Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Modifié: oui, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Chapelle du cimetière de Szydłów (intérieur), Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Chapelle du cimetière de Szydłów (intérieur), Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Kaplica-katakumba na cmentarzu w Szydłowie, lata 30. XIX w., photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Plaque épitaphe dans le cimetière de Szydłów, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Plaque épitaphe dans le cimetière de Szydłów, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Licence: CC BY-SA 4.0, Source: Instytut Polonika, Conditions d\'autorisation
Photo montrant Cmentarz w Szydłowie
 Soumettre des informations supplémentaires
ID: POL-002771-P/193225

Cmentarz w Szydłowie

ID: POL-002771-P/193225

Cmentarz w Szydłowie

Cmentarz w Szydłowie to nie tylko miejsce pochówków, ale część sanktuarium maryjnego. W miejscu objawień - wokół kamienia, na którym pastuszkom dała się zobaczyć Maryja, wystawiono przed 1651 r. niewielką drewnianą świątynię. Wokół niej, blisko świętego miejsca zaczęto grzebać wiernych.

Cmentarz w Szydłowie leży na osi kościoła - sanktuarium Matki Boskiej, oddalonego na wschód o niecałe 500 m. Jego teren jest nieznacznie pofałdowany i niegdyś znajdował się poza granicami osady, a dziś jest otoczony zabudową mieszkalną.

Początki pochówków na tym obszarze sięgają pierwszej połowy XVII w., a więc czasów objawień i początkowych wyrazów czci składanych Maryi w Szydłowie. Formalną nekropolię założono wraz ze wzniesieniem drewnianej świątyni, konsekrowanej w 1651 r. Obudowała ona kamień, na którym objawiała się Bogurodzica plącząc, że w miejscowości nie ma kościoła. Ten pierwszy, zapewne niewielki cmentarz, pod koniec XVIII w. został znacznie powiększony (ostatecznie stara część zajmuje ok. 2,50 ha). Stało się to w momencie wystawienia nowego kościoła (1760-1786), bezpośrednio w miasteczku, bliżej rynku. Pierwsza świątynia stała się wówczas kaplicą jednocześnie objawień i cmentarną.

Ogromne zmiany w układzie cmentarza przyniosły lata 1912-1924, kiedy w miejscu drewnianego kościoła wystawiono monumentalną kaplicę projektu wybitnego, wileńskiego architekta Antoniego Wiwulskiego (1877-1919), wykształconego w Wiedniu i w Paryżu. Jest to jedno z nielicznych zachowanych dzieł tego nietuzinkowego twórcy, którego dziełem są m.in. Pomnik Grunwaldzki w Krakowie i Pomnik Trzech Krzyży w Wilnie. Mimo, że odebrał on klasyczne, akademickie wykształcenie, poszukiwał w architekturze i rzeźbie nowych rozwiązań opowiadając się za nowoczesnym wówczas stylem - modernizmem. Kaplica Wiwulskiego, podobnie jak wcześniejsze, łączy w sobie funkcję kaplicy cmentarnej i kaplicy sanktuarium, chroniącej miejsce objawienia. Oryginalny jest kształt budowli, bowiem w zasadzie jest to wieża - obelisk sięgająca 44 m wysokości, wyrastająca z kwadratu, którego bok mierzy ok. 10 m. Widoczna jest z bardzo daleka, tym bardziej że wymurowano ją w najwyższym punkcie cmentarza. W fasadzie budowli znajduje się arkadowy portyk, kryjący portal, a powyżej monumentalny krzyż, na tle którego umieszczono relief Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus. W pozostałych elewacjach umieszczono ostrołukowe okna z witrażami. We wnętrzu kaplicy zwraca uwagę kamień objawień oraz marmurowa figura Matki Boskiej, którą z Londynu sprowadził proboszcz szydłowiecki Tadeusz Józef Bukaty (1740-1795), a jednocześnie sufragan żmudzki.

Po południowej stronie kaplicy w strome zbocze cmentarne jeszcze w latach 30. XIX w. wbudowano, a potem modernizowano niską kaplicę-katakumby układającą się zgodnie z kształtem wzniesienia. Jej elewację wyłożono polnymi kamieniami. Budowlę podzielono na części przynależące do różnych rodzin (m.in. do Strawińskich), a pomiędzy znajdują się pojedyncze katakumby zakryte tablicami epitafijnymi. Wejścia do kaplic rodzinnych ujmują neogotyckie portale. Tablice epitafijne mają natomiast napisy w języku polskim i litewskim. Na jednej z nich znajduje się napis: „CIENIOM / JERZEGO I TERESSY KON / TRYMOW RODZ(IC)OW GABRY = / ELA I URSZULI KONTRY= / MOWNY DZIECI ZMAR(ŁYCH) ŻA= / ŁOSNI ANNA Z KONTRY= / MOW KUSZEIEWSKA K:W:P: / WDOWA, WESPÓŁ Z BRATEM / LEONEM KONTRYMEM OBOZ=/ (NY)M TEN POMNIK POSWIĘCAJĄ / DLA WZBUDZENIA POBOŻNYCH / WESTCHNIEN PRZECHODNIA / R. 1833 SIERP: 12 DNIA”. Kolejna upamiętnia ks. Kasperowicza: „Ś. P. / KSIĄDZ KAPSER / KASPEROWICZ / UMARŁ 1876 R. M. / DECEM(BRA) 20 D. MAJĄ / CY WIEKU 77 LAT / PRZECHODNIU ZMU /WCI [!] PACIERZ”.

