Polski cmentarz wojenny, fot. MKiDN, 2019
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polski cmentarz wojenny
Polski cmentarz wojenny, fot. BUDMEX, 2021
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polski cmentarz wojenny
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000162-W/73662 (UZ-0008)

Polski cmentarz wojenny

Identyfikator: WOJ-000162-W/73662 (UZ-0008)

Polski cmentarz wojenny

W styczniu/lutym 1942 r. miało miejsce przesunięcie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (Armii gen. Andersa) z sowieckiej republiki rosyjskiej do republik środkowoazjatyckich. W ówczesnym obwodzie kaszkadaryjskim ulokowano jednostki 6 Dywizji Piechoty oraz Ośrodek Organizacyjny Armii. Do miejsc tworzenia polskich jednostek masowo napływali też cywile w następstwie ogłoszonego 12.08.1941 r. dekretu Prezydium Rady Najwyższej ZSRR o tzw. „amnestii dla obywateli polskich.” Na Polskim Cmentarzu Wojennym w Gałabułag spoczywają zmarłe z chorób i wycieńczenia osoby cywilne, o których pamiętają okoliczni starsi mieszkańcy. Dyrektor Archiwum Państwowego Obwodu Kaszkadaryjskiego potwierdził lokalizację pochówków około stu Polaków w miejscowości Gałabułag. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa odbudowała cmentarz w 2010 r., umieszczając na nim 17 małych nagrobków w miejscach, w których pozostały ślady pochówków. Cmentarz zajmuje powierzchnię 2030 m2, jest ogrodzony kamiennym murkiem. W centralnym jego miejscu, na osi wejścia, ustawiony został typowy dla cmentarzy żołnierzy gen. Andersa pomnik w formie milowego słupa z płaskorzeźbą orła. Na pomniku znajduje się napis w języku polskim i uzbeckim: "TU SPOCZYWAJĄ POLACY / ŻOŁNIERZE / ARMII POLSKIEJ / GEN. WŁ. ANDERSA / I OSOBY CYWILNE / BYLI JEŃCY / WIĘŹNIOWIE / SOWIECKICH ŁAGRÓW / ZMARLI W 1942 R. / W DRODZE DO OJCZYZNY / CZEŚĆ ICH PAMIĘCI".Przy wejściu na cmentarz umieszczone są tabliczki informacyjne z napisem w językach polskim i uzbeckim: "POLSKI / CMENTARZ WOJENNY / GAŁABUŁAG/ UFUNDOWANY PRZEZ / RZECZYPOSPOLITĄ POLSKĄ / STARANIEM RADY / OCHRONY PAMIĘCI / WALK I MĘCZEŃSTWA / KTÓRA TAKŻE SPRAWUJE / NAD NIM OPIEKĘ”.Po likwidacji Rady OPWiM opiekę nad cmentarzem finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2018 r. z funduszy Ministerstwa wykonany został remont tej nekropolii. Resort kultury prowadzi również prace badawcze w celu ustalenia spisu osób cywilnych pochowanych na cmentarzach w Azji Środkowej. Jak dotąd, pomimo przeprowadzonych kwerend w różnych źródłach, nie udało się ustalić wykazu pochowanych na cmentarzu w Gałabułag, ani odnaleźć w polskich spisach i publikacjach potwierdzenia pobytu Polaków w tym miejscu.
Publikacja:
01.08.2022
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Polski cmentarz wojenny
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz