Na zwiedzających kanton Vaud czeka niespodzianka – zbiory na zamku w Morges. Położony nad brzegiem malowniczego Jeziora Genewskiego, w pobliżu majestatycznego Mont Blanc, zamek kryje w swoich murach kilka kolekcji muzealnych. Wśród nich znajdziemy m.in. Muzeum Paderewskiego, Muzeum Artylerii i Historii Militarnej Vaud, a także wyjątkowe Muzeum Historycznych Figurek. Minęło niemal pięćdziesiąt lat od udostępnienia tej ostatniej kolekcji szerszej publiczności (Muzeum Historycznych Figurek otwarto w 1982 r.), a zbiory te wciąż zachwycają, choćby nietypowym polonikiem związanym z historią strategii wojennych.

Zamek w Morges - 800 lat historii

Pierwsze wzmianki o Morges pochodzą z 1286 r., gdy Ludwik I, brata Amadeusza V, ówczesnego hrabiego Sabaudii, wybudował tu zamek, aby wzmocnić system fortyfikacji w regionie. Do lat 30. XVI w. zamek był siedzibą lokalnych władców, aż region Morges przejęło Berno. Morges pozostawało pod jego panowaniem do końca XVIII w., kiedy po wkroczeniu wojsk napoleońskich miejscowość najpierw odzyskała formalną niezależność (pozostając jednak w strefie wpływów Francji), po czym w 1803 r. została włączona wraz z kantonem Vaud do Szwajcarii.

Zamek przekształcono w muzeum w 1925 r. i szybko stał się ważnym centrum kulturalnym regionu. Oprócz historycznej broni, zbroi, sztandarów czy flag, związanych z militarną historią regionu, od lat 80. XX w. wystawa na zamku prezentuje również obiekty z największej kolekcji figurek w Szwajcarii. Ta kolekcja, obejmująca ponad 40 tysięcy figurek żołnierzy, została podarowana kantonowi Vaud przez szwajcarskiego kolekcjonera Raoula Gérarda w 1959 r.

Historia strategii w figurkach

Dzięki skrupulatnej pracy Gérarda powstała wyjątkowa ekspozycja, która ukazuje historię strategii wojennej. Figurki, stworzone przez znanych artystów takich jak Madlener, Begnini, Rousselot i Bombled-Wilke, zostały wykonane z cyny, ołowiu i antymonu. Rozmieszczone na makietach, tworzą rekonstrukcje pól bitewnych z różnych epok i regionów świata. Ekspozycja wiernie oddaje historię, heraldykę, ubiór oraz krajobrazy bitew, przenosząc zwiedzających w czasie i przestrzeni.

Makieta bitwy pod Wiedniem

Jedną z najciekawszych makiet w zbiorach Muzeum Historycznych Figurek jest rekonstrukcja bitwy pod Wiedniem. Zwycięstwo pod Wiedniem, odniesione 12 września 1683 r., należy do najważniejszych wydarzeń w historii Polski i Europy, ponieważ było to pierwsze wielkie zwycięstwo nad imperium ottomańskim. Armia sułtana, licząca ponad 55 tysięcy żołnierzy, została niemal całkowicie rozgromiona. Makieta przedstawia kulminacyjny moment bitwy, kiedy to około 20 tysięcy jeźdźców polskiej husarii pod dowództwem Jana III Sobieskiego przeprowadziło atak na Turków znajdujących się w dolinie, około godziny 18. Szarża polskiej husarii, która stopniowo nabierała tempa, była wspierana przez chorągwie pancerne, lekką jazdę oraz wojska sprzymierzonych Austriaków i Niemców.

Zwycięstwo Polaków odbiło się szerokim echem na świecie, co znalazło odbicie w sztuce i literaturze kolejnych epok. Znajdująca się w zbiorach Muzeum Historycznych Figurek makieta ukazuje rozległe pole bitwy, z niezwykłą precyzją oddając postać Jana III Sobieskiego oraz jeźdźców husarii.