Na starej części nekropolii (do 1939 r., nowa część zajmuje cypel przylegający do niej od południowo-wschodniej strony), która ma kształt kwadratu, można odnaleźć nagrobki z początku XIX w. i późniejsze. Wiele z nich upamiętnia okolicznych ziemian: Billewiczów, Butkiewiczów, Dowkontów, Klimonttów, Kontrymów, Korewów, Strumiłłów, Wierzbickich i Zaleskich, a także Piłsudskich. Pomniki nagrobne stanowią przegląd najważniejszych form sepulkralnych z XIX - XX w. Najstarsze i najcenniejsze, bo klasycystyczne, reprezentują typ kapliczki. Są to murowane z cegły, otynkowane i nakryte daszkiem z dachówek struktury pionowe. Pokaźną liczbę stanowią także żeliwne krzyże na cokołach albo betonowych albo kamiennych. Zdążają się także stele wykonane z granitu.

Related persons:

Time of construction:

przed 1651 r., 1912-1924

Creator:

Antoni Wiwulski (architekt, rzeźbiarz; Polska, Francja, Litwa)(aperçu)

Bibliography:

  • J. Skłodowski, „Cmentarze na Żmudzi. Polskie ślady przeszłości obojga nardów/Žemaičių kapinės. Lenkiški pedsakai abieju tautu istorijoje”, tłum. B. Mikalonienė, Warszawa 2013, s. 359-360.
  • K. Stefański, „Zmarł jak żył, na skrzydłach… Antoni Wiwulski (1877-1919). Artysta epoki Młodej Polski”, Warszawa 2024

Publication:

24.08.2025

Last updated:

24.08.2025

Author:

dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
voir plus Texte traduit automatiquement
Tombes et pierres tombales au cimetière de Szydłów avec une tour de chapelle blanche visible en arrière-plan. Le cimetière est entouré de verdure sous un ciel bleu avec des nuages. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Tombes et pierres tombales au cimetière de Szydłów, avec une croix en pierre proéminente au premier plan. Une tour de chapelle blanche est visible en arrière-plan sous un ciel bleu avec des nuages épars. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Vue du cimetière de Szydłów avec diverses pierres tombales et croix. À l'arrière-plan, une église en briques rouges avec deux tours est visible sous un ciel bleu avec des nuages. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Une route traversant une forêt avec une haute chapelle blanche visible au loin. La chapelle est entourée d'arbres et se détache sur le ciel. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Vue du cimetière à Szydłów avec une haute tour de chapelle blanche en arrière-plan, entourée de bâtiments ruraux et de champs verts. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Vue du cimetière à Szydłów avec une haute chapelle blanche en arrière-plan. Une statue se dresse au premier plan, entourée de verdure et de chemins. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Façade de la chapelle au cimetière de Szydłów, avec un portique voûté et des colonnes décoratives, portes jaunes. Le bâtiment est blanc avec des accents dorés. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
La haute tour blanche de la chapelle du cimetière de Szydłów, conçue par l'architecte Antoni Wiwulski, avec des fenêtres gothiques et des éléments décoratifs, sur fond de ciel bleu avec des nuages. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Chapelle blanche et haute avec des fenêtres gothiques au cimetière de Szydłów, entourée de pierres tombales et de verdure sous un ciel nuageux. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Kaplica na cmentarzu w Szydłowie, Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Intérieur de la chapelle du cimetière de Szydłów avec une statue de la Vierge Marie et l'Enfant sur un piédestal, encadrée par deux figures d'anges. En arrière-plan, une grande arche avec des fresques et un orgue. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Chapelle du cimetière de Szydłów (intérieur), Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Intérieur de la chapelle du cimetière de Szydłów, montrant un plafond haut avec des vitraux et une statue de la Vierge Marie. Les murs sont ornés de peintures et de croix dorées. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Chapelle du cimetière de Szydłów (intérieur), Antoni Wiwulski, 1912-1924, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Entrée d'une chapelle au cimetière de Szydłów, avec une porte blanche en arc et une croix au sommet. Le mur en pierre comporte des plaques épitaphes. Des tombes sont visibles sur la colline en arrière-plan. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Kaplica-katakumba na cmentarzu w Szydłowie, lata 30. XIX w., photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Plaque épitaphe sur un mur de pierre au cimetière de Szydłów, dédiée à Jerzy et Teressa Kontrym. L'inscription est en polonais, entourée de pierres de champ. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Plaque épitaphe dans le cimetière de Szydłów, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Épitaphe sur une plaque en pierre pour le prêtre Kasper Kasperowicz, décédé en 1876 à l'âge de 77 ans, sur un mur en pierre au cimetière de Szydłów. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Plaque épitaphe dans le cimetière de Szydłów, photo Anna Sylwia Czyż, 2024
Un cimetière à Szydłów avec une haute tour blanche et usée, surmontée d'une croix. À l'arrière-plan, une église en briques rouges avec deux tours est visible sous un ciel bleu. Photo montrant Cmentarz w Szydłowie Galerie de l\'objet +14
Cmentarz w Szydłowie, photo Anna Sylwia Czyż, 2024

Projets connexes

1
  • Grobowce i nagrobki na cmentarzu w Szydłowie z widoczną w tle białą wieżą kaplicy. Cmentarz otoczony zielenią pod błękitnym niebem z chmurami.
    Katalog poloników Afficher