Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002268-P/165095

Przydrujsk (Piedruja) - cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy

Identyfikator: POL-002268-P/165095

Przydrujsk (Piedruja) - cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy

Informacja o obiekcie:

Piedruja (polska historyczna nazwa to Przydrujsk) znajduje się w granicach państwa łotewskiego.

Historia miasteczka jest związana z Drują. Obydwie miejscowości rozdziela rzeka Dźwina i granica państw (Łotwy i Białorusi). W 1506 r. Druję wraz z okolicznymi ziemiami nadano Annie z Sapiehów księżnej Massalskiej, wdowie po Tymoteuszu poległym w bitwie pod Wiedroszą w 1499 r. i ich synom: Piotrowi, Jerzemu i Iwanowi. 11 stycznia 1611 r. książę Lew Sapieha, kanclerz wielki litewski, nabył tę ziemię od prawnuczki Tymoteusza - Doroty, a w 1824 r. książę Franciszek Sapieha sprzedał posiadłość Józefowi Miłoszowi, który najpierw sam, a po nim jego syn Eugeniusz, rządził tymi terenami.

Cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Przydrujsku stoi na wysokim brzegu rzeki Marku (dopływ Dźwiny). Do świątyni prowadzi brukowana ulica.

Murowana cerkiew została zbudowana przez władze rosyjskie w latach 1883-1885, kiedy stara, drewniana, unicka, ufundowana przez Sapiehów w XVII w. nie mogła już służyć wyznawcom prawosławia. Projekt został opracowany przez architekta Konsystorza Duchownego w Witebsku Aleksandrsa Klementjevsa (1852-1919). 29 czerwca 1883 r. odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod murowaną świątynię. Budowa trwała dwa lata. 6 października 1885 r. poświęcono nowo wybudowaną cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy, arcybiskupa Miry z Licji. W 1887 r. wokół całego terenu ustawiono także nowe ogrodzenie z bramą, zastępując stare, ceglane.

Podczas I wojny światowej zniszczeniu uległa namiotowa kopuła dzwonnicy. Ówczesny zwierzchnik Nikon Zalivskis rozpoczął w latach 1924-1929 zbieranie datków i za zebrane fundusze odnowił świątynię z zewnątrz oraz jej wnętrza, za co w nagrodę otrzymał złoty krzyż.

Z biegiem lat liczba parafian zmieniała się. W 1890 r. było ich 1429, a w 1910 r. już mniej - 1169, według narodowości większość parafian stanowili Białorusini. Kiedy Łotwa uzyskała niepodległość (1918), część prawosławnych pozostała za granicą - w państwie białoruskim, a ich liczba zmniejszyła się prawie o połowę. W 1921 r. parafian było 452, a w 1938 r. tylko 591.

Cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy przetrwała lata II wojny światowej oraz czasy sowieckiego reżimu i funkcjonuje do dziś.

Budowlę zaprojektowano, wzorując się na cerkwiach wznoszonych według rosyjskiego i bizantyjskiego stylu. Świątynię zbudowano na planie krzyża, nad jego główną bryłą wznosi się pięć bulwiastych kopuł, każda z nich wsparta jest na podstawie. Ściany centralnej bryły zamykają zakomary (charakterystyczna dla starej architektury rosyjskiej część górnej połowy zewnętrznego muru budowli, która zamyka przylegające sklepienie cylindryczne i powtarza jego zakrzywioną linię). Nad przedsionkiem dostawiono dwukondygnacyjną dzwonnicę przypominającą namiot. Cerkiew, ze ścianami pokrytymi elementami dekoracyjnymi, zdobią łukowe okna.

Remont kapitalny przeprowadzono w latach 1924-1929. W 2011 r. rozpoczęto kolejne, szeroko zakrojone, prace remontowe. Wymieniono dach, zakupiono drewno do naprawy konstrukcji nośnych oraz nową blachę. Przy pomocy wiernych uporządkowano otoczenie cerkwi.

Warto nadmienić, że cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy jest jedną z najciekawszych architektonicznie świątyń prawosławnych w powiecie krasławskim.

Czas powstania:

drewniana cerkiew XVII w., murowana cerkiew 1883-1885

Bibliografia i archiwalia:

  • „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. XI, Warszawa 1890, s. 208.

Bibliografia uzupełniająca:

Uzsākta Piedrujas Sv. Nikolaja pareizticīgo baznīcas restauracja, http://www.ezerzeme.lv/lv/zinas/noderigi/12006/uzsakta-piedrujas-sv-nikolaja-pareizticigo-baznicas-restauracija [dostęp: 18.08.2024].

Publikacja:

13.10.2024

Ostatnia aktualizacja:

17.10.2024

Opracowanie:

Katarzyna Węglicka
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz