Willa Goplana w Truskawcu, na zachodniej Ukrainie, to jeden z najbardziej charakterystycznych budynków dawnego kurortu. Jej dzieje nierozerwalnie splatają się z historią uzdrowiska, które w okresie międzywojennym należało do najmodniejszych w całej Polsce.

Historia Truskawca

Truskawiec po raz pierwszy pojawia się w źródłach w 1469 roku jako część królewszczyzny polskiej. W okolicy odkryto wówczas złoża soli, a z czasem także źródła leczniczej wody, której przypisywano wyjątkowe właściwości zdrowotne. Już od XVIII wieku miejscowość zaczęła przyciągać kuracjuszy poszukujących ulgi w kąpielach solnych i błotnych. Powstawały pierwsze sanatoria i zakłady kąpielowe, a w 1849 roku ustanowiono tu funkcję lekarza zdrojowego – stanowisko to aż do 1882 roku pełnił doktor Franciszek Turek. W 1880 roku sanatoria przejęła spółka kierowana przez Adama Sapiehę, która rozpoczęła gruntowną modernizację. Odnowione uzdrowisko oferowało już wówczas 50 izb łaziennych do kąpieli słono-siarczanych i 9 izb borowinowych.

Nowoczesna infrastruktura, eleganckie promenady i hotelowe wille uczyniły Truskawiec jednym z najbardziej prestiżowych kurortów w Galicji, opisywanym szeroko w prasie polskiej i zagranicznej. W 1911 roku właścicielem uzdrowiska została spółka pod kierownictwem doktora Rajmunda Jarosza, burmistrza Drohobycza. Z jego inicjatywy wprowadzono elektryczność i połączenie kolejowe z resztą kraju.

W 1898 roku w parku uzdrowiskowym stanął pomnik Adama Mickiewicza autorstwa Tadeusza Barącza, a w latach 20. XX wieku w Truskawcu znajdowało się już 286 willi, hoteli i pensjonatów. To właśnie wtedy miasto stało się ulubionym miejscem wypoczynku elit. Przyjeżdżali tu m.in. Józef Piłsudski, Eugeniusz Bodo, Stanisław Witkiewicz, Zofia Nałkowska, Bruno Schulz i Halina Konopacka.

Truskawiec, leżący na pograniczu kultur, był również świadkiem dramatycznych wydarzeń. W 1931 roku członkowie Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) dokonali tu zamachu na polskiego polityka Tadeusza Hołówkę, co stało się jednym z preludiów późniejszych napięć narodowościowych w regionie.

Willa Goplana – architektoniczna perła

Willa Goplana została wzniesiona w latach 1924–1928 w centralnej części kurortu, według projektu architekta Jana Semkowicza. Budynek, należący do Rajmunda Jarosza, stanowi przykład połączenia stylu zakopiańskiego z elementami modernizmu i regionalnej architektury karpackiej. Drewniane zdobienia, dekoracyjne szczyty i charakterystyczne okapy nadają jej niepowtarzalny charakter, przywołujący ducha międzywojennej elegancji i letniskowego romantyzmu.

W 1980 roku decyzją Lwowskiej Obwodowej Rady Deputowanych Ludowych budynek wpisano na listę zabytków architektury i objęto ochroną konserwatorską. Dwanaście lat później, w 1992 roku, w willi otwarto Muzeum Sztuki im. Mychajła Bilasa – wybitnego artysty ukraińskiego, pioniera współczesnej sztuki włókna.

Dziś Goplana pozostaje nie tylko świadectwem dawnej świetności Truskawca, ale także żywym miejscem kultury, łączącym pamięć o polsko-ukraińskim dziedzictwie uzdrowiska z nowoczesną działalnością artystyczną.

Tekst zawiera podstawowe dane o obiekcie. Jeżeli masz dodatkowe informacje – zapraszamy do kontaktu!