W połowie XVIII w. przeprowadzono modernizację wnętrza katedry łacińskiej we Lwowie. Wówczas to stary, spróchniały ołtarz główny przesunięto na linię łuku tęczowego. W prezbiterium zas powstał nowy ołtarz według projektu Piotra Polejowskiego wraz z niszą przeznaczoną dla cudownego obrazu Matki Boskiej Domagaliczowskiej.

Wielka modernizacja katedry łacińskiej
W roku 1760 arcybiskupstwo lwowskie objął Wacław Hieronim Sierakowski (1700‒1780), biskup przemyski. Słynął z zamiłowania do sztuki, był wytrawnym kolekcjonerem i fundatorem. Jako nowy zwierzchnik archidiecezji postanowił zmodernizować lwowski kościół archikatedralny. Średniowieczna budowla była zaniedbana, wypełniona w tym czasie licznymi przedmiotami, m.in. ołtarzami, epitafiami, tablicami, ławkami, skrzyniami brackimi pochodzącymi z różnych epok, i wymagała uporządkowania. Arcybiskup Sierakowski do przygotowania projektu modernizacji kościoła, obejmującej zarówno architekturę zewnętrzną, jak i wystrój i wyposażenie wnętrza, zatrudnił lwowskiego architekta Piotra Polejowskiego (1734‒1776), ucznia architekta Bernarda Meretyna (zm. 1759) i rzeźbiarza Johanna Georga Pinsla (zm. 1761/1762).

Trwające piętnaście lat prace w katedrze rozpoczęto w roku 1765 od uporządkowania prezbiterium. Rozebrano wówczas m.in. stary, spróchniały ołtarz główny i przesunięto go na linię łuku tęczowego, a znajdujący się w nim od niedawna cudowny obraz Matki Boskiej Domagaliczowskiej, autorstwa Józefa Szolc-Wolfowicza (zm. 1626 lub 1627) umieszczono tymczasowo w kaplicy Wiśniowieckich.

Nowy ołtarz główny - widok ogólny
Kamień węgielny pod budowę nowego ołtarza głównego, według projektu Piotra Polejowskiego, położono 7 maja 1766 r. Murowana nastawa została zbudowana z cegły wykończonej barwionym w masie stiukiem imitującym szarawo-niebieski, żyłkowany marmur. Składa się z części centralnej, założonej na łuku wklęsłej elipsy, artykułowanej kolumnami oraz dwóch wiązek kolumn na postumentach ustawionych ukośnie w narożach ołtarza, które tworzą optyczną całość i pogłębiają eliptyczny rzut. Dynamiczną strukturę dodatkowo podkreślają falujące fragmenty belkowania nad kolumnami oraz smukłe, ażurowe zwieńczenie z włączonym w kompozycje oknem.

Przy projektowaniu nowej nastawy Piotr Polejowski wykorzystał doświadczenie zdobyte w warsztacie Bernarda Meretyna i odwołał się do projektowanych przez niego ołtarzy, m.in. w kościele w Horodence i Monasterzyskach, a także do formy tabernakulum, jakie Meretyn stworzył dla kościoła w Hodowicy. Ołtarz główny katedry lwowskiej jest najokazalszym dziełem powstałym w środowisku lwowskich rzeźbiarzy w drugiej połowie XVIII w., jakie możemy podziwiać do dzisiaj.

Nowy ołtarz główny - dekoracja rzeźbiarska
Dekorację rzeźbiarską ołtarza wykonał w latach 1766‒1770 brat Piotra, Maciej Polejowski (zm. po 1794). Artysta stworzył cztery ponadnaturalnej wielkości figury Ojców Kościoła: śś. Augustyna, Atanazego, Ambrożego i Hieronima, ustawione w głównej części ołtarza. Było to pierwsze duże zamówienie realizowane przez Macieja Polejowskiego samodzielnie, wcześniej bowiem pracował wraz z bratem w warsztacie rodzinnym przy wykonaniu ołtarza głównego w podlwowskiej Nawarii.

Dziełem Polejowskiego są także dwie duże postacie aniołów siedzących w dynamicznych pozach i z szeroko rozpostartymi skrzydłami na falujących przyczółkach na szczycie ołtarza oraz liczne putta. Przy pracy nad dekoracją zwieńczenia pomagał rzeźbiarz Jan Obrocki, który w latach 1768‒1770 wykonał w zwieńczeniu ołtarza snycerską glorię promienistą z monogramem MARIA. Złoceniem elementów dekoracyjnych zajmował się wyspecjalizowany w tym lwowski malarz-pozłotnik Mathias Müller

Rzeźby Ojców Kościoła Macieja Polejowskiego są jednymi z najlepszych dzieł tzw. lwowskiej rzeźby rokokowej, powstałych w drugiej połowie XVIII w., a sam Maciej jest powszechnie uważany za najważniejszego przedstawiciela drugiego pokolenia rzeźbiarzy lwowskiego rokoka.

Środkową część ołtarza, w myśl długowiecznej tradycji przesłania się ruchomym obrazem. Pierwszą zasuwę przedstawiającą Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny namalował w roku 1769 lwowski malarz Marcin Stroiński (brat Stanisława), ale nie zyskała akceptacji abpa Sierakowskiego, który namalowanie nowego obrazu zlecił swojemu nadwornemu malarzowi, Włochowi Antoniemu Tavelliemu (zm. po 1778). Artysta wywiązał się ze zlecenia dopiero w roku 1778 i odtąd obraz „Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny” znajduje się w ołtarzu głównym. Tavelli znany jest także z innych prac dla abpa Wacława Hieronima Sierakowskiego, a także jako autor polichromii kościoła w Nawarii.

Konsekracja odnowionej katedry odbyła się 23 kwietnia 1776 r.

Cudowny obraz Matki Boskiej Domagaliczowskiej
W głównym polu ołtarza w katedrze łacińskiej Piotr Polejowski zaprojektował niszę zakończoną łukiem koszowym (spłaszczonym), przeznaczoną dla cudownego obrazu Matki Boskiej Domagaliczowskiej. Aby odpowiednio wyeksponować powszechnie czczony wizerunek, złotnik Józef Łukaszewicz wykonał ze srebra postument złożony z wolut (elementów spiralnych), otoczony siedmioma srebrnymi kolumnami na smukłych postumentach, zwieńczonych falującymi przyczółkami na belkowaniach i puttami z wazonami płomienistymi. Kolumna znajdująca się bezpośrednio za obrazem otrzymała rozbudowaną srebrną glorię promienistą, podtrzymywaną przez rokokowy wazon, na której znajdują się obłoki, uskrzydlone główki anielskie, srebrny, pozłacany półksiężyc oraz takież berło.

Cała konstrukcja, w której centrum wstawiono obraz, nawiązywała do świątyni Salomona i była symbolem Mądrości Bożej, utożsamionej z lwowską katedrą. W związku z planowaną koronacją cudownego wizerunku papieskimi koronami (celebrowaną 11 maja 1776 r.), w latach 1773‒1776 lwowski jubiler i złotnik, Pierre Chalier, wykonał srebrną, pozłacaną i wysadzaną kamieniami szlachetnymi sukienkę dla obrazu.

Pomimo kolejnych przekształceń w późniejszych czasach, np. dodania nowego antependium na przełomie XIX i XX w., wstawienia posoborowego ołtarza i pulpitu, wymiany świeczników ołtarzowych, w dalszym ciągu możemy podziwiać maestrię projektu i kunszt wykonania ołtarza głównego przez najważniejszych artystów lwowskich drugiej połowy XVIII stulecia.

Ołtarz główny w katedrze łacińskiej - obecnie
Ołtarz zachowany jest w bardzo dobrym stanie, do czego przyczyniły się liczne konserwacje prowadzone od XIX w. Ostatnia, wielka konserwacja miała miejsce w 2008 r. i była prowadzona przez polskich konserwatorów pod nadzorem i z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Senatu RP. Prace objęły wówczas całościową konserwację struktury, dekoracji rzeźbiarskiej i ornamentalnej. Odczyszczenie elementów, przywrócenie oryginalnej kolorystyki i złoceń wykonywał zespół konserwatorów pod kierownictwem Jana Wiłkojcia. Nieco wcześniej, bo w roku 1996 Anna Kostecka prowadziła konserwację cudownego obrazu „Matki Boskiej Domagaliczowskiej”, a w roku 2005 Ewa Wiłkojć i Justyna Wyszkowska-Baścik konserwowały obraz Tavelliego na zasuwie z Wniebowzięciem Najświętszej Marii Panny. Ostatnim etapem szeroko zakrojonych prac była konserwacja XIX-wiecznego haftowanego antependium zrealizowana w roku 2009 przez Mariannę Kwiatkowską ze Lwowa.