Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-000722-P/93846

Prace Wojciecha Fangora w amerykańskich muzeach

Identyfikator: POL-000722-P/93846

Prace Wojciecha Fangora w amerykańskich muzeach

Wojciech Fangor jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów tworzących w XX w. Historia jego sztuki to kilka fascynujących zwrotów artystycznych. Jego prace weszły do kanonu sztuki socrealistycznej, studium przestrzeni z 1958 przygotowane razem z Zamecznikiem było prekursorskie dla podobnych działań podejmowanych w światowej sztuce. Na trwałe wpisał się w historię polskiego plakatu, będąc jedną z głównych postaci tzw. polskiej szkoły plakatu. Jednak to indywidualna wystawa w Muzeum Guggenheima w 1970 r., co zresztą już samo w sobie świadczyło o pozycji, jaką zyskał w sztuce nowojorskiej jako jeden z pierwszych tórców op-artu. Rozedrganymi, dynamicznymi, prowadzącymi do op-artu kompozycjami zainteresował się jednak wcześniej, bo już na początku lat 60. W 1965 r. zaproszony był do udziału w jednej z najważniejszych wystaw tego kierunku - „The Responsive Eye”. Pokazana była w nowojorskim Muzeum Sztuki Współczesnej (MOMA), a jej kuratorem był William C. Seitz. W tej wystawie brali też udział dwaj inni artyści powiązani z Polską - Julian Stanczak i Richard Anuszkiewicz. Odwiedzona przez ponad 180 000 osób była wielkim sukcesem. Uznawana jest za początek amerykańskiego op-artu.

Artystycznym debiutem artysty była wystawa pokazana w 1949 r., u progu socrealizmu pokazał malarstwo o wyraźnie kubizujących wpływach. Jednak socrealizm skierował jego sztukę na inne tory. Wśród prac z tego okresu szczególne miejsce mają „Matka Koreanka” i „Postaci”. Nie tylko jedne z lepszych prac tego okresu, ale też przez niejednoznaczne konteksty budzące wątpliwości, które zdają się narastać w autoironicznym, pochodzącym już z 1953 r. obrazie, pokazującym wnoszony Pałac Kultury i Nauki, który w pierwszej chwili wydaje się odwrócony. Odchodząc od socrealizmu, bezpiecznej przestrzeni szukał - jak wielu innych - w plakacie. I rzeczywiście, jego plakat do filmu René Clémenta „Mury Malapagi" z 1952 r. dał mu nagrodę na Ogólnopolskiej Wystawie Plakatu.

W 1958 r. wraz z Stanisławem Zamecznikiem przygotowali w nieistniejącym już salonie „Nowej Kultury” instalację przestrzenną „Studium przestrzeni”, odkrywając jak bardzo rozporoszone tło pozwala na budowanie dynamicznej przestrzeni obrazu. Artyści ostatecznie nie potraktowali ich jako samodzielnych kompozycji, ale zaproponowali swoiste environment. 20 płócien rozmieszczonych w sali tworzyło skomplikowane przestrzenne relacje, tworząc rodzaj dzieła otwartego. Kolejną wystawę poświęconą studium przestrzeni artyści pokazali w Stedelijk Museum w 1959 r.

W 1961 r. Wojciech Fangor zdecydował się na wyjazd z Polski. Początkowo do Wiednia, a stamtąd w 1962 r. do USA jako stypendysta w The Institute of Contemporary Arts. Potem na krótko powrócił do Europy w związku z otrzymaniem w Berlinie Zachodnim stypendium Forda, a następnie na rok do Bath Academy of Art w Corsham w Anglii. Ostatecznie jednak w 1966 r. przeniósł się do USA. Wykładał m.in. na Farleigh Dickinson University, Madison, N.J. (1966-1983) oraz Graduate School of Design, Harvard University, Cambridge, Massachusetts (1967-1968). Chociaż obrazy op-artowe przyniosły mu największą sławę, w połowie lat 70. dokonał się kolejny zwrot w jego twórczości. Artysta zwrócił się ku tzw. obrazom telewizyjnym, które malował do ok. 1984 r. Abstrakcję na powrót zastąpiła figuracja, a właściwie różnorodne obrazy, w tym telewizyjne, współczesnej kultury. Przede wszystkim interesował się medialną strukturą obrazu, ale i jego szerszym kulturowym kontekstem. Zdawał się podchodzić do niego krytycznie. Chociaż nie bez fascynacji, ale takiej która krytycznie podchodzi do medium, wyczuwając jego banalność.  Artysta w USA przebywał do 1999 r., kiedy zdecydował się na powrót do Polski. Osiadł wówczas pod Warszawą. W 2014 r., na rok przed śmiercią, zaprojektował serię murali dla warszawskiego metra. Jego obrazy znajdują się w wielu muzeualnych kolekcjach i zbiorach prywatnych na świecie m.in.:
„Mf", 1969, El Museo del Barrio
„Number 17", Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku (obraz pokazywany był na wystawie „The Responsive Eye”), 1965
Bez tytułu, Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku
„M 63" w Muzeum Sztuki Nowoczesnej (SFMOMA) w San Francisco
„M5-1969" w Muzeum Sztuki Carnegie w Pittsburghu
„M 48" w Berkeley Art Museum and Pacific Film Archive
„M39" w Smart Museum of Art w Chicago
 
Obraz Wojciecha Fangora "M 63" w Muzeum Sztuki Nowoczesnej (SFMOMA) w San Francisco. Praca wykonana w 1969 r., do kolekcji zakupiona zaś w 1977 r.

Osoby powiązane:

Czas powstania:

1969

Twórcy:

Wojciech Fangor (malarz, grafik, plakacista, rzeźbiarz; Polska)

Publikacja:

04.08.2024

Ostatnia aktualizacja:

31.08.2024

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Polonika w kolekcjach muzealnych w USA Zobacz