuratywność z abstrakcją. Była członkinią wielu organizacji artystycznych, m.in.: Spółdzielni Artystów Plastyków Ład, International Artists’ Association (Anglia), Ontario Society of Artists, Sindicato Dos Artistas Plasticos de Sao Paulo oraz The Arts and Crafts Exhibition Society w Londynie. Jej prace znajdują się w wielu kanadyjskich zbiorach publicznych: Royal Bank of Canada, Canadian Imperial Bank of Commerce, University of Waterloo, City of Toronto, Seminarium Jezuitów, Canada House w Calgary.

Praca w katalogu
Krystyna Sadowska, „Rhythm of Exotic Plants”, 1965, mural, zdobi ścianę podziemną na stacji metra Finch w Toronto. Została przekazana do metra w prezencie przez Rio Algom Ltd. Poszczególne stalowe płaszczyzny połączone są ze sobą tworząc długi ciąg spłaszczonych, podłużnych prostokątów. Każda z figur składających się na tę płaską wstęgę, jest odmiennie zdobiona, różni się wielkością i detalem wykończeniowym. W pracy udało się artystce, wychodząc od figuratywności, stworzyć formę abstrakcyjną. Powierzchnie metalu  są czytelnym symbolem, dalekim od dosłowności, morskiej lub egzotycznej roślinności.

Imię:

Krystyna

Nazwisko:

Sadowska

Nazwisko panieńskie lub używane formy poboczne:

z domu Kopczyńska

Data urodzenia:

02-06-1912

Miejsce urodzenia:

Lublin

Data śmierci:

1994

Miejsce śmierci:

Toronto

Wiek:

82

Zawód:

rzeźbiarz, ceramik , tkacz, malarka, artystka malarka, artysta plastyk

Bibliografia i archiwalia:

  • Piotrowski R.A., Biographies of Polish Artists in Canada, Canadian Polish Research Institute, Toronto 1992, s. 116-117
  • Jurkszus-Tomaszewska J., „Kronika Pięćdziesięciu lat 1940–1990”, Toronto 1995, s. 44, 51,62, 64, 65, 79, 92, 100, 106, 110, 111, 144, 225, 233, 273, 314
  • Szrodt K., „Powojenna emigracja polskich artystów do Kanady - rozwój życia artystycznego w nowej rzeczywistości w latach 40. i 50. XX wieku”, Zeszyty Archiwum Emigracji, nr 12–13 (1–2), UMK, Toruń 2010, s. 258, 259
  • Katarzyna Szrodt, „Polscy artyści plastycy w Kanadzie 1939-1989”, Warszawa 2020
  • A. Wołodkowicz, „Polish Contribution to Arts and Sciencies In Canada”, Montreal 1969, s. 47, 48, 49, 50
  • „Exhibition of Polish Artists In Exile Residing In Canada”, Musee des Beaux-Arts de Montreal, Service des Archives 1950
  • „Polish Art Exhibition”, Redpath Museum McGill University 1954
  • MacDonald C. S., „A Dictionary of Canadian Artists”, Ottawa 1967-1990, t. VII, s. 2414, 2415, 2416, 2417
  • A. Pawłowski, „A Polish Way to Canadian Art”, [w:] „A Community in Transition. The Polish Group in Canada”, Can.-Polish Research Inst. Toronto 1985, s. 89-90
  • J. Kaczmarzyk-Byszewska, „Gościńcami Kanady, na tropach polskiej kultury”, Warszawa 2012, s. 85, 86, 87
  • Katalog „Konrad and Krystyna Sadowski, Willistead Art Gallery of Widsor”, Service Archive, Montreal Museum 1960
  • Katalog „Krystyna Sadowska-Sculpture”, Dorothy Cameron Gallery Ltd, OCA Library, Toronto 1964
  • „Walking Guide to Toronto’s Public Sculpture”, OCAD University Library 1967
  • Katalog „Krystyna Sadowska - Sculptures, Drawings, Collages, Batics, Paintings”, Art Gallery, Windsor, National Gallery of Canada, Archive, 1976
  • S.A. Edita, „Great Tapestries. The Web of History form the 12th to the 20th Century”, Lausanne 1965
  • „La Tapisserie. Historie et Technique du XIV-e au XX-e siècle”, Edita 1977
  • E. Dzikowska, „Jesteśmy. Wystawa dzieł artystów polskich tworzących za granicą”, Zachęta, Warszawa 1992, s. 179

Bibliografia uzupełniająca:

„13 Polskich Legend”, Tygodnik Polski, 1946 r., nr.8 (165);
„Wystawa Przemysłu Artystycznego w Montrealu”, Związkowiec, maj 1950 r.;
„The Sadowskis. Artists and Craftsmen”, Canadian Art, wiosna 1954 r., Vol. XI no.3;
„Citizen”, wrzesień 1957, The Minister of Immigration, Ottawa;
„Sukces polskich artystów”, Związkowiec, marzec 1957 r.;
„Konrad et Krystyna Sadowski”, La Press, 25 kwietnia 1959 r.;
„Sadowska Wins Jurzykowski Prize for Art”, Globe and Mail, 30 stycznia 1965 r., s.17;
„Wystawa artystów”, Związkowiec, maj 1974 r.;
Marty Gervais, „Freedom is more than Just a word to this artist”, Windsor Star, 15 stycznia 1977 r.

Publikacja:

26.04.2025

Ostatnia aktualizacja:

26.04.2025

Opracowanie:

Katarzyna Szrodt
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Słownik artystek i artystów polskich w Kanadzie Zobacz