Geneza: związki Ignacego Jana Paderewskiego ze Szwajcarią

Ignacy Jan Paderewski (1860-1941) był wybitnym polskim pianistą i kompozytorem, którego losy splotły się ze Szwajcarią na ponad cztery dekady. Choć przez wielu współczesnych był uważany za Szwajcara z egzotycznie brzmiącym nazwiskiem, jego historia przypomina losy wielu polskich emigrantów, którzy na początku XX w. osiedlili się nad Jeziorem Genewskim z powodów politycznych.

Paderewski zamieszkał w willi Riond-Bosson w Morges 1897 r. Ta malownicza willa, położonaw regionie winiarskim, stała się dla niego miejscem odpoczynku i pracy, inspirując go do twórczości muzycznej, organizacji koncertów, które odbywały się nie tylko w pobliskim Fryburgu, Genewie czy Lozannie. Jej wnętrze wypełniały liczne nagrody oraz egzotyczne, orientalne dzieła sztuki nabywane przez Paderewskiego podczas licznych podróży.

Osiągnąwszy renomę na Zachodzie jako kompozytor, Paderewski zaangażował się w działalność charytatywną i dyplomatyczną. Korzystając ze swej popularności propagował kwestię niepodległości Polski, w Szwajcarii współorganizował inicjatywy na rzecz kraju, takie jak Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce (1915). Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1919 r.  powrócił do ojczyzny, gdzie sprawował funkcje premiera i ministra spraw zagranicznych RP. Po dymisji z urzędu, powrócił do Szwajcarii. W 1936 r. stał się współinicjatorem porozumienia politycznego Front Morges, które wykorzystując osłabienie sanacji po śmierci Piłsudskiego dążyło do przejęcia władzy w kraju. Zaproponowana wówczas idea współpracy stronnictw weszła w życie dopiero po klęsce wrześniowej.

Przed wyjazdem ze Szwajcarii do Stanów Zjednoczonych, po ponad 40 latach pobytu, Paderewski w wywiadzie dla radia Lozanna-Morges wyraził swoje głębokie przywiązanie do tego kraju: 

„Zostawiam wam swoje serce i zapewniam, że oceany, które nas rozdzielą, nie zdołają odwrócić moich najserdeczniejszych, najwdzięczniejszych i na zawsze wiernych myśli od was wszystkich, od tej drogiej Szwajcarii”(strona internetowa Muzeum Paderewskiego).

Historia Muzeum Paderewskiego

Historia Muzeum Paderewskiego sięga 1977 r., kiedy to z inicjatywy pianisty Henryka Witkowskiego (ur. 1951) powstało Stowarzyszenie Paderewskiego w Morges. Zadaniem organizacji było pielęgnowanie pamięci i promowanie wiedzy o kompozytorze, którego losy ściśle związane były ze Szwajcarią. Dzięki porozumieniu z gminą, w 1991 r. Stowarzyszenie utworzyło przestrzeń ekspozycyjną w Centrum Kulturalnym, mieszczącym się w średniowiecznym Zamku w Morges. Z uwagi na niewielkie gabyryty pomieszczenie potocznie jest nazywane Salonikiem.

Od 2014 r. Muzeum Paderewskiego podlega Fundacji im. Paderewskiego, kontynuującej dzieło wcześniejszego Stowarzyszenia. W 2016 r. na Zamku w Morges w pomieszczeniu wyłożonym białą boazerią otwarto wystawę opowiadającą o obecności Paderewskiego nad Jeziorem Genewskim, posiłkując się eksponatami i dokumentami z kolekcji Muzeum Paderewskiego. W ramach ekspozycji instytucja umożliwiła dostęp cyfrowy poprzez terminale interaktywne do całości swych zbiorów.