Kościół parafialny pw. św. Ludwika w Krasławiu, fot. Rodions Doļa, 2016
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Ołtarz w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu, fot. Dorota Janiszewska-Jakubiak, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata po pracach konserwatorskich, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata - fragment przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata - fragment przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Obraz św. Donata - rama obrazu przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Odwrocie obrazu św. Donata po pracach konserwatorskich, fot. K. Górecka-Ruszel
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Wnętrze kaplicy z relikwiami św. Donata w kościele pw. św. Ludwika w Krasławiu, fot. A. Kurek
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Elementy ołtarza Serca Pana Jezusa przed konserwacją
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Elementy ołtarza Serca Pana Jezusa przed konserwacją
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
Elementy ołtarza Serca Pana Jezusa przed konserwacją
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002032-P/162221

Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu

Identyfikator: POL-002032-P/162221

Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu

Wzniesiony w latach 1756-1767 kościół pw. św. Ludwika w Krasławiu jest zabytkiem unikatowym pod względem historycznym i artystycznym. Został ufundowany przez właścicieli Krasławia - Konstantego Ludwika hr. Platera z Broelu i jego żonę, Augustę z Ogińskich, z przeznaczeniem na siedzibę biskupów inflanckich. Prace konserwatorskie w kościele finansowane, m.in z funduszy Senatu RP i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczęły się w 2003 roku.

W 2003 r. rozpoczęto prace konserwatorskie w kościele św. Ludwika. Konserwacja olejnego obrazu z ołtarza głównego, która w latach 2003-2005 odbywała się pod kierunkiem Józefa Stecińskiego, była niezwykle trudnym przedsięwzięciem. Od lat zabiegał o nią wielce zasłużony dla Krasławia, dziekan i proboszcz kościoła św. Ludwika, ks. prałat Józef Łapkowski (Jazeps Lapkovskis) (1920-2005). Stroną organizacyjną przedsięwzięcia zajął się Ośrodek ds. Polskiego Dziedzictwa Kulturowego poza Granicami Kraju Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Prace w kościele św. Ludwika prowadzone były w uzgodnieniu z łotewską Państwową Inspekcją Ochrony Dziedzictwa Kulturowego (Valsts kulturas pieminekl u aizsardzibas inspekcija), z pomocą Ambasady RP w Rydze, a także proboszcza i Rady Parafialnej oraz władz miejskich Krasławia.


Konserwacja olbrzymiego płótna Święty Ludwik wyruszający na wyprawę krzyżową (bez ram obraz ma wymiary 695 x 328 cm) została sfinansowana z funduszy Senatu RP oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Rozpoczęte w 2003 r. prace konserwatorskie, prowadzone przez zespół konserwatorów pod kierunkiem Stecińskiego, poprzedzone ekspertyzami oraz badaniami chemicznymi i mikrobiologicznymi, potwierdziły pilną konieczność interwencji specjalistów, na co wcześniej wskazywały uszkodzenia warstwy malarskiej, płótna i ramy spowodowane zniszczeniami z czasów II wojny światowej, wilgotnym klimatem oraz nieprawidłową wentylacją kościoła.

Konserwacja zabytkowej ramy obrazu wykonana została przez Józefa Stecińskiego z funduszy przekazanych przez łotewską Państwową Inspekcję ds. Ochrony Dziedzictwa Kulturowego. Dzięki środkom zapewnionym przez stronę łotewską, konserwatorka dzieł sztuki Kristīne Širvinskas odrestaurowała odkryte na ścianie zamykającej prezbiterium malowidło ścienne autorstwa Castaldiego. Decyzją władz kościelnych obraz olejny Święty Ludwik wyruszający na wyprawę krzyżową przeniesiony został na ścianę południową prezbiterium. W ołtarzu głównym jest eksponowany fresk Castaldiego. Konserwatorzy zajrzeli również pod obrazy z bocznych ołtarzy. Tam też odkryto ślady malowideł ściennych.

Ksiądz Łapkowski zmarł na krótko przed zakończeniem konserwacji obrazu „według szkicu” Jana Matejki. Po jego śmierci zabytkową świątynią i parafią pw. św. Ludwika w Krasławiu opiekował się ks. Martins Kluss, którego obowiązki duszpasterskie przejął w styczniu 2006 r. ks. Edward Woroniecki (Eduards Voroneckis).

Kontynuowana przez MKiDN współpraca z parafią św. Ludwika zaowocowała odkryciem kolejnych malowideł Castaldiego oraz pełną konserwacją ołtarza głównego, którą przeprowadził polsko-łotewski zespół konserwatorów pod kierunkiem Tomasza Dziurawca, a ze strony łotewskiej Dmitrijsa Laščetko. Finansowanie projektu zapewniły fundusze z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Za sprawą trwającego 12 lat projektu, rozpoczętego w 2003 r., a uroczyście zakończonego w 2015 r., dzięki wsparciu i zaangażowaniu wielu osób i instytucji z obu krajów, udało się odrestaurować jeden z najpiękniejszych i najbardziej wartościowych zabytków wspólnego polsko-łotewskiego dziedzictwa kulturowego. Realizacja projektu była możliwa dzięki wsparciu MKiDN RP, Ministerstwa Kultury RŁ, Ambasady RP w Republice Łotewskiej, łotewskiej Państwowej Inspekcji Ochrony Dziedzictwa Kulturowego, łotewskiego Państwowego Funduszu Wsparcia Kultury, Stowarzyszenia „Wspólnota Polska, biskupa Diecezji Rezekneńsko-Aglońskiej Jānisa Bulisa, księży z kościoła pw. św. Ludwika w Krasławiu, lokalnych władz samorządowych, a także ścisłej współpracy polskich i łotewskich konserwatorów zabytków.

Prace przeprowadzone w 2018
W 2018 r. do prac włączył się Instytut Polonika. XIX-wieczny ołtarz boczny z obrazem Matki Bożej autorstwa Józefa Peszki  (1767-1831) odrestaurował zespół konserwatorów pod kierunkiem Tomasza Dziurawca. Projekt zrealizowano we współpracy ze Stowarzyszeniem Oświaty i Kultury Polskiej. 

Realizator: Stowarzyszenie Oświaty i Kultury Polskiej

Prace przeprowadzone w 2019
W 2019 r. Instytut Polonika kontynuował działania podjęte w kościele w roku 2018. Sfinansowano prace konserwatorskie przy drugim XIX-wiecznym murowanym ołtarzu bocznym Serca Pana Jezusa będącego pendant ołtarza z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej. W czasie prac usunięto przemalowania, uzupełniono ubytki zapraw w części górnej ołtarza oraz poddano pełnej konserwacji i restauracji obraz, dwie ramy i srebrną koszulkę.

Realizator: Stowarzyszenie Oświaty i Kultury Polskiej

Prace przeprowadzone w 2020
W 2020 r. kontynuowane były prace konserwatorskie przy ołtarzu bocznym Serca Pana Jezusa w stylu klasycystycznym, o kształcie prostokąta zamkniętego od góry tympanonem, wykonanym jako konstrukcja murowana z elementami sztukatorskimi.

Celem przeprowadzonych prac konserwatorskich było przywrócenie pierwotnego wyglądu ołtarza z zachowaniem pierwszej warstwy historycznej polichromii w technice temperowej wraz ze złoceniami.

Prace zostały zakończone.

Realizator: Parafia św. Ludwika w Krasławiu

Prace przeprowadzone w 2024
Konserwacji poddany został obraz z przedstawieniem św. Donata znajdujący się na północnej ścianie kaplicy bocznej, w której przechowywane są relikwie świętego. Sprowadzone w 1778 r. z rzymskich katakumb św. Wawrzyńca szczątki męczennika początkowo trafiły do kaplicy pałacowej, jednak już w 1784 r., po wzniesieniu przy kościele kaplicy ufundowanej przez Augustę z Ogińskich Platerową, dokonano ich uroczystego przeniesienia. W nowym miejscu relikwie zyskały oprawę w postaci okazałego architektonicznego ołtarza, za którym eksponowany jest obraz św. Donata.

Zgodnie z ikonografią św. Donata wyobrażano jako legionistę rzymskiego z palmą i mieczem. Według tradycji święty przyczynił się do ugaszenia pożaru kościoła uderzonego piorunem, stąd uważany był za patrona chroniącego od pożogi, gradobicia i deszczów niszczących plony.

Obraz został namalowany w 1862 r. przez Carla Schwiemera na podstawie malowidła Simona Voueta „Apoteoza św. Teodora” (1627 r., obecnie w zbiorach Galerii Drezdeńskiej).
Stan zachowania obiektu był zły. Obraz przede wszystkim wymagał prostowania i prawidłowego naprężenia. Konieczna była naprawa łączeń stolarskich oryginalnych XIX-wieczne krosien, tak aby mogły one stanowić́ wydolny system nośny dla wielkoformatowego dzieła. W trakcie prac lico i odwrocie malowidła oczyszczono z powierzchniowego brudu i kurzu, usunięto zachlapania, skonsolidowano łuski warstwy malarskiej w obszarze uszkodzeń́ mechanicznych, wykonano uzupełnienia i retusz naśladowczy.

Przeprowadzono pełną konserwację i restaurację ramy, które polegały na wzmocnieniu struktury drewna, oczyszczeniu powierzchni i konsolidacji pozłoty oraz rekonstrukcji utraconych form aplikacji. Pełnej rekonstrukcji i prac technicznych (stolarskich) wymagało zwieńczenie w postaci Oka Opatrzności w glorii. Na tym elemencie odtworzone zostało srebrzenie promieni oraz złocenie w partii Oka.

Realizator: PERSPECTO - KONSERWACJA ZABYTKÓW Katarzyna Górecka-Ruszel

Prace konserwatorskie zrealizowane zostały w latach 2018, 2019, 2020, 2024 w ramach programu strategicznego Instytutu Polonika „Ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą". 

Czas powstania:

1756–1767

Twórcy:

Antonio Paracco (architekt; Inflanty), Filippo Castaldi (Gastaldi, Gastoldi, Gustelding; malarz; Włochy, Polska)

Publikacja:

14.07.2024

Ostatnia aktualizacja:

21.05.2025

Opracowanie:

Dorota Janiszewska-Jakubiak
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Kościół parafialny pw. św. Ludwika w Krasławiu, fot. Rodions Doļa, 2016
Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Ołtarz w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu, fot. Dorota Janiszewska-Jakubiak, wszelkie prawa zastrzeżone
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata po pracach konserwatorskich, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata - fragment przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata - fragment przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata - fragment po konserwacji, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Obraz św. Donata - rama obrazu przed konserwacją, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Odwrocie obrazu św. Donata po pracach konserwatorskich, fot. K. Górecka-Ruszel
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Wnętrze kaplicy z relikwiami św. Donata w kościele pw. św. Ludwika w Krasławiu, fot. A. Kurek
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Stan ołtarza Serca Pana Jezusa po pracach konserwatorskich, fot. 2020
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Elementy ołtarza Serca Pana Jezusa przed konserwacją
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Elementy ołtarza Serca Pana Jezusa przed konserwacją
 Fotografia przedstawiająca Prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu Galeria obiektu +19
Elementy ołtarza Serca Pana Jezusa przed konserwacją

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz