Pałac Tyszkiewiczów w Zatroczu – perła neoklasycyzmu na Litwie

Zespół pałacowo-parkowy w Zatroczu, znajduje się nad wschodnim brzegiem Jeziora Galwe, w niewielkiej odległości od Trok. Stanowi niezwykłe połączenie neoklasycystycznej architektury z harmonijnym krajobrazem. Zespół ten zajmuje powierzchnię ponad 60 hektarów, z czego 48 ha stanowi park.

Historia pałacu Tyszkiewiczów

Rezydencja w Zatroczu została wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku na zlecenie hrabiego Józefa TyszkiewiczaIJadwigi Stefanii Marii Światopełk-Czetwertyńskiej. Głównym projektantem budowli został znany polski architekt i konserwator zabytków Józef Huss (1846-1904). Posiadłość pozostawała w rękach Tyszkiewiczów aż do wybuchu II wojny światowej.

Niestety, po II wojnie światowej, w wyniku konfiskaty przez władze radzieckie, posiadłość przeszła w ręce państwowe. Pałac, podobnie jak wiele innych tego typu rezydencji, popadł w ruinę i stopniowo tracił swoje dawne znaczenie. Został zdewastowany i zaniedbany, co przez dekady wpływało na jego stan techniczny.

Architektura pałacu

Neoklasycystyczny gmach o jasnej elewacji jest nazywany „Białym Pałacem”. Jednym z ciekawszych zabytków jest tu usytuowany w otoczeniu malowniczego parku neoklasycystyczny zespół pałacowo-parkowy Tyszkiewiczów. Ten stosunkowo niewielki dwukondygnacyjny budynek powstał na planie kwadratu z elewacją o okazałym dwukolumnowym portyku, zwróconym w kierunku jeziora. Całość zaś, otoczona została rozległym parkiem krajobrazowym z angielskimi i francuskimi ogrodami. W rękach Tyszkiewiczów posiadłość pozostawała aż do wybuchu II wojny światowej, kiedy została skonfiskowana przez władze radzieckie.

Pałac Tyszkiewiczów to stosunkowo niewielki, dwukondygnacyjny budynek wzniesiony na planie kwadratu. Główna fasada, skierowana w stronę jeziora, wyróżnia się okazałym dwukolumnowym portykiem, który dodaje budowli lekkości i klasycznej elegancji. Zastosowanie elementów neoklasycyzmu – prostota form, harmonijne proporcje oraz bogate detale architektoniczne – nadaje pałacowi dostojnego charakteru, jednocześnie wkomponowując go w naturalny krajobraz okolicznych wzgórz i jezior.

Pałac otoczony jest przez rozległy park krajobrazowy, zaprojektowany w stylu angielsko-francuskim, co jest kolejnym wyrazem dobrego gustu Tyszkiewiczów. Park został starannie zaprojektowany w taki sposób, by harmonijnie łączył elementy natury z architekturą. Eleganckie aleje, naturalne stawy, starannie przycięte żywopłoty oraz romantyczne zakątki pozwalają odwiedzającym poczuć atmosferę arystokratycznej rezydencji sprzed wieków.

Renowacja

Dopiero w ostatnich latach pałac w Zatroczu odzyskał swój dawny blask dzięki starannej renowacji, która pozwoliła przywrócić rezydencji jej pierwotny wygląd. Obecnie kompleks pałacowy pełni funkcję kulturalno-edukacyjną. Odbywają się tu liczne wystawy, koncerty i wydarzenia artystyczne, w tym wystawy polskich artystów, takich jak Leon Wyczółkowski czy Wojciech Weiss. W pałacowych wnętrzach można również podziwiać odrestaurowane meble, które pochodzą z Muzeum Podlaskiego.

Ponadto, w pałacu organizowane są koncerty Chopinowskie, które przyciągają zarówno miłośników muzyki klasycznej, jak i turystów z całego świata. Dzięki tym inicjatywom Zatrocze znowu stało się ważnym punktem na mapie kulturalnej Litwy, a sam pałac przyciąga nie tylko miłośników architektury i historii, ale również tych, którzy pragną poczuć atmosferę dawnych czasów.