Mało znanym epizodem w historii sztuki Szwajcarii jest nurt odnowy sztuki sakralnej początku XX w. w romańskiej części kraju. Co ciekawe, animatorem tego ruchu był artysta o polskich korzeniach, dekorator i pisarz – Alexandre Cingria (1879-1945). Początki idei wyznaczyła realizacja witraży we wnętrzu neogotyckiego kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Cornavin w Genewie (obecnie bazylika pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Genewie).

Alexandre Cingria - pionier ruchu odnowy sztuki sakralnej

Alexandre Cingria był synem malarki Karoliny Stryjeńskiej (1846-1913). Choć przyszedł na świat w Genewie, przez całe życie był zainteresowany kulturą polską. Impulsem do jego kariery witrażysty stały się kompozycje Józefa Mehoffera (1869-1946) we Fryburgu. Cingria był animatorem i założycielem Grupy św. Łukasza (Groupe de Saint-Luc) - ugrupowania artystów specjalizujących się w wysokiej klasy całościowych zespołach dekoracji wnętrz kościelnych - od architektury, przez malarstwo, mozaikę, witraże, rzeźbę, aż po szaty liturgiczne, naczynia czy oprawy ksiąg liturgicznych - czynnego w latach 1920-1945. Początki działalności stowarzyszenia, łączonego ze stylem art déco, sięgają okresu rewitalizacji wnętrz kościoła pod wezwaniem Matki Boskiej Cornavin w Genewie w latach 1912-1914, kiedy to współpracę rozpoczęli m.in. Cingria, malarz Maurice Denis oraz architekt Marcel Poncet.

Witraż polski w kościele Najświętszej Marii Panny Cornavin w Genewie (obecnie bazylika Najświętszej Marii Panny w Genewie)

Kościół Najświętszej Marii Panny Cornavin w Genewie był pierwszą świątynią katolicką, na której budowę kalwińska republika genewska zezwoliła od czasów Reformacji, w 1850 r. Kilkanaście lat po oddaniu do użytku budynek został odebrany katolikom na skutek antykatolickich ustaw Kulturkampfu. Ponowne oddanie tego kościoła katolikom w 1912 r. miało wydźwięk symboliczny. Z tej okazji podjęto decyzję o rewitalizacji. Prace obejmowały zaprojektowanie i wykonanie witraży w oknach apsydy chóru. Wśród zrealizowanych szklanych kompozycji, wykonanych przez warsztat Marcela Ponceta zgodnie z koncepcją Cingrii, odnajdziemy utrzymany w żywej kolorystyce, podwójny witraż okienny z polskimi akcentami. W kompozycję geometryczną wpleciono inskrypcje „MATKO BOSKA CZĘTOCHOWSKA / MODL SIĘ ZA NAMI”, oraz „PANNO MARIA HOSTYNSKA / PROSZĄ NAS?”, a także główki anielskie. W prawym dolnym rogu widnieje napis przywołujący nazwiska fundatorów „EN SOUVENIR DE MADAME ET MADEMOISELLE BORGHESE” (Ku pamięci Pani i Panny Borghese). Przez szkło witrażu przesącza się przytłumione, nastrojowe światło, tworząc atmosferę sprzyjającą kontemplacji.