Ofiary zbrodni i represji sow. 1939-45 - deportacje, fot. fot, 2009
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz polskich uchodźców z ZSRR
Ofiary zbrodni i represji sow. 1939-45 - deportacje, fot. fot, 2009
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz polskich uchodźców z ZSRR
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000528-W/114550 (UG-0001)

Cmentarz polskich uchodźców z ZSRR

Identyfikator: WOJ-000528-W/114550 (UG-0001)

Cmentarz polskich uchodźców z ZSRR

Jednym z osiedli utworzonych w Afryce dla polskich uchodźców cywilnych, którzy opuścili ZSRR w 1942 r. z Armią gen. Andersa był obóz uchodźczy ulokowany w Koja w Ugandzie. Zamieszkało w nim blisko 3000 osób. Domki zbudowane z trzciny i gliny kryte były strzechą z trawy słoniowej. Na środku osiedla powstał plac, na którym wybudowano kościół. Utworzono szkoły publiczne, gimnazjum i liceum oraz świetlicę. Działało harcerstwo. W osiedlu był szpital na 40 łóżek.

Uchodźców, którzy zmarli w okresie funkcjonowania osiedla, a więc do 1951 r., grzebano na utworzonym nieopodal cmentarzu. Z czasem groby ich uległy zniszczeniu, po czym zniwelowano je z użyciem ciężkiego sprzętu (cmentarz znajduje się na terenie prywatnej farmy). W 1996 r. dzięki współdziałaniu Ambasady RP w Nairobi i polskiej placówki misyjnej oo. salezjanów w Kamuli oraz dotacjom Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przeprowadzona została rekonstrukcja cmentarza. Jego teren, zajmujący powierzchnię 992 m2, został wykarczowany i uporządkowany, naprawiono i częściowo odtworzono otaczający go mur, zainstalowano nową metalową bramę wejściową. Zrekonstruowano wówczas obelisk z krzyżem oraz wykonano postument, na którym umieszczone zostały płyty marmurowe z 96 nazwiskami pochowanych tam Polaków. Metalowym ogrodzeniem oddzielono obelisk i postument od terenu cmentarza.

Cmentarzem opiekują się oo. salezjanie z polskiej placówki misyjnej w Kamuli.

Podczas prac renowacyjnych przeprowadzonych 2009 r. przez Koło Naukowe Historyków Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie na podstawie archiwalnej fotografii dostarczonej przez jednego z okolicznych mieszkańców, odtworzono napis na pomniku: „ZMARLI POLACY W DRODZE DO OJCZYZNY”. Za ogrodzeniem cmentarza odszukano wówczas oryginalny krzyż pierwotnie znajdujący się na pomniku. Jest on masywny i nie przypomina tego, który został ustawiony w 1996 r.

W 2012 r. z inicjatywy dr. Huberta Chudzio (dyrektora Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń), przy współpracy z ks. Ryszardem Józwiakiem z ośrodka misyjnego Don Bosco w Namugongo, na cmentarzu postawiono 96 symbolicznych bezimiennych krzyży ze środków zebranych głównie wśród osób prywatnych (zwłaszcza byłych Sybiraków i ich potomków). Krzyże te wykonały dzieci z misji Don Bosco pod kierunkiem ks. Jóźwiaka.

Informacje nt. osiedla w Koja, jak również cmentarza i osób na nim pochowanych można znaleźć w publikacji „Zmarli Polacy w drodze do Ojczyzny. Polskie cmentarze w Afryce Wschodniej i Południowej 1942-1952” autorstwa Huberta Chudzio i Marcina Solarza (publikację wykorzystano do opracowania załączonych danych osobowych osób pochowanych na cmentarzu), Kraków 2020 oraz na stronie internetowej: https://polskiecmentarzewafryce.up.krakow.pl/

Publikacja:

27.06.2023
rozwiń
Ofiary zbrodni i represji sow. 1939-45 - deportacje Fotografia przedstawiająca Cmentarz polskich uchodźców z ZSRR Galeria obiektu +1
Ofiary zbrodni i represji sow. 1939-45 - deportacje, fot. fot, 2009
Ofiary zbrodni i represji sow. 1939-45 - deportacje Fotografia przedstawiająca Cmentarz polskich uchodźców z ZSRR Galeria obiektu +1
Ofiary zbrodni i represji sow. 1939-45 - deportacje, fot. fot, 2009

Projekty powiązane

1
  • Ofiary zbrodni i represji sow. 1939-45 - deportacje
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz