Kwatera polska na cmentarzu katolicko-chaldejskim, fot. Armenian Foundation, 2019
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kwatera polska na cmentarzu katolicko-chaldejskim
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000387-W (IR-0001)

Kwatera polska na cmentarzu katolicko-chaldejskim

Identyfikator: WOJ-000387-W (IR-0001)

Kwatera polska na cmentarzu katolicko-chaldejskim

W latach 1942-1945 w miejscowości Ahwaz istniał obóz przejściowy dla polskich uchodźców, którzy opuścili ZSRR z Armią gen. Andersa. Przybyli tu zarówno żołnierze jak i osoby cywilne. Obóz zorganizowany został przez władze brytyjskie i miał początkowo charakter wojskowy. Po ewakuacji polskich żołnierzy na Bliski Wschód, zarządzany był przez Ekspozyturę Delegatury Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej RP i Oficera Placu.

Polaków zmarłych w Ahwazie chowano na wydzielonej działce na miejscowym cmentarzu katolicko-chaldejskim. W wykazach występuje 118 nazwisk uchodźców cywilnych i wojskowych, którzy tu spoczęli. We wrześniu 1944 r. szczątki 22 osób (20 wojskowych i 2 cywili) zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz wojenny w Basrah (Irak), jednak prawie wszyscy z nich są obecnie upamiętnieni symbolicznie również na cmentarzu w Ahwazie.

W 1965 r. Ambasada umieściła na działce płytę z jasnego kamienia napisem: „Pamięci Polaków zmarłych z dala od Ojczyzny tu pochowanych w latach 1942-1945. Ambasada PRL w Teheranie 1965 rok". W nieustalonym czasie przeniesiono tu także dwa pomniki bez inskrypcji.

W późniejszym okresie na nekropolii wykonywano prace geodezyjne i przeprowadzano kanalizację, w wyniku czego niektóre groby zostały zniwelowane. W 1976 r. cała polska kwatera została zalana i zamulona na skutek powodzi. Przez długi czas pozostawała bez opieki.

W 2007 r. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa sfinansowała odbudowę kwatery - imienne nagrobki wykonano z płyt kamiennych ułożonych na wybetonowanych rzędach mogił. W 2016 r. stawiony został pomnik – słup milowy, charakterystyczny dla cmentarzy żołnierzy Armii gen. Andersa. W 2017 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadziło tu prace remontowo-budowlane.

W 2018 r. na wniosek rodziny Pawła Zalewskiego, który został pochowany na tym cmentarzu, Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych we współpracy z Biurem Informacji i Poszukiwań PCK ustalił na podstawie badań archiwalnych, że to on został upamiętniony tabliczką epitafijną z podanym imieniem, bez nazwiska. Inskrypcja została uzupełniona przez opiekuna cmentarza.

Obecnie kwatera objęta jest stałą opieką w ramach zadania dofinansowanego z programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Miejsca pamięci narodowej za granicą". Opiekę (dozór, porządkowanie, drobne naprawy) realizuje Fundacja Armenian Foundation.

Publikacja:
27.10.2022
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Kwatera polska na cmentarzu katolicko-chaldejskim
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz