Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000938-P/98271

Cmentarz w Subotnikach

Subotniki | Białoruś | obwód grodzieński | rejon iwiejski
biał. Subotniki (Суботнікі); inna nazwa: Sobotniki
Identyfikator: dok-000938-P/98271

Cmentarz w Subotnikach

Subotniki | Białoruś | obwód grodzieński | rejon iwiejski
biał. Subotniki (Суботнікі); inna nazwa: Sobotniki
Cmentarz przykościelny z polskimi pomnikami nagrobnymi. Dla cmentarza wykonana została dokumentacja (5 kart przechowywane w MKiDN). Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia).

Jak pisze Anna Lewkowska, Jacek Lewkowski i Wojciech Walczak, w Subotnikach przy wybudowanym w 1900 r. kościele pw. św. Władysława znajduje się cmentarz. Zachowało się na nim sześć nagrobków. Najstarszy, z 1827 r. ma formę granitowego głazu z żeliwnym krzyżem i inskrypcją: „TU LEŻĄ ZWŁOKI FRANCISZKA JANKOWSKIEGO / CHORĄŻEGO WOJSK POLS: ŻYŁ LAT 59 / UM: Ru 1798 MAR. 13. D. I JEGO ŻONY / MARYANNY Z MASŁÓW JANKOWSKIEJ / ŻYŁA LAT 78 UMARŁA Ru 1827 MARCA 13 DNIA. / PROSZĄ O TRZY ZDROWAŚ MARYA". Pochowany jest tu również subotnicki proboszcz Józef Mikielunas (zm. 1905) i parafialny organista Wacław Sadowski (zm. 1945). W kościele umieszczono grobową kryptę Umiastowskich, właścicieli Żemosławia. 

Jak informują Lewkowscy i Walczak, w miejscowości, na jej wschodnim skraju znajduje się również czynny cmentarz katolicki. Założony w połowie XIX w. na planie nieregularnego pięcioboku, ma 1,6 ha otoczonej kamiennym murem powierzchni. Najwięcej jest na nim nagrobków z 1. połowy XX w. i współczesnych. Najstarszy, z 1865 r. posiada następującą inskrypcję: „TU SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI Ś. P. JANA ŻULPY / ŻYŁ LAT 60 UMARŁ 1865 r. / I SYN DOMINIK ŻYŁ LAT 31 / UMARŁ 1864 r. I CAŁA FAMILIA / PROSZĄ O 3 ANIELSKIE POZDROWIENIE / TĘ PAMIĄTKĘ POSTAWIŁ JAN ŻULPA". Na uwagę zasługują nagrobki pełniących służbę u wspomnianej rodziny Umiastowskich: Józefa Hryniuka (zm. 1917), kucharza (był nim przez 70 lat) i służącej Herminy Preuss (zm. 1919). Warto również przytoczyć następującą inskrypcję: „POR. EDWARD OZIEMBŁO «LUDWIG» / DOWÓDCA 1. PLUT. 1 KOMP. III BAT. V BK / 77 PP ARMII KRAJOWEJ POLEGŁ W / WALCE Z HITLEROWSKIM OKUPANTEM / 8. VI 1944 / POLEGŁYM ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY / TOWARZYSZE BRONI I RODACY / GRÓB NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA POLSKIEGO / 1920, 1939 - 1945". 

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo wileńskie na obszarze Republiki Białoruś”, Warszawa 2007.

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